Ο παγκόσμιος πληθυσμός, που θα αριθμεί 8 δισεκ. ανθρώπους στα μέσα Νοεμβρίου, θα συνεχίσει να αυξάνεται αν και με πιο βραδείς ρυθμούς, σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, που υπογραμμίζει τη σημαντική δημογραφική ποικιλομορφία μεταξύ ορισμένων περιοχών του πλανήτη.
Το τμήμα του ΟΗΕ που ασχολείται με το δημογραφικό και τον παγκόσμιο πληθυσμό εκτιμά ότι η ανθρωπότητα θα φθάσει τα 8 δισεκ. ανθρώπους στις 15 Νοεμβρίου, υπερτριπλάσιος αριθμός από τα 2,5 δισεκ. του 1950.
Ο ρυθμός αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού επιβραδύνεται
Αλλά «μήνυμα-κλειδί», «ο ρυθμός της αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού έχει μειωθεί δραστικά από την κορύφωση της δεκαετίας του 1960», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο η Ρέιτσελ Σνόου, από το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τον πληθυσμό.
Η αύξηση αυτή μειώθηκε έτσι από το 2,1% μεταξύ του 1962 και του 1965 κάτω από το 1% το 2020 και μπορεί να υποχωρήσει περαιτέρω γύρω στο 0,5% το 2050.
Περίπου 9 δισεκ., μετά 10;
Δεδομένου του αριθμού των ανθρώπων που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία και της αύξησης του προσδόκιμου ζωής, ο πληθυσμός θα συνεχίζει παρόλα αυτά να αυξάνεται, με περίπου 8,5 δισεκ. το 2030, 9,7 δισεκ. το 2050, πριν από την «κορύφωση» στα 10,4 δισεκ. τη δεκαετία του 2080 και μια στασιμότητα έως τα τέλη του αιώνα, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΟΗΕ.
Δεν εμφανίζουν την ίδια εικόνα όλα τα στοιχεία. Έρευνα του αμερικανικού ινστιτούτου IHME (Institute for Health Metrics and Evaluation) που δημοσιεύθηκε το 2020 προβλέπει κορύφωση πολύ νωρίτερα, το 2064, χωρίς να φθάνει ο αριθμός τα 10 δισεκ. (9,7 δισεκ.), και στη συνέχεια μια μείωση έως τα 8,8 δισεκ. το 2100.
«Είμαστε χαμηλότερα (από τον ΟΗΕ) διότι έχουμε ένα πολύ διαφορετικό μοντέλο γονιμότητας», που προβλέπει συγκεκριμένα 1,66 παιδιά ανά γυναίκα το 2100, εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Στάιν Εμίλ Βόλσετ, εκ των βασικών συντακτών της έρευνας, που εκτιμά ότι η αύξηση θα σταματήσει «μεταξύ 9 και 10 δισεκ.».
Μειωμένη η γονιμότητα
Το 2021, το μέσο ποσοστό της γονιμότητας ήταν 2,3 παιδιά ανά γυναίκα, έναντι περίπου 5 το 1950, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, που προβλέπει 2,1 το 2050.
«Έκτοτε, η πλειονότητα των κατοίκων του κόσμου ζουν σε μία χώρα όπου η γεννητικότητα είναι κάτω από το ποσοστό της αναπλήρωσης του πληθυσμού», σχολίασε η Ρέιτσελ Σνόου.
Ολοένα και πιο ηλικιωμένοι
Ένας σημαντικός παράγοντας στην αύξηση του πληθυσμού είναι το μέσο προσδόκιμο ζωής αυξάνεται: 72,8 έτη το 2019, δηλαδή εννέα χρόνια περισσότερα απ’ ό,τι το 1990. Και ο ΟΗΕ προβλέπει να φτάσει τα 77,2 έτη το 2050.
Το αποτέλεσμα, σε συνδυασμό με τη μείωση της γεννητικότητας: το ποσοστό των άνω των 65 ετών αναμένεται να αυξηθεί από το 10% το 2022 στο 16% το 2050. Μια γήρανση που έχει επιπτώσεις στην αγορά εργασίας, στα συνταξιοδοτικά συστήματα, την πρόνοια για τους ηλικιωμένους… Έτσι «ολοένα και περισσότερες χώρες μάς ζητούν να τις βοηθήσουμε να καταλάβουν πώς θα μπορούσαν να αυξήσουν τον πληθυσμό τους», δήλωσε η Ρέιτσελ Σνόου.
Πρωτόγνωρη ποικιλομορφία
Οι παγκόσμιοι αριθμοί συγκαλύπτουν μια τεράστια δημογραφική ποικιλομορφία. Έτσι, πάνω από το ήμισυ της αύξησης του πληθυσμού έως το 2050 θα προέλθει από μόλις 8 χώρες, σύμφωνα με τον ΟΗΕ: τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, την Αίγυπτο, την Αιθιοπία, την Ινδία, τη Νιγηρία, το Πακιστάν, τις Φιλιππίνες και την Τανζανία.
Η μέση ηλικία επίσης εμφανίζει τέτοια ποικιλομορφία, με 41,7 έτη στην Ευρώπη συγκριτικά με 17,6 έτη στην υποσαχάρια Αφρική. «Στο παρελθόν, οι χώρες ήταν κοντά στην ηλικία, κυρίως νεαροί: στο μέλλον, οι χώρες θα είναι κοντά στην ηλικία, κυρίως ηλικιωμένοι», αλλά σε αυτή ακριβώς τη στιγμή της Ιστορίας «ο κόσμος είναι πολύ μοιρασμένος», τονίζει η Ρέιτσελ Σνόου.
Διαφορές που μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο στις γεωπολιτικές σχέσεις, σημειώνουν ορισμένοι ειδικοί.
Η Ινδία θα ξεπεράσει την Κίνα
Κάτι άλλο που αποτυπώνει την αλλαγή της τάσης είναι ότί οι δύο πολυπληθέστερες χώρες, η Κίνα και η Ινδία, θα ανταλλάξουν θέσεις στο βάθρο από το 2023, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Ο πληθυσμός της Κίνας και οι 1,42 δισεκ. κάτοικοί της το 2022 θα αρχίσουν να μειώνονται για να φθάσουν το 1,3 δισεκ. το 2050. Και μόνο 800 εκατ. έως το τέλος του αιώνα.
Ο ινδικός πληθυσμός του 1,41 δισεκ. το 2022, παρά το γεγονός ότι υποχωρεί κάτω από το ποσοστό αναπλήρωσης, θα συνεχίσει να αυξάνεται, και αναμένεται να φθάσει στο 1,66 δισεκ. το 2050.
Το 2050, η Ινδία αναμένεται να είναι η πολυπληθέστερη χώρα, μπροστά από την Κίνα. Στην τρίτη θέση, όπως πάντα οι ΗΠΑ αλλά μαζί με τη Νιγηρία, με 375 εκατ. κατοίκους.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