Πώς θα στεγαστούν.
«Η ουσία είναι ότι υπάρχει ένα αδιέξοδο το οποίο δεν θα τελειώσει καλά» έλεγε το πρωί της προηγούμενης Παρασκευής κυβερνητικό στέλεχος για την κατάσταση στη Λέσβο, μετά τον διπλό και ολοκληρωτικό εμπρησμό των εγκαταστάσεων στη Μόρια.
Και η αλήθεια ήταν πως τα πράγματα ήταν δύσκολα: Η κυβέρνηση έπρεπε να βρει λύση για την άμεση στέγαση 12.000 ανθρώπων.
Για να έχετε μια εικόνα, μια πόλη όπως το Αργοστόλι έχει πληθυσμό περίπου 10.000 ανθρώπων. Αρα λοιπόν η κατάσταση μετά την καταστροφή της Μόριας μόνο εύκολη δεν ήταν. Κι όμως, από χθες και μέχρι το τέλος της εβδομάδας αναμένεται να έχει λυθεί το πρόβλημα φιλοξενίας των μεταναστών, η σίτιση των οποίων συνεχίζεται κανονικά.
Μπορεί ακόμη να μην έχει αποκαλυφθεί με ντοκουμέντα τι ακριβώς συνέβη την προηγούμενη εβδομάδα στον μεγαλύτερο προσφυγικό καταυλισμό επί ελληνικού εδάφους, ωστόσο η υπόθεση κέντρισε αμέσως το ενδιαφέρον των διεθνών Μέσων Ενημέρωσης.
Η πυρκαγιά ήταν έργο κάποιων υπερδραστήριων μεταναστών που θεώρησαν ότι έτσι θα υποχρεώσουν την κυβέρνηση να τους μεταφέρει στην Αττική, είπε ο πρωθυπουργός.
Ομως εκτός από τους περίπου 12.000 μετανάστες, στη Λέσβο ζουν και χιλιάδες Έλληνες, των οποίων η καθημερινότητα έχει πλήρως διασαλευθεί από την άφιξη χιλιάδων ανθρώπων από εμπόλεμες περιοχές αλλά και από φτωχές χώρες της Αφρικής.
Μετά τη φωτιά στη Μόρια, η τοπική κοινωνία στη Λέσβο αντέδρασε διαφωνώντας με οποιαδήποτε κυβερνητική πρωτοβουλία σχετικά με την επίλυση του προβλήματος στέγασης των μεταναστών. Οι κάτοικοι της Μυτιλήνης ζητούσαν την άμεση αποσυμφόρηση του νησιού, οι μετανάστες απαιτούσαν επίσης την μετακίνησή τους στην ηπειρωτική Ελλάδα και οι κυβερνητικές αρχές βρέθηκαν ξανά με μια καυτή πατάτα στα χέρια, όπως είχε συμβεί και στις αρχές του 2020, όταν ο πρωθυπουργός επανασύστησε το υπουργείο Μετανάστευσης.
Η αντίδραση των τοπικών κοινωνιών στη δημιουργία κλειστών κέντρων
Παρά την καχυποψία, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Μετανάστευσης έδειξε ότι προσπαθεί να βρει λύσεις. Οι αιτιάσεις ότι οι μετανάστες θα έπρεπε να φιλοξενούνται σε μια κλειστή, ελεγχόμενη δομή και όχι στην ασυδοσία της Μόριας όπου άπειρες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις δραστηριοποιούνται με το μεταναστευτικό έπεσαν πάνω στον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου Νότη Μηταράκη και στον αναπληρωτή του Γιώργου Κουμουτσάκου.
Στο πρόσφατο παρελθόν, τον Φεβρουάριο του 2020 η κυβέρνηση προσπάθησε να προχωρήσει την κατασκευή κλειστών Κέντρων Υποδοχής και Ταυτοποίησης, όμως οι τοπικές κοινωνίες αντέδρασαν. Με πέτρες, ακόμη και με απειλές λιντσαρίσματος οι νησιώτες στη Λέσβο και στη Χίο κυνηγούσαν και κατάφεραν να εκδιώξουν από τα νησιά τους τις ειδικές μονάδες της αστυνομίας. Τι θα συνέβαινε στο εσωτερικό της χώρας αν η κυβέρνηση επέμεινε στη δημιουργία hot spot και ασκούσε βία, είναι εύκολο κάποιος να υποψιαστεί.
Μείωση των ροών κατά 80%
Στο μεταξύ, από την αρχή του έτους μέχρι τον Αύγουστο έγιναν πολλά που τόσο ο κορωνοϊός όσο και η ελληνοτουρκική κρίση δεν επέτρεψαν να γίνουν γνωστά στο σύνολο της κοινής γνώμης. Οι ροές, δηλαδή οι είσοδοι μεταναστών στην ελληνική επικράτεια, μειώθηκαν κατά 80% έπειτα από συντονισμένες προσπάθειες των υπουργείων Προστασίας του Πολίτη, Ναυτιλίας και Μετανάστευσης. Πώς έγινε αυτή η κατακόρυφη μείωση στις νέες αφίξεις;
Με καλύτερη φύλαξη των συνόρων, απελάσεις όσων δεν δικαιούνταν άσυλο, έλεγχο των ΜΚΟ, περικοπή των επιδομάτων σε όσους δεν τα δικαιούνταν και επιτάχυνση των διαδικασιών απόδοσης του ασύλου. Και η τελευταία κατηγορία, μόνο στη Λέσβο, ήταν περίπου 13.500 άνθρωποι οι οποίοι δικαιούνται ασύλου και άρα έπρεπε να μετακινηθούν εκτός του νησιού. Κι αυτό έγινε, όπως γνωρίζουν οι Μυτιληνιοί. Οπως επίσης σχεδόν μηδενίστηκαν οι ροές, όπως γνωρίζουν καλά οι Σαμιώτες, οι Χιώτες, οι κάτοικοι της Κω και Λεριοί.
Από τα πέντε νησιά που είχαν επιλεγεί από τους πρόσφυγες και τους διακινητές μεταναστών ως πύλες εισόδου στην Ελλάδα και την ΕΕ, μέσα σε πέντε μήνες απομακρύνθηκαν σχεδόν 25.000 άνθρωποι. Κι όλα αυτά χωρίς καν να δημιουργηθούν οι νέες δομές, όπως σχεδιάζει η κυβέρνηση.
Ρεκόρ ταχύτητας
Τέλειες λύσεις δεν υπάρχουν σε δυσεπίλυτα προβλήματα που θυμίζουν γόρδιο δεσμό. Κάπως έτσι έμοιαζε και η κατάσταση στην Μόρια μετά την φωτιά και την καταστροφή του Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης. Η κυβέρνηση κινήθηκε άμεσα, ο Μιχάλης Χρυσοχοϊδης ανέλαβε την ευθύνη για την τήρηση της τάξης μεταβαίνοντας ο ίδιος στο νησί και ο Νότης Μηταράκης που επίσης βρίσκεται επί τέσσερις ημέρες στη Λέσβο εντόπισε νέο χώρο για την φιλοξενία των μεταναστών και με ρεκόρ ταχύτητας το νέο Hot Spot ήδη λειτουργεί.
Μέσα σε διάστημα μιας εβδομάδας θα έχουν τοποθετηθεί σκηνές για την στέγαση περίπου 12.000 ανθρώπων χάρη στις προσπάθειες των ανδρών του στρατού, οι οποίοι εργάζονται ακάματα την ώρα που πολλοί εκπρόσωποι ΜΚΟ απλώς τους παρακολουθούν αδρανείς.
Ακόμη και ο έλεγχος των μεταναστών με rapid test για κορωνοϊό, όπου τα αποτελέσματα βγαίνουν 15 λεπτά μετά την λήψη δείγματος δεν ήταν κάτι εύκολο. Κι αυτό διότι δεν αρκεί να ξαναδημιουργηθεί ένα κέντρο υποδοχής και φιλοξενίας 12.000 μεταναστών.
Πρέπει να εντοπιστούν ξανά οι 35 μετανάστες με Covid-19, να νοσηλευτούν σε υγειονομικές δομές, παράλληλα να απομονωθούν οι άνθρωποι με τους οποίους είχαν στενές επαφές και να προστατευτούν οι υγιείς αλλά και ο τοπικός πληθυσμός στη Λέσβο. Διότι η ασφάλεια και η υγεία κατοίκων και μεταναστών είναι πρώτη προτεραιότητα. Και ο χειρισμός των κρίσεων απαιτεί αποφάσεις ώστε να αντιμετωπίζεται ακόμη και μια κατάσταση που εκ πρώτης όψεος μοιάζει αδιέξοδη.