Στα ρηχά νερά των ακτών της Μεσογείου, τα πολύχρωμα δάση κοραλλιών στέκουν πια λευκά και αποσκελετωμένα, θύματα του θαλάσσιου καύσωνα που έσπασε κάθε ρεκόρ το φετινό καλοκαίρι.
Κρατώντας στο χέρι κλαδιά από γοργονίες, μαλακά κοράλλια που μοιάζουν με δέντρα, ο Τριστάν Εστάκ της περιβαλλοντικής οργάνωσης Septentrion Environnement επιστρέφει απογοητευμένος από καταδυτική αποστολή έξω από τη Μασσαλία στη νότια Γαλλία.
«Είναι αποκαρδιωτικό, η καταστροφή είναι τόσο ραγδαία» λέει στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Δύο μήνες νωρίτερα, το δάσος γοργονίων ήταν άθικτο, γεμάτο κόκκινα και μοβ κοράλλια σαν μικρά δέντρα. Τώρα είναι «δάσος-φάντασμα» λέει ο Εστάκ.
«Υποβρύχια λαίλαπα»
Γοργονίες υπάρχουν στις θάλασσες όλου του κόσμου, ωστόσο τα μεσογειακά είδη σχηματίζουν «δάση» που προσφέρουν καταφύγιο σε μια μεγάλη ποικιλία οργανισμών.
Τα αλιευτικά εργαλεία, οι άγκυρες και οι απερίσκεπτοι δύτες εύκολα καταστρέφουν τα λεπτεπίλεπτα σώματά τους, καλυμμένα με μικροσκοπικούς πολύποδες.
Είναι επίσης άκρως ευάλωτα στις υψηλές θερμοκρασίες που καταγράφονται όλο και συχνότερα, με τον ΟΗΕ να προειδοποιεί ότι οι θαλάσσιοι καύσωνες γίνονται όλο και συχνότεροι.
Τα δάση γοργονίας αποτελούν εστίες υψηλής βιοποικιλότητας
Φέτος το καλοκαίρι, ακραίος θαλάσσιος καύσωνας που ανέβασε τη θερμοκρασία του νερού μέχρι τους 30 βαθμούς, πέντε βαθμούς πάνω από το κανονικό, έπληξε τη δυτική Μεσόγειο.
Στη Μασσαλία, το 70-90% των γοργονίων νεκρώθηκαν μέχρι το βάθος των 20 μέτρων.
Το φαινόμενο ήταν σαν «υποβρύχια λαίλαπα» σχολιάζει η Σολέν Μπαστάρ-Μπογκέν, επίσης μέλος της Septentrion Environnement.
Νέκρωση των κοραλλιών καταγράφηκε επίσης έξω από τις ακτές της Ισπανίας και γύρω από το νησί της Σαρδηνίας στην Ιταλία, ανέφερε ο Στεφάν Σαρτορέτο του γαλλικού ερευνητικού οργανισμού Ifremer.
Η κατάσταση είναι καλύτερη σε περιοχές όπου τα κοράλλια αναπτύσσονται σε μεγαλύτερα βάθη, όπως για παράδειγμα στις Βαλεαρίδες Νήσους, συνέχισε.
«Σαν δασική πυρκαγιά»
Εκτός από τις γοργονίες, η ζέστη έπληξε επίσης σπόγγους και δίθυρα μαλάκια.
Μόνο στην Ισπανία, ο θαλάσσιος καύσωνας κατέστρεψε 150 τόνος μυδιών και 1.000 τόνους γόνου για την επόμενη χρονιά.
Και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι το φαινόμενο δεν θα επαναληφθεί τα επόμενα χρόνια.
Ο Σαρτορέτο δηλώνει ότι ανησυχεί ότι τα κοράλλια θα χαθούν αν υπάρξουν επαναλαμβανόμενα κύματα ζέστης.
«Θα πρέπει να σκεφτούμε το ενδεχόμενο εξαφάνισής τους» λέει, και επισημαίνει ότι ο ρυθμός αναπαραγωγής των γοργονιών είναι εξαιρετικά αργός.
«Είναι σαν δασική πυρκαγιά στην ξηρά» σχολιάζει. «Θα χρειαστούν δεκαετίες για να αναγεννηθούν».