Την ίδρυση Μονάδων Παιδικής Προστασίας Ανηλίκων, ευρωπαϊκών προδιαγραφών, ανήγγειλε η υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Δόμνα Μιχαηλίδου, κατά τις εργασίες της ημερίδας που διοργάνωσε η Κίνηση Επιτάχυνσης της Δικαιοσύνης μαζί με το ICC Women Hellas και το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού, με θέμα η «επιτάχυνση απονομής Δικαιοσύνης και φιλική προς τα παιδιά Δικαιοσύνη», ενώ από την πλευρά του ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Κώτσηρας τόνισε την σημαντική πρόοδο που έχει επέλθει «στην νομική προστασία των ανηλίκων κατά την τελευταία διετία», τονίζοντας ότι «η φιλική Δικαιοσύνη προς τα παιδιά αποτελεί μια σημαντική προτεραιότητα για το υπουργείο Δικαιοσύνης».
Δόμνα Μιχαηλίδου
Την ίδρυση Μονάδων Παιδικής Προστασίας Ανηλίκων, ευρωπαϊκών προδιαγραφών, ανήγγειλε η υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Δόμνα Μιχαηλίδου, στο σύντομο χαιρετισμό της, ίδρυση που στοχεύει όπως επεσήμανε, στην αποιδρυματοποιήση των ιδρυμάτων και την δημιουργία σε αυτά ενός οικογενειακού περιβάλλοντος.
Επεσήμανε ακόμη η κυρία Μιχαηλίδου, την ανάγκη, να είναι διαρκής και εξειδικευμένη, η επιμόρφωση και η κατάρτιση των δικαστών, εισαγγελέων και επιμελητών, ακόμη και των αστυνομικών, έτσι ώστε να έχουμε και ταχύτερη αλλά και ουσιαστικότερη απόδοση στη Δικαιοσύνη.
Να σημειωθεί ότι η κυρία Μιχαηλίδου συνόδευε τον Πρωθυπουργό στον Έβρο που είχε μεταβεί και το χαιρετισμό της τον ανάγνωσε η πρόεδρος του ICC Women Hellas Άννα Καμαρίδη.
Γεώργιος Κώτσηρας
Ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Κώτσηρας στον χαιρετισμό του τόνισε ότι έχει επέλθει «σημαντική πρόοδος στην νομική προστασία των ανηλίκων κατά την τελευταία διετία» και αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες της Κυβέρνησης, αφού «η φιλική Δικαιοσύνη προς τα παιδιά αποτελεί μια σημαντική προτεραιότητα για το υπουργείο Δικαιοσύνης και ειδικότερα τα τελευταία δύο χρόνια έχουν γίνει ουσιαστικές προσπάθειες προκειμένου να ενισχυθεί το περιβάλλον εντός του οποίου τα παιδιά έρχονται σε επαφή με τη Δικαιοσύνη».
«Είναι ένα πολύ ευαίσθητο αντικείμενο και γι αυτό το λόγο και οι παρεμβάσεις οφείλουν να είναι προσεκτικές και με τρόπο ώστε πραγματικά να επιτύχουμε το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα» υπογράμμισε ο υφυπουργός Δικαιοσύνης, επισημαίνοντας μεταξύ των άλλων, τα εξής:
«Μέσω των πρόσφατων τροποποιήσεων του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, παρέχεται επιπρόσθετη προστασία στα θύματα εγκληματικών πράξεων και ιδίως στα πλέον ευάλωτα από αυτά όπως τα ανήλικα θύματα.
Μία, επίσης, κομβική πρωτοβουλία προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της φιλικότητας του συστήματος Δικαιοσύνης προς τα παιδιά ήταν η λειτουργία του «Σπιτιού του Παιδιού» της Αθήνας, ενώ στην αλλαγή του νομικού πλαισίου για την Εθνική Σχολή Δικαστικών λειτουργών προβλέφθηκε νομοθετικά ξεχωριστή θεματική για την επιμόρφωση των δικαστών επί των δικαιωμάτων των παιδιών και της φιλικής προς αυτούς Δικαιοσύνης.
