Η παγκόσµια κοινότητα αντιµετωπίζει µια πρωτόγνωρη και πολυδιάστατη κρίση. Οι εκρηκτικές αυξήσεις στις τιµές των ορυκτών καυσίµων, οι δραµατικές γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία, αλλά και ακραία κλιµατικά φαινόµενα, αυξηµένης πλέον συχνότητας και έντασης, δηµιουργούν ένα σύνθετο διεθνές τοπίο.
Στις ασύµµετρες αυτές συνθήκες, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη απαντά σταθερά και από την πρώτη στιγµή µε µια συγκροτηµένη αναπτυξιακή πολιτική και µε συνεχή µέτρα στήριξης. Εχουµε ήδη διοχετεύσει 2 δισ. ευρώ για την προστασία νοικοκυριών και επιχειρήσεων από τις σφοδρές ανατιµήσεις στην ενέργεια. Και συνεχίζουµε για όσο χρειαστεί, µε ιδιαίτερη έµφαση στους ευάλωτους συµπολίτες µας.
Επιπλέον, επιµένουµε στην τεκµηριωµένη πρόταση που καταθέσαµε, ήδη από τον Σεπτέµβριο, για τη δηµιουργία ενός πανευρωπαϊκού Ταµείου που θα αξιοποιεί µελλοντικά έσοδα από την αγορά ρύπων, για να ανακουφίσει τους πολίτες µας από το κύµα των αυξήσεων. Με τη δυναµική παρέµβαση του πρωθυπουργού, η Κοµισιόν καλείται πλέον να διευκρινίσει άµεσα τη λήψη έκτακτων µέτρων στήριξης, µε δηµοσιονοµική ευελιξία.
Παράλληλα, διασφαλίζουµε την ενεργειακή µας επάρκεια, µέσα από τη διαφοροποίηση πηγών και εναλλακτικών πόρων. Είναι ενδεικτικό ότι τον Ιανουάριο η χώρα µας κάλυψε το 47% της ζήτησης µέσω υγροποιηµένου φυσικού αερίου (LNG) από τη Ρεβυθούσα και το 20% µέσω του αγωγού TAP, µε προέλευση το Αζερµπαϊτζάν. Για πρώτη φορά ιστορικά το µερίδιο του ρωσικού αερίου υποχώρησε στο 33%. Παράλληλα, διατηρούµε σε ετοιµότητα τη λειτουργία µε πετρέλαιο των µονάδων φυσικού αερίου που διαθέτουν εναλλακτικό καύσιµο, καθώς και τη λειτουργία λιγνιτικών µονάδων, ενώ η ∆ΕΠΑ Εµπορίας έχει κινηθεί για την εξασφάλιση πρόσθετων φορτίων LNG, εάν χρειαστεί.
Ως µόνιµη λύση, επιταχύνουµε διαρκώς την πράσινη µετάβαση πάνω σε ένα ισχυρό τρίπτυχο: κοινωνική ευαισθησία, διεθνής κινητοποίηση και κοµβικές µεταρρυθµίσεις, που προσελκύουν πράσινες επενδύσεις µε τους πλέον ανταγωνιστικούς όρους. Η αξιοποίηση των εθνικών µας καυσίµων, του ήλιου και του ανέµου, που πλέον κοστίζει πέντε φορές λιγότερο από τον λιγνίτη, και τα εκτενή προγράµµατα εξοικονόµησης ενέργειας, που τα εµπλουτίζουµε συνεχώς, αποτελούν τη µόνη ρεαλιστική λύση για τη µείωση του ενεργειακού κόστους, αλλά και τη θωράκιση της χώρας µας από εισαγόµενες κρίσεις.
Οπως ανέδειξε µελέτη του ΑΠΘ, η τιµή στη χονδρεµπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας τον ∆εκέµβριο θα ήταν ακριβότερη κατά 83 ευρώ ανά µεγαβατώρα χωρίς τη συµµετοχή των Ανανεώσιµων Πηγών (ΑΠΕ) στο ενεργειακό µείγµα. Είναι, επίσης, ενδεικτικό ότι η ∆ΕΗ κατέγραψε ετήσια ζηµία ύψους 200 εκατ. ευρώ από τη λειτουργία των λιγνιτικών της εργοστασίων, παρά την απόσυρση δύο µονάδων το 2021.
Υλοποιούµε, λοιπόν, την απολιγνιτοποίηση έως το 2025, ταχύτερα από κάθε άλλη χώρα στην Ευρώπη. Συγχρόνως, αυξάνουµε τη συµµετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό µας µείγµα, από 32% σήµερα σε 70% έως το 2030, µε εγκατάσταση 12GW νέων σταθµών ΑΠΕ.
Για να επιταχύνουµε την ενεργειακή µετάβαση, προωθούµε άµεσα δύο σηµαντικές νοµοθετικές πρωτοβουλίες. Η πρώτη αφορά τη µείωση του µέσου χρόνου αδειοδότησης για νέα έργα ΑΠΕ στους 14 µήνες, από τα 5 χρόνια που είναι σήµερα, και τη διαµόρφωση του θεσµικού πλαισίου για έργα αποθήκευσης ενέργειας. Με τη δεύτερη πρωτοβουλία δηµιουργούµε για πρώτη φορά ένα ολοκληρωµένο πλαίσιο για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών, προκειµένου να αξιοποιήσουµε το πλούσιο δυναµικό των ελληνικών θαλασσών, µε στόχο τα 2 GW έως το 2030.
Σε συνδυασµό µε τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις που δροµολογούµε µε γειτονικές χώρες, όπως µε την Αίγυπτο, φιλοδοξούµε να µετατρέψουµε τη χώρα µας σε κόµβο πράσινης ενέργειας για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η ενεργειακή µας πολιτική περιλαµβάνει και την ανάπτυξη κρίσιµων υποδοµών στο φυσικό αέριο. Οπως τον αγωγό IGB, τον διασυνδετήριο αγωγό µε τη Βόρεια Μακεδονία, και την υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου στην Καβάλα. Μαζί µε τον πλωτό τερµατικό σταθµό LNG στην Αλεξανδρούπολη και την υφιστάµενη υποδοµή στη Ρεβυθούσα, θα εξασφαλίσουµε την επάρκεια εφοδιασµού της χώρας σε ανταγωνιστικές τιµές, την εξαγωγική προοπτική, αλλά και µια ισχυρή θέση στην εποχή του υδρογόνου.
Επιπρόσθετα, προωθούµε σηµαντικές δράσεις εξοικονόµησης ενέργειας και στήριξης των πιο ευάλωτων συµπολιτών µας. Τον περασµένο ∆εκέµβριο ξεκινήσαµε το νέο «Εξοικονοµώ 2021» για την ενεργειακή αναβάθµιση κατοικιών. Στόχος µας είναι να αναβαθµιστούν ενεργειακά όσες κατοικίες ανακαινίστηκαν σε όλα τα πέντε προηγούµενα «Εξοικονοµώ», οι οποίες ανέρχονται σε 140.000. Για τον σκοπό αυτό, διαθέτουµε 1,23 δισ. ευρώ από το Ταµείο Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας και εξετάζουµε το ενδεχόµενο επιπλέον κεφαλαίων.
Πριν από λίγες ηµέρες θέσαµε σε δηµόσια διαβούλευση το πρόγραµµα «ΗΛΕΚΤΡΑ» για την ενεργειακή αναβάθµιση του κτιριακού αποθέµατος του ∆ηµοσίου. Πρόκειται για το µεγαλύτερο πρόγραµµα ενεργειακής ανακαίνισης στη δηµόσια διοίκηση, που θα κινητοποιήσει συνολικά κεφάλαια 1 δισ. ευρώ. Το καλοκαίρι θα ξεκινήσει και το «Εξοικονοµώ» για επιχειρήσεις, το οποίο θα κινητοποιήσει επιπλέον 1 δισ. ευρώ. Συνολικά, πάνω από 4 δισ. ευρώ θα διατεθούν την επόµενη πενταετία για την ενεργειακή αναβάθµιση κτιρίων σε όλη τη χώρα.
Στο ίδιο πλαίσιο, ενεργοποιούµε έως το Πάσχα το πρόγραµµα αντικατάστασης κλιµατιστικών, ψυγείων και καταψυκτών. Με τη δράση αυτή, περισσότερα από 200.000 νοικοκυριά θα περιορίσουν την ετήσια κατανάλωσή τους έως και 30%, µε την αντικατάσταση έως και τριών παλιών, ενεργοβόρων συσκευών. Επίσης, για την αντιµετώπιση της ενεργειακής ένδειας, ετοιµάζουµε πρόγραµµα 100 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη φωτοβολταϊκών σταθµών σε συνεργασία µε τους δήµους, προκειµένου να εξασφαλίσουµε πράσινη ενέργεια, που θα εκµηδενίσει το κόστος ευάλωτων νοικοκυριών.
Η απάντησή µας, εποµένως, απέναντι στην πρωτόγνωρη διεθνή κρίση είναι µια συνεκτική και αναπτυξιακή πολιτική που ενδυναµώνει τη συµµετοχή όλων στην πράσινη ενέργεια. Η πράσινη µετάβαση είναι ο καταλύτης για την ανταγωνιστικότητα της οικονοµίας µας, για 44 δισ. επενδύσεων στην ενέργεια έως το 2030, για 150.000 νέες θέσεις εργασίας στη χώρα µας. Είναι η πιο ισχυρή µας άµυνα απέναντι σε γεωπολιτικές ασυµµετρίες, που θα µετατοπίσει δυναµικά την Ελλάδα από την υψηλή ενεργειακή εξάρτηση σε κόµβο πράσινης ενέργειας.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά στις 26 Φεβρουαρίου 2022