Πριν από περίπου δύο χρόνια , σε μια συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου, ο γενικός γραμματέας του πρωθυπουργού, Γρηγόρης Δημητριάδης, και ο τότε γενικός γραμματέας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, Γιάννης Μαστρογεωργίου, συζητούσαν το σχέδιο της Κομισιόν να επενδύσει πολιτικά και να ενισχύσει τη λεγόμενη «στρατηγική πρόβλεψη» (strategic foresight). Η συζήτηση εκείνη μετουσιώθηκε γρήγορα σε πράξεις, που οδήγησαν στο να δημιουργηθεί στη χώρα μας για πρώτη φορά μια δομή που έχει ως αποστολή να μελετά και να επιχειρεί να διαγνώσει τις μελλοντικές τεχνολογικές, κοινωνικοοικονομικές, περιβαλλοντικές και λοιπές εξελίξεις.
Κουλτούρα σχεδιασμού
Στόχος του Κυριάκου Μητσοτάκη και των στενών συνεργατών του ήταν να αποκτήσει σταδιακά η χώρα κουλτούρα μακροπρόθεσμου σχεδιασμού και να έχει η κυβέρνηση στα χέρια της ένα «εργαλείο» που θα σφυγμομετρεί τις παγκόσμιες τάσεις με ορίζοντα ετών και θα επεξεργάζεται τις ελληνικές απαντήσεις. Η «Ομάδα Στρατηγικών Προβλέψεων και Προοπτικής Διερεύνησης», υπό τον πρωθυπουργό, στελεχώθηκε και έπιασε δουλειά, και μάλιστα τον περασμένο Δεκέμβριο μετεξελίχθηκε σε Ειδική Γραμματεία Προοπτικής Διερεύνησης, με επικεφαλής τον κ. Μαστρογεωργίου.
Στο Σαρόγλειο Μέγαρο
Την περασμένη Τρίτη και Τετάρτη, από το πρωί έως αργά το απόγευμα, ο κάτοχος της έδρας UNESCO για την Ερευνα του Μέλλοντος (Futures Research) στην Ελλάδα, Επαμεινώνδας Χριστοφιλόπουλος, και άλλα στελέχη της Ειδικής Γραμματείας και ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του πρωθυπουργού, Θάνος Ντόκος, με συνεργάτες του, κλείστηκαν σε μια αίθουσα στη Λέσχη Αξιωματικών, στο Σαρόγλειο Μέγαρο, και συζήτησαν διεξοδικά για τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις ευρύτερες συνέπειες και προεκτάσεις του. Δεν ήταν μόνοι τους: Επίσημος προσκεκλημένος και κεντρικός εισηγητής στην κλειστή αυτή διήμερη συζήτηση ήταν αξιοματούχος σε θέματα στρατηγικών προβλέψεων στις αμερικανικές Ενοπλες Δυνάμεις, ο αντισμήναρχος Τζέικ Σωτηριάδης, πρώην επικεφαλής του Foresight της αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας και σήμερα καθηγητής στο National Intelligence University, όπου εκπαιδεύονται κατεξοχήν τα στελέχη που στη συνέχεια επανδρώνουν τη CIA, την NSA και άλλες αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών.
Με Δημητριάδη
Ο Ελληνοαμερικανός ανώτερος αξιωματικός συναντήθηκε στο Μαξίμου με τον κ. Δημητριάδη και συμφώνησαν η πρωτοβουλία αυτή να αποτελέσει προπομπό επιμέρους διμερών συνεργασιών. Στη συνέχεια συμμετείχε στο future lab αυτό, με τίτλο «Το περιβάλλον ασφαλείας στην Ευρώπη μετά την ουκρανική κρίση». Οι συμμετέχοντες «έτρεξαν» διάφορα σενάρια και εξέτασαν πολλές παραμέτρους, ανάλογα με την πορεία και την εξέλιξη του πολέμου. Το Μεταναστευτικό και η ενέργεια ήταν, σύμφωνα με πληροφορίες, δύο ζητήματα που απασχόλησαν έντονα τη συζήτηση, με το πρώτο, μάλιστα, θέμα να αποκτά και μια νέα διάσταση: την πιθανή έλευση δεκάδων χιλιάδων Ουκρανών προσφύγων στην Ελλάδα, κάτι το οποίο δυνητικά θα μπορούσε να έχει θετικό αποτύπωμα και ως ενίσχυση στο εργατικό δυναμικό της χώρας και ως μια απάντηση στο μείζον πρόβλημα του δημογραφικού, το οποίο επιδεινώνεται. Η ενσωμάτωση Ουκρανών και πιθανώς Ρώσων αντικαθεστωτικών που θα επιλέξουν ή θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους θα αποτελέσει ένα στοίχημα για την κυβέρνηση και την κοινωνία.
Ενεργειακή αυτονομία
Το Ενεργειακό δεν αφορά μόνο την επόμενη μέρα του πολέμου, καθώς ήδη απασχολεί έντονα ολόκληρη την Ευρώπη. Στο τραπέζι της κλειστής συνάντησης τέθηκε ζωηρά το θέμα της ενεργειακής αυτονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα επιτευχθεί, μεταξύ άλλων, με την επέκταση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και με τη διασύνδεση των χωρών μεταξύ τους. Ένα τέτοιο παράδειγμα διασύνδεσης στη «γειτονιά» μας είναι η ολοκλήρωση του αγωγού φυσικού αερίου IGB Ελλάδας – Βουλγαρίας και η πιθανή μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας από την επέκταση του πυρηνικού εργοστασίου στο Κοζλοντούι.
Ευρωπαϊκή ασφάλεια
Στη συζήτηση μπήκαν, επίσης, τα θέματα της ευρωπαϊκής ασφάλειας, του πώς αλλάζει ο πόλεμος αυτός το ΝΑΤΟ, της κυβερνοασφάλειας και άλλα καίρια ζητήματα. Τα συμπεράσματα θα καταγραφούν σε μια αναλυτική έκθεση, η οποία θα παραδοθεί στον πρωθυπουργό και αναμένεται στη συνέχεια -πέρα από το εμπιστευτικό κομμάτι της- να δημοσιοποιηθεί, ώστε να είναι προσβάσιμη σε όλους. «Η επίσκεψή μου», έγραψε ο Τζέικ Σωτηριάδης σε ανάρτησή του πριν αναχωρήσει από την Αθήνα, «έχει επίσης τον σκοπό να ενισχύσει τη συνεργασία ΗΠΑ και Ελλάδας στον τομέα της εθνικής ασφάλειας. Η Ελλάδα παραμένει ένας σταθερός πυλώνας σταθερότητας και ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο και η διμερής σχέση αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία στον απόηχο της σύγκρουσης στην Ουκρανία».
*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 26 Μαρτίου 2022