Τα σεμινάρια αυτά είναι υποχρεωτικά και για πρώτη φορά οι αρχές της φιλικής προς τα παιδιά δικαιοσύνης αποτελούν κομμάτι της πάγιας επιμόρφωσης των δικαστικών λειτουργών.
Τέλος, στο πλαίσιο της ενίσχυσης της συμμετοχής των παιδιών στη λήψη αποφάσεων με βάση το άρθρο 12 της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, το Υπουργείο Δικαιοσύνης συμμετείχε στην αναληφθείσα από το Συμβούλιο της Ευρώπης πρωτοβουλία με θέμα «Διαβούλευση με παιδιά στη διαδικασία οικοδόμησης ενός νέου Συμβουλίου της Ευρώπης με θέμα :Στρατηγική για τα δικαιώματα του παιδιού (2022-2027)».
Πέτρος Δούκας
Στο σύντομο χαιρετισμό του, ο πρόεδρος του ICC Hellas Πέτρος Δούκας, μίλησε για την ανάγκη που έχουν τα παιδιά περισσότερο από τους ενήλικες, για γρήγορες και έξυπνες λύσεις στα δικαστικά τους μπλεξίματα, και έκανε δυο προτάσεις:
1) Όπως στην Αμερική, να υπάρχει ένας δικαστής που θα ασχολείται με την κάθε υπόθεση ανηλίκου, από την αρχή ως το τέλος, κατάλληλα εκπαιδευμένος και έτσι να μη χάνεται άσκοπα ο χρόνος και
2) Να προχωρήσουμε στην digital Justice (ηλεκτρονική Δικαιοσύνη), έτσι ώστε να εξασφαλίζουμε χρόνο αλλά και μεγαλύτερη διαφάνεια.
Θεώνη Κουφονικολάκου
Η Συνήγορος του Παιδιού Θεώνη Κουφονικολάκου, αφού αναφέρθηκε αναλυτικά στο σημαντικό ρόλο του Συνηγόρου του Παιδιού και την Ευρωπαϊκή του δράση αλλά και συνεργασία, επεσήμανε μεταξύ των άλλων:
«Αναγκαία προϋπόθεση για να εξασφαλίσουμε ένα φιλικό σύστημα Δικαιοσύνης για τον ανήλικο, είναι να εξασφαλίσουμε αφενός την πρόσβαση όλων των ανηλίκων ανεξαιρέτως σε αυτή και την εξασφάλιση στην ταχύτητα της απόδοσης».
Ως μέτρα για την εξασφάλιση της φιλικής αλλά και ταχύτατης απόδοσης Δικαιοσύνης σε υποθέσεις ανηλίκων, πρότεινε:
1) Την έγκαιρη αναγνώριση παραβίασης δικαιωμάτων του παιδιού, από τα αρμόδια όργανα και φορείς,
2) Την ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης γονιών με παιδιά έτσι ώστε να μιλούν τα παιδιά στους γονείς για τα πάντα,
3) Συστηματική εκπαίδευση και επιμόρφωση των αρμόδιων φορέων,
4)Συντονισμός αρμοδίων οργάνων, για να υπάρχει αποτελεσματικότητα και ταχύτητα στην εκδίκαση και
5) Δημιουργία φιλικών χώρων για τα παιδιά που οδηγούνται στη Δικαιοσύνη, καθώς και θεσμοθέτηση σαφών πρωτοκόλλων διαχείριση παιδιών από τη Δικαιοσύνη.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η κυρία Κουφονικολάκου, θέλοντας να δείξει τις μεγάλες καθυστερήσεις στην απονομή της Δικαιοσύνης, «ο χρόνος δεν μετράει το ίδιο για τα παιδία».
