Όλο και περισσότεροι ξένοι πολίτες στην Ιαπωνία καταγγέλλουν ένα παγιωμένο σύστημα, το οποίο επιτρέπει σε έναν γονέα σε μια διαλυμένη σχέση να απομακρύνει από τον άλλον τα παιδιά και να μην του επιτρέπει να τα επισκέπτεται.
Το ζήτημα αυτό, το οποίο τα μέσα ενημέρωσης στην Ιαπωνία και στο εξωτερικό χαρακτηρίζουν γονική «απαγωγή» τέκνου επανήλθε πρόσφατα στο προσκήνιο διεθνώς, ειδικά στην Ευρώπη όπου έχουν γυριστεί ντοκιμαντέρ για ευρωπαίους πατέρες τα παιδιά των οποίων έχουν απομακρύνει οι γιαπωνέζες σύζυγοί τους.
Το δικαστικό σύστημα της Ιαπωνίας συζητήθηκε παγκοσμίως με την μακρόχρονη κράτηση -και στη συνέχεια απόδραση – του πρώην ισχυρού άνδρα της Nissan Motor Κάρλος Γκοσν.
Ο Αυστραλός Σκοτ Μάκινταϊρ είναι ο τελευταίος ξένος που υψώνει τη φωνή του κατά του προβλήματος αυτού. Ο Μάκινταϊρ κρατήθηκε επί 1,5 μήνα στο Τόκιο κατηγορούμενος για καταπάτηση επειδή είχε μεταβεί στο κτιριακό συγκρότημα, όπου βρισκόταν το διαμέρισμα των γονέων της συζύγου του αναζητώντας τα δύο παιδιά του. Παραμένει παντρεμένος, δεν έχει εκδοθεί εντολή για περιοριστικά μέτρα εις βάρος του, διατηρεί τα πλήρη γονεϊκά δικαιώματά του, αλλά δεν έχει καταφέρει να δει τα παιδιά του από τον Μάιο, όταν η σύζυγός του τα πήρε και έφυγαν.
«Κάθομαι εδώ σήμερα, δεν γνωρίζω αν τα παιδιά μου ζουν ή είναι νεκρά», είπε ο ίδιος σε συνέντευξη Τύπου σήμερα, την επομένη της ανακοίνωσης της ποινής του: έξι μήνες με αναστολή.
Όπως εξηγεί, έχει απευθύνει πολυάριθμα αιτήματα στην αστυνομία και στους δικηγόρους της συζύγου του –το ζευγάρι βρίσκεται σε διαδικασία διαζυγίου– για να του απαντήσουν αν τα παιδιά του είναι ασφαλή, αλλά όλα τα αιτήματά του έχουν πέσει στο κενό.
Ο νομικός εκπρόσωπος της συζύγου του Τσουν Κατζίτα δήλωσε ότι δεν μπορεί να αναφερθεί σε λεπτομέρειες αλλά υπάρχουν κάποια γεγονότα που «δεν συνάδουν» με τους ισχυρισμούς του Μάκινταϊρ.
«Αυτό πρόκειται να αλλάξει όταν οι Ιάπωνες γονείς μιλήσουν και εκείνοι ανοιχτά», λέει ο Μάκινταϊρ και προσθέτει ότι έχει λάβει πολλές επιστολές υποστήριξης από ιάπωνες γονείς με το ίδιο πρόβλημα. «Τα παιδιά θα πρέπει να έχουν πρόσβαση και στους δύο γονείς–είναι ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα».
Δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά στοιχεία για το πόσο διαδεδομένο είναι το πρόβλημα. Αλλά η μκο “Kizuna Child-Parent Reunion” εκτιμά ότι περίπου 150.000 παιδιά χάνουν επαφή με έναν γονιό τους κάθε χρόνο στην Ιαπωνία εξαιτίας της απομάκρυνσης του γονέα που δεν έχει την επιμέλεια.
Παρότι τα ποσοστά διαζυγίου είναι συνεχώς αυξανόμενα στη χώρα –σχεδόν ένας στους τρεις γάμους καταλήγει εκεί– παραμένει το κοινωνικό στίγμα και η ιαπωνική κοινωνία γενικώς δέχεται την αποξένωση του γονέα που δεν έχει την επιμέλεια των τέκνων, κυρίως επειδή στη χώρα δεν ισχύει το σύστημα της κοινής γονικής επιμέλειας.
Πολλοί γονείς λένε ότι υπάρχει συγκεκριμένη διαδικασία: ξαφνικά μια ημέρα η/ο σύζυγός σου φεύγει μαζί με τα παιδιά. Πηγαίνεις στην αστυνομία να ζητήσεις βοήθεια και εκείνη αρνείται λέγοντας ότι πρόκειται για “οικογενειακή υπόθεση”.
Σε μερικές περιπτώσεις γίνεται καταγγελία εις βάρος σου για ενδοοικογενειακή βία, θεωρείται δεδομένη και ποτέ δεν ερευνάται. Το σχολείο των παιδιών σου μπορεί επίσης να σου κλείσει τις πόρτες γιατί κανένας δεν αμφισβητεί τις επιθυμίες του γονέα που μένει με τα παιδιά και συνήθως αυτή είναι η μητέρα.
Αξιωματούχοι του υπουργείου Δικαιοσύνης έχουν υποστηρίξει στη βουλή ότι η απαγωγή ενός παιδιού από έναν γονέα είναι έγκλημα, αλλά ότι μεμονωμένες περιπτώσεις είναι στη δικαιοδοσία των οικογενειακών δικαστηρίων.
Ερωτηθείς για την νομιμότητα της απομάκρυνσης ενός παιδιού από τον έναν γονέα χωρίς τη συναίνεση του άλλου, εκπρόσωπος της Μητροπολιτικής Αστυνομίας του Τόκιο απάντησε ότι η υπηρεσία του «δεν μπορεί να γενικεύσει για το τι είναι παράνομο».
Ο ίδιος είπε ότι η αστυνομία δεν μπορεί επίσης να πει γενικώς αν χρειάζεται να ανταποκριθεί στο αίτημα ενός γονέα να ερευνηθεί η καταγγελία του για απαγωγή τέκνων από τον άλλον.
«Για όσους βρίσκονται εκτός Ιαπωνίας πρόκειται για ένα τρελό σύστημα», λέει ο Σεϊτσί Κουσίντα, ο οποίος δίνει αγώνα στη βουλή για την καθιέρωση ενός συστήματος κοινής επιμέλειας.
Το αίτημα αυτών των γονέων οδήγησε τον περασμένο χρόνο τον γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και τον ιταλό πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε να απευθυνθούν για το ζήτημα στον ιάπωνα πρωθυπουργό Σίνζο Άμπε.
Μάλιστα, κάποιοι ιάπωνες και άλλης εθνικότητας γονείς έχουν συλλογικά καταγγείλει το θέμα στην υπηρεσία ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ.