Μετά την αμφιλεγόμενη δήλωση του γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν ότι θέλει να «εκνευρίσει» τους ανεμβολίαστους κατά της Covid-19, τίθεται το ζήτημα της ορθής μετάφρασης της γαλλικής λέξης «emmerder» σε άλλες γλώσσες.
Οι γλωσσολόγοι, οι δημοσιογράφοι και οι παρατηρητές της επικαιρότητας δεν φαίνεται να συμφωνούν για το αν η εν λόγω έκφραση ήταν χυδαία ή εάν χρησιμοποιήθηκε «κατ’ ευφημισμόν».
Όπως αναφέρει η Liberation, μια τέτοια έκφραση δεν θα μπορούσε φυσικά να περάσει απαρατήρητη ούτε από τα γαλλικά αλλά ούτε και από τα διεθνή ΜΜΕ. Στη δεύτερη περίπτωση, ωστόσο, υπήρχε η δυσκολία της μετάφρασης της συγκεκριμένης λέξης από τα γαλλικά. Η διατήρηση της γλωσσικής ισορροπίας αποδείχθηκε περίπλοκη υπόθεση καθώς έπρεπε η μετάφραση να παραμένει πιστή στα λόγια του Μακρόν, χωρίς ωστόσο να γίνει υπέρ το δέον προσβλητική.
Ανάμεσα στους πρώτους που ασχολήθηκαν με την εν λόγω δήλωση, ήταν η Λοράνς Χαϊμ, πρώην ανταποκρίτρια του δικτύου Canal+ στην Ουάσιγκτον και πρώην σύμβουλος του υποψηφίου Μακρόν. Η Χαϊμ μετέφρασε τη δήλωση του Μακρόν για τους ανεμβολίαστους με το – πολύ αγενές – «γ*μα τους».
Στη συνέχεια, η δημοσιογράφος άλλαξε γνώμη, διαγράφοντας το tweet της. «Η πρόθεσή μου δεν ήταν σε καμία περίπτωση να σοκάρω», έγραψε στο Twitter.
Περίπλοκη υπόθεση
Το ζήτημα φαίνεται να είναι αρκετά περίπλοκο. Τα βρετανικά και τα αμερικανικά ΜΜΕ δεν κατάφεραν να «συμφωνήσουν» σε μια κοινή μετάφραση. Για παράδειγμα, ο παρουσιαστής του CNN, Τζιμ Ακόστα, διάλεξε την έκφραση «piss off» («εκνευρίζω», «σπάω τα νεύρα κάποιου»).
Ο Γιαν Σράιμπερ του γαλλικού πρακτορείου ειδήσεων είπε ότι το «διασκέδασε» βλέποντας την τρέχουσα συζήτηση σχετικά με το πώς να μεταφραστεί η γαλλική λέξη «emmerder» που χρησιμοποίησε ο Μακρόν.
Επιπλέον, ο Ρίτσαρντ Κάρτερ, αρχισυντάκτης του Γαλλικού Πρακτορείου, εξήγησε μάλιστα ότι αυτό «ήταν ένα σημαντικό θέμα συζήτησης στην αίθουσα σύνταξης σήμερα το πρωί».
Η τελική θέση του πρακτορείου ήταν να μεταφραστεί η εν λόγω έκφραση στα αγγλικά ως «piss them» («να τους τσαντίσει»). Την ίδια επιλογή έκαναν ο Guardian αλλά και το BBC.
Η συζήτηση για τις μεταφράσεις είναι μακρά, έντονη, και λεπτομερής, λέει γελώντας στη Liberation ένας Γάλλος δημοσιογράφος που ζει στο εξωτερικό για περισσότερα από δέκα χρόνια.
Διαφωνίες και σε Γερμανία, Ισπανία
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα της Liberation, διαφωνίες σε ό,τι αφορά τη μετάφραση υπήρξαν και για τα γερμανικά. Το περιοδικό Der Spiegel χρησιμοποίησε την πολύ ευγενική λέξη “ärgern” που σημαίνει «ενοχλώ κάποιον» ή «κάνω κάποιον να ανησυχεί».
«Η λέξη “verpissen”που σημαίνει “τσαντίζω” θα ήταν μια πιο πιστή μετάφραση», αναφέρει ο Πατρίκ Μαρτίν – Ζενιέρ, ειδικός σε διεθνή ζητήματα.
Στα ισπανικά, η μετάφραση «joder» φαίνεται να έκανε τη δουλειά της. Ήταν η επιλογή της εφημερίδας El País. Για κάποιους, όμως, η συγκεκριμένη λέξη «παραήταν βαριά». Έτσι, η εφημερίδα La Vanguardia αλλά και η El Mundo προτίμησαν τη λέξη «fastidiar» που σημαίνει «ενοχλώ».