Πάνος Χριστοδούλου
Ο Διευθυντής Δικτύου για τα Δικαιώματα του Παιδιού και συγγραφέας του παιδικού βιβλίου «Πώς έμπλεξα με τη Δικαιοσύνη και άλλες άγνωστες λέξεις» Πάνος Χριστοδούλου, τόνισε ότι η Σύμβαση Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού, θα πρέπει να είναι το Σύνταγμά μας.
Αναφερόμενος δε στο βιβλίο του, είπε ότι αυτό δεν αρκεί από μόνο του να περάσει το μήνυμα στα παιδιά για το «περί δικαίου αίσθημα».
Δεν παρέλειψε ο κ. Χριστοδούλου να επισημάνει ότι είναι επείγον οι αρμόδιοι φορείς να ασχοληθούν με τα παιδί και να το κάνουν να εμπιστευτεί τη Δικαιοσύνη.
Εύα Κογιαννάκη
Η Επιμελήτρια Ανηλίκων και προϊσταμένη της Υπηρεσίας Επιμελητών Ανηλίκων Αθήνας Εύα Κογιαννάκη ανέφερε ότι «ο ανήλικος παραβάτης, έχει ανάγκη προστασίας και αρωγής και όχι τιμωρίας» και προσέθεσε με νόημα: «Η απάντηση στο ερώτημα, εάν εφαρμόζονται στην πράξη όλα τα ωραία, κατά άλλα, θεσμικά μέτρα, δεν είναι αισιόδοξη».
Σε άλλο σημείο η κυρία Κογιαννάκη ανέφερε ότι αν και έχουν αυξηθεί τα αναμορφωτικά μέτρα από 4 σε 11, προκειμένου να περιοριστεί ο ποινικός σωφρονισμός, τα περισσότερα εξ αυτών δεν εφαρμόζονται. Ειδικά το βασικό δικαίωμα στην ατομική αξιολόγηση, και αυτό γιατί δεν υπάρχει το κατάλληλο προσωπικό.
Και συνέχισε: «Δεν έχουμε ούτε ανάδοχες οικογένειες, ούτε δομές επανένταξης, ούτε δομές υποδοχής ούτε και δομές ψυχικής υγείας. Η ψυχική υγεία των ανηλίκων έχει ιδιαίτερα επιβαρυνθεί τα τελευταία τρία χρόνια, εξαιτίας της πανδημίας. Η κατάσταση είναι δραματική».
Και κατέληξε, υπογραμμίζοντας, ότι πλέον δεν έχουμε αριθμητική, αλλά ποιοτική διαφοροποίηση της εγκληματικότητας των ανηλίκων προς το χειρότερο.
Μαρίνα Μπόζνου
Η πρόεδρος Πρωτοδικών και Δικαστής ανηλίκων Μαρίνα Μπόζνου επισήμανε την ανάγκη, δημιουργίας ενός εθνικού σχεδίου δράσης-ενημέρωσης με οπτικοακουστικό υλικό, προσαρμοσμένο στην ηλικία του κάθε παιδιού, έτσι ώστε να αναπτυχθεί μια φιλική σχέση των παιδιών με τη Δικαιοσύνη.
Παράλληλα, τόνισε ότι δεν είναι μόνο θέμα ταχύτητας στην Δικαιοσύνη αλλά κυρίως ποιότητας. «Πολλές φορές, η αναμόρφωση και επανένταξη του ανηλίκου, έχει γίνει πριν την δίκη και την ποινική τιμωρία, χάρη στο σημαντικό έργο των επιμελητών ανηλίκων αλλά και ….χάρη στην καθυστέρηση εκδίκασης της υπόθεσης», κατέληξε.
Άννα Πλεύρη
Η Επίκουρη Καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και ICC Women Hellas Άννα Πλεύρη, αναφέρθηκε στην αρνητικότατη επίδραση που έχει στον ανήλικο, η καθυστέρηση στην έκδοση αποφάσεων που αφορούν σε υποθέσεις, επικοινωνίας ή γονικής μέριμνας με τον γονέα, λόγω της πληθώρας ένδικων μέσων που έχει στη διάθεσή του, ο γονέας που βρίσκεται σε δυσχερή θέση μετά από ένα διαζύγιο.
Για την αποφυγή ψυχικής ταλαιπωρίας του παιδιού, πρότεινε να υπάρξει συνεχής επιμόρφωση τόσο των δικαστών, εισαγγελέων και αστυνομικών, πάνω στο οικογενειακό δίκαιο, έτσι ώστε να εφαρμόζεται η Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού.
Ελένη Τροβά
Η Διδάκτωρ Νομικής και δικηγόρος (Κίνηση Επιτάχυνση της Δικαιοσύνης, ICC Women Hellas και Δίκτυο Δικαιωμάτων του Παιδιού) Ελένη Τροβά, έκανε προτάσεις για μια ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος, η οποία όπως αποκάλυψε το 12% των Ευρωπαίων παραβατών είναι ανήλικες.
Οι προτάσεις της κυρίας Τροβά, μεταξύ των άλλων, είναι:
1) Προ του γάμου, να γίνεται μια γραπτή συμφωνία με την οποία να ρυθμίζονται από πριν, για κάθε μελλοντικό ενδεχόμενο, η γονική μέριμνα, η επιμέλεια, η επικοινωνία, τα κληρονομικά, θέματα θρησκευτικών πεποιθήσεων, οι ιατρικές πράξεις, οι διαμεσολαβήσεις, κ.λπ.
2) Να δημιουργηθεί Τράπεζα DNA, προκειμένου αμέσως μετά την γέννηση ενός παιδιού, να περνάει το γονιδιακό αποτύπωμα στην Τράπεζα, έτσι ώστε σε περίπτωση που στο μέλλον χρειαστεί τεστ πατρότητας, να μην υπάρχουν διενέξεις, με γονείς που αρνούνται να υποβληθούν σε τεστ DNA.
3) Να γίνει ένα Εθνικό Μητρώο Ανηλίκων και από την στιγμή της γέννας τους, να καταγράφονται στο μητρώο με έναν κωδικό, έτσι ώστε, να μην δημιουργείται πρόβλημα στα δικαστήρια με την ταυτοπροσωπία και την ηλικία του παραβάτη.
4) Ρυθμιστεί ο χρόνος διαμονής ανεπιθύμητων μωρών στα μαιευτήρια και ο χρόνος αυτός να μην υπερβαίνει το εξάμηνο και
5) Ίδρυση Εθνικού Διεπιστημονικού Φορέα για κακοποιημένα παιδιά.
Μαρία Γαβουνέλη
Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Μαρία Γαβουνέλη, επισήμανε:
«Το πρόβλημα δεν είναι η ύπαρξη κανόνων δικαίου, αυτοί υπάρχουν. Το πρόβλημα είναι η δυσχέρεια στον έλεγχο εφαρμογής τους, κυρίως όταν έχεις να κάνεις με διοικητικούς υπαλλήλους. Όταν μιλάμε για ζητήματα εφαρμογής μιλάμε για ζητήματα υποδομών».
Ακόμη, η κυρία Γαβουνέλη ανέφερε ότι στα χρόνια της οικονομικής κρίσης δεν χάθηκε μόνο ένα σημαντικό μέρος του ΑΕΠ, αλλά και «αυτές οι υποδομές που είχαμε, στην πραγματικότητα εξαχνώθηκαν, δεν είχαμε πια υποδομές και χρειάστηκε να τις ξαναφτιάξουμε από την αρχή» και προσέθεσε: «Κάθε φορά που μιλάμε για έναν νόμο του 2008 μιλάμε για ένα αλλιώτικο σύμπαν, κάθε φορά που μιλάμε για ένα νόμο του 2011, μιλάμε για αρχαία ιστορία».
Τέλος, υπογράμμισε την ανάγκη στοχευμένης εκπαίδευσης προσώπων και ανακοίνωσε την αναγνώριση πλέον στην Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, του δικαιώματος παρέμβασης σε δίκη ανηλίκου.