Η υπογεννητικότητα είναι ένα μείζον πρόβλημα για όλο τον κόσμο – φυσικά και για τη χώρα μας – τα τελευταία χρόνια, με τις έρευνες να δείχνουν ότι τα στοιχεία για το μέλλον δεν είναι ενθαρρυντικά. Ειδικότερα στην Ελλάδα, υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες οι δείκτες που σχετίζονται με το δημογραφικό ζήτημα είναι ακόμη πιο απογοητευτικοί σε σχέση με στοιχεία της ΕΕ, κάτι που καταδεικνύει την ανάγκη να υπάρξουν δράσεις και πρωτοβουλίες που μπορούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα και να απαλύνουν τις συνέπειες που έχει στην κοινωνία.
Μία επιστημονική μελέτη αναλύει την κρισιμότητα του δημογραφικού ζητήματος
Κάποια από τα παραπάνω συμπεράσματα είναι εμφανή και στα αποτελέσματα μίας σχετικής μελέτης με θέμα “Δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα: Προκλήσεις και προτάσεις πολιτικής”, η οποία χρηματοδοτήθηκε από την Eurobank και υλοποιήθηκε από έγκριτους επιστήμονες του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ). Στη μελέτη αναφέρεται ότι ο πληθυσμός της χώρας μας μειώθηκε κατά 441 χιλιάδες (-4,0%) τη δεκαετία 2011-2021, με τη μείωση και τη γήρανση του πληθυσμού να προβλέπεται να συνεχιστούν και τις επόμενες δεκαετίες. Στο σενάριο βάσης των δημογραφικών προβολών, ο πληθυσμός της Ελλάδας προβλέπεται, μάλιστα, να υποχωρήσει στα 8,1 εκατ. έως το 2100, κάτι που πρόκειται για μείωση του πληθυσμού κατά 2,5 εκατ. άτομα ή 24%, σε σχέση με το 2021. Το πιο ανησυχητικό από όλα, ωστόσο, είναι το ότι οι δημογραφικές εξελίξεις σύμφωνα με τις προβλέψεις που υπάρχουν για την Ελλάδα είναι πολύ πιο ραγδαίες σε σχέση με το σύνολο της Ευρωζώνης, στην οποία ο πληθυσμός αναμένεται να μειωθεί κατά μόλις 4,2% έως το 2100. Με βάση την έκταση της αναμενόμενης μείωσης του πληθυσμού έως το 2100, η Ελλάδα κατατάσσεται στην τρίτη χειρότερη θέση στην Ευρωζώνη, μετά τη Λετονία και τη Λιθουανία, κάτι που προβληματίζει ιδιαίτερα. Γιατί, λοιπόν, ο πληθυσμός της χώρας μας μειώνεται και ποιοι είναι οι παράγοντες που καθιστούν την υπογεννητικότητα ένα κορυφαίο πρόβλημα που πρέπει επειγόντως να αντιμετωπιστεί;
Οι οικονομικοί λόγοι που δυσκολεύουν ένα ζευγάρι να μεγαλώσει την οικογένειά του
Ένας από τους πιο σημαντικούς λόγους που οδηγούν ένα ζευγάρι σε δισταγμούς όσον αφορά το να μεγαλώσει την οικογένειά του έχει να κάνει, φυσικά, με τον οικονομικό παράγοντα. Ζώντας εποχές με δύσκολες συγκυρίες, το εισόδημα των Ελλήνων έχει μειωθεί σημαντικά σε πολλές περιπτώσεις, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις αυξημένες δαπάνες που υπάρχουν κατά το μεγάλωμα ενός παιδιού. Η μελέτη του ΙΟΒΕ σημειώνει, μάλιστα, σχετικά με το θέμα ότι, ενώ διάφορα εφάπαξ οικογενειακά επιδόματα βρίσκονται σε σχετικά υψηλό επίπεδο, η Ελλάδα βρίσκεται σε χαμηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ όσον αφορά τα περιοδικά επιδόματα σε χρήμα για την οικογένεια και το παιδί, καθώς και σε κατά κεφαλήν δαπάνες για τις παροχές σε είδος. Σίγουρα πρόκειται για έναν τομέα στον οποίο απαιτείται στήριξη τόσο από την πολιτεία όσο και από πρωτοβουλίες και δράσεις τρίτων, ώστε να μπορέσει ένα ζευγάρι να αισθανθεί σίγουρο ότι μπορεί να ανταποκριθεί στο μεγάλωμα ενός ή περισσότερων παιδιών, ακόμη και κάτω από τις δύσκολες συγκυρίες που διανύουμε.
Οι δύσκολες προκλήσεις που αφορούν τον τομέα της υγείας
Ένας ακόμη παράγοντας που προβληματίζει ένα ζευγάρι που θέλει να μεγαλώσει την οικογένειά του αφορά το κρίσιμο θέμα της υγείας, τόσο όσον αφορά το κομμάτι των αυξημένων δαπανών, όσο και εκείνο της πρόσβασης σε δομές, κάτι που απασχολεί ιδιαίτερα όσους ζουν σε ακριτικές περιοχές. Η μελέτη του ΙΟΒΕ τονίζει σχετικά με αυτό το ζήτημα το υψηλό επίπεδο των άμεσων ιδιωτικών δαπανών για την υγεία (out-of-pocket payments) καθώς και των φαρμακευτικών και νοσοκομειακών δαπανών, ενώ πολύ χαμηλές σε σύγκριση με άλλες χώρες του ΟΟΣΑ είναι στην Ελλάδα οι πληρωμές