Όταν ο ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, πήρε την απόφαση να εισβάλει στρατιωτικά στην Ουκρανία πριν από 20 μέρες, ισχυρίστηκε ότι ενεργούσε για λογαριασμό του ρωσικού λαού.
Μάλιστα, τότε ο ίδιος είχε επιχειρήσει να δικαιολογήσει την εισβολή υποστηρίζοντας πως… κατά αυτόν τον τρόπο υπερασπίζεται τους Ρώσους και τους ρωσόφωνους από την «απειλή του ναζισμού».
Έπειτα από 20 μέρες πολέμου -ή «ειδικών επιχειρήσεων» όπως προτιμά να τις αποκαλεί η Μόσχα– διερωτάται κανείς πώς πραγματικά νιώθουν οι ίδιοι οι Ρώσοι για όλα αυτά που έχουν γίνει τις τελευταίες δύο εβδομάδες στο όνομά τους.
Όπως αποδεικνύουν οι έρευνες που έχουν γίνει, το μεγαλύτερο ποσοστό των Ρώσων τάσσεται, επί του παρόντος, υπέρ της εισβολής στην Ουκρανία.
Τι πιστεύουν οι Ρώσοι για τον πόλεμο;
Πρόσφατα δημοσκοπικά στοιχεία παρέχουν την πιο σαφή ένδειξη της υποστήριξης του ρωσικού λαού για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Τις ημέρες που ακολούθησαν την εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου, η δημοτικότητα του Πούτιν αυξήθηκε σε… ύψη που ο ρώσος πρόεδρος είχε χρόνια να δει. Σύμφωνα με την κρατική εταιρεία δημοσκοπήσεων VTsIOM, η αξιολόγησή του σημείωσε άλμα έξι τοις εκατό την εβδομάδα της 27ης Φεβρουαρίου και έφθασε το 70%. Άλλη εταιρεία δημοσκοπήσεων, η FOM, κατέγραψε αύξηση επτά τοις εκατό κατά την ίδια περίοδο, ανεβάζοντας την αποδοχή του Πούτιν στο 71%.
Ενώ αυτές οι δημοσκοπήσεις που συνδέονται με το Κρεμλίνο έχουν… προφανή προβλήματα αξιοπιστίας, μια πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη από μια ομάδα ανεξάρτητων ερευνητικών οργανισμών κατέληξε σε εντυπωσιακά παρόμοια συμπεράσματα. Συγκεκριμένα, έρευνα που διεξήχθη μεταξύ 28 Φεβρουαρίου και 3 Μαρτίου, όταν η πραγματικότητα του πολέμου ήταν ήδη εμφανής, διαπίστωσε ότι περίπου το 58% των Ρώσων ενέκρινε την εισβολή στην Ουκρανία, ενώ μόλις το 23% ήταν αντίθετο.
Σύμφωνα με το atlanticcouncil.org, οι απλοί Ρώσοι έκαναν… ουρά για να υποστηρίξουν δημοσίως την πολεμική προσπάθεια. Το σήμα «Ζ» που χρησιμοποιείται από τα ρωσικά στρατεύματα στην Ουκρανία γίνεται όλο και πιο διαδεδομένο σε όλη τη χώρα, ως σύμβολο υποστήριξης, ενώ ένας ταχέως διευρυνόμενος κατάλογος δημόσιων προσώπων και επαγγελματικών συλλογικοτήτων έχουν προχωρήσει σε δηλώσεις υποστήριξης της εισβολής.
Για παράδειγμα, οι επικεφαλής 250 ρωσικών πανεπιστημίων δημοσίευσαν στις 4 Μαρτίου μια επίσημη ομιλία της Ένωσης Ρώσων Πρυτάνεων που δικαιολογεί τον πόλεμο και καλεί τους Ρώσους να συσπειρωθούν γύρω από τον Πούτιν.
Προ ημερών και ο αμερικανικός ιστοχώρος GZERO, προκειμένου να καταλάβει καλύτερα το «κλίμα» που επικρατεί εντός των ρωσικών συνόρων, είχε έρθει σε επικοινωνία με τον Λεβ Ντμιτρίεβιτς Γκουντκόφ (Lev Dmitrievich Gudkov), διευθυντή του ρωσικού κέντρου δημοσκοπήσεων Levada Center, του καλούμενου και τελευταίου εναπομείναντος ανεξάρτητου κέντρου δημοσκοπήσεων της Ρωσίας, όπως σημειώνεται στο σχετικό δημοσίευμα.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής λοιπόν του Levada, περίπου το 60% των Ρώσων παρουσιάζεται επί του παρόντος να τάσσεται υπέρ της εισβολής, ενώ μόλις το 25% δηλώνει ανοιχτά αντίθετο σε αυτήν.
«Η κοινή γνώμη στη Ρωσία είναι διχασμένη», δηλώνει ο Ντμιτρίεβιτς και συνεχίζει: «Το λιγότερο μορφωμένο, μεγαλύτερο σε ηλικία κομμάτι του πληθυσμού, εκείνοι που ζουν στις επαρχίες, οι άνθρωποι των οποίων οι πηγές πληροφόρησης είναι εξαιρετικά περιορισμένες, αυτό το τμήμα του πληθυσμού βασικά επαναλαμβάνει όσα έρχονται μέσα από τα κανάλια της προπαγάνδας, δηλαδή μέσα από τα τηλεοπτικά κανάλια. Έτσι, τα δύο τρίτα του πληθυσμού εγκρίνουν τον πόλεμο».
«Για όλα φταίνε οι ΗΠΑ»
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον διευθυντή του Levada, όταν καλούνται να κατηγορήσουν κάποια χώρα ως υπεύθυνη για τον πόλεμο ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία, οι Ρώσοι στην πλειονότητά τους κατηγορούν τις ΗΠΑ.
Περίπου το 60% υποστηρίζει πως οι Ηνωμένες Πολιτείες ευθύνονται για τον πόλεμο, το 14% υποστηρίζει πως ευθύνεται η Ουκρανία και μόλις το 3% ρίχνει το φταίξιμο στην ίδια τη Ρωσία.
Η οικονομική κρίση, σύμφωνα με τον Ντμιτρίεβιτς, δεν έχει γίνει ακόμη αισθητή εκτός των μεγάλων ρωσικών αστικών κέντρων, ωστόσο περίπου το 60% του ρωσικού πληθυσμού ζει σε χωριά, κωμοπόλεις και μικρά αστικά κέντρα. Εκεί, η κρίση θα φτάσει σε μερικές εβδομάδες ή σε μήνες.
Ανησυχία για τα ποσοστά
Σύμφωνα, μάλιστα με τον Guardian, στελέχη αρκετών ρωσικών εταιρειών δημοσκοπήσεων δηλώνουν ανήσυχοι ότι τα μεγάλα ποσοστά υποστήριξης του πολέμου θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν το Κρεμλίνο και να παρατείνει τη σύγκρουση.
Η ρωσική κρατική τηλεόραση εμμένει στο σενάριό της ότι η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» εξελίσσεται σύμφωνα με το σχέδιο. Οι παρουσιαστές της κρατικής τηλεόρασης καταγγέλλουν ως «fake news» τις πληροφορίες για βαριές απώλειες του ρωσικού στρατού ή για πυραυλικές επιθέσεις εναντίον αστικών κέντρων, προσπαθώντας να αποδημήσουν τις ενοχλητικές εικόνες που έρχονται από τον πόλεμο μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Και για να προλάβουν πιθανές αντιδράσεις για τον πόλεμο, οι Ρώσοι νομοθέτες ψήφισαν έναν νέο σκληρό νόμο που επισύρει ποινή έως και 15 ετών για τη δημοσίευση «fake ειδήσεων» σχετικά με τον ρωσικό στρατό, δηλαδή πληροφοριών που δεν διανέμονται από επίσημες πηγές.
Είναι σαφές ότι η ρωσική κυβέρνηση ανησυχούσε πάντα για το πώς θα γίνει αντιληπτός αυτός ο πόλεμος από το κοινό, ειδικά αν αρχίσει να πηγαίνει άσχημα.
«Ίσως κάποιοι άνθρωποι ανοίξουν τα μάτια τους και δουν ότι ο Πούτιν είναι υπεύθυνος για την κατάσταση και ότι οι φιλοδοξίες του δεν είναι οι φιλοδοξίες ολόκληρου του έθνους και ότι ο πόλεμος ήταν μάταιος, ο πόλεμος ήταν άδικος» δήλωσε ο Κολέσνικοφ. «Αλλά αυτό είναι μόνο μια υπόθεση, διότι προς το παρόν, το μεγαλύτερο μέρος του λαού υποστηρίζει αυτή την επιχείρηση».
Ο Πούτιν έβγαλε τους κορυφαίους συμβούλους του στην τηλεόραση σε μια στημένη δημόσια συζήτηση για τον πόλεμο, πράγμα που αποτέλεσε έκπληξη για πολλούς Ρώσους. Πέρα από το πλασάρισμα του πολέμου στο κοινό με τους δικούς του όρους, η τηλεοπτική εκπομπή δέσμευσε κατά κάποιον τρόπο τους αξιωματούχους απέναντί του, καθιστώντας δύσκολο να ασκήσουν εκ των υστέρων κριτική για κάτι που τηλεοπτικά έδειξαν ότι υποστηρίζουν πλήρως.