Οι προσφυγές της Πολωνίας και της Ουγγαρίας κατά του μηχανισμού που επιτρέπει την αναστολή καταβολής των ευρωπαϊκών πόρων σε περίπτωση παραβίασης των αρχών του κράτους δικαίου θα πρέπει να απορριφθούν, έκρινε ο γενικός εισαγγελέας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Το καθεστώς αυτό στηρίχθηκε επί επαρκούς νομικής βάσης, είναι συμβατό με τις συνθήκες και σέβεται την αρχή της δικαιικής ασφάλειας», αναφέρει στα συμπεράσματά του ο γενικός εισαγγελέας. Οι θέσεις του δεν δεσμεύουν το Δικαστήριο, αλλά συνήθως ακολουθούνται από τον ανώτατο δικαστικό θεσμό της Ένωσης.
Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου αναμένεται σε λίγες εβδομάδες, στις αρχές του 2022.
Σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου, ο μηχανισμός αυτός αιρεσιμότητας δεν έχει ακόμη εφαρμοσθεί. Επιτρέπει την αναστολή καταβολής των ευρωπαϊκών πόρων σε χώρα μέλος της ΕΕ όπου διαπιστώνονται παραβιάσεις του κράτους δικαίου (παραβιάσεις της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, απουσία καταπολέμησης της διαφθοράς…).
Η Πολωνία και η Ουγγαρία, που συγκαταλέγονται στις χώρες που απειλούνται από την εφαρμογή του μηχανισμού, προσέφυγαν τον Μάρτιο κατά του μηχανισμού στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο γενικός εισαγγελέας Μανουέλ Κάμπος Σάντσεθ-Μπορντόνα τονίζει ότι ο κανονισμός «δεν εφαρμόζεται σε όλες τις παραβιάσεις του κράτους δικαίου, αλλά μόνο σε εκείνες που έχουν άμεση σύνδεση με τη εκτέλεση του προϋπολογισμού».
Αντίθετα από αυτά που υποστηρίζουν η Βαρσοβία και η Βουδαπέστη, ο νέος μηχανισμός είναι συμβατός με το άρθρο 7 της Συνθήκης της ΕΕ. Το άρθρο 7 προβλέπει διαδικασία επιβολής κυρώσεων για την προστασία του κράτους δικαίου, διαδικασία που έχει ήδη χρησιμοποιηθεί κατά της Πολωνίας και της Ουγγαρίας.
Έγκλημα κατά του κράτους δικαίου
«Ήταν αφελές να πιστεύει κανείς ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα ήταν ικανοί να ασκήσουν έλεγχο επί αυτών των ιδίων», έγραψε στο Twitter ο αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης της Πολωνίας, Σεμπάστιαν Καλέτα, μετά την δημοσίευση της γνωμοδότησης του γενικού εισαγγελέα.
«Αυτό που θέλουν να υπερασπισθούν είναι ένα έγκλημα κατά του κράτους δικαίου», έγραψε, επαναλαμβάνοντας την θέση της Βαρσοβίας σύμφωνα με την οποία ο μηχανισμός δεν προβλέπεται από τις συνθήκες.
Η υπουργός Δικαιοσύνης της Ουγγαρίας, Γιούντιτ Βάργκα, υπενθύμισε, «πριν δάκρυα χαράς κυλήσουν από τα μάτια της ελίτ και του φιλελεύθερου Τύπου της αριστεράς στις Βρυξέλλες», ότι δεν πρόκειται για την τελική απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
«Η ουγγρική κυβέρνηση εμμένει στην θέση της και ελπίζει ότι το Δικαστήριο θα βασίσει την απόφασή του αποκλειστικά στα νομικά επιχειρήματα και στην λογική και ότι δεν θα ακολουθήσει το λάθος» του γενικού εισαγγελέα, έγραψε στο Facebook.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία εκκινεί τον μηχανισμό αιρεσιμότητας, έχει κάνει γνωστό ότι θα περιμένει την απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης πριν λάβει μέτρα. Αλλά έχει αρχίσει να συγκεντρώνει στοιχεία για να συγκροτήσει φακέλους και έχει αποστείλει από τις 19 Νοεμβρίου τις απαιτούμενες επιστολές στην Πολωνία και την Ουγγαρία.
Η Κομισιόν έχει ζητήσει εξηγήσεις από την Βαρσοβία για τις επιθέσεις κατά της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης και για την αμφισβήτηση της υπεροχής του ευρωπαϊκού έναντι των εθνικών δικαίων. Σε ό,τι αφορά την Ουγγαρία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρεται σε προβλήματα σχετικά με την ανάθεση δημοσίων έργων και την σύγκρουση συμφερόντων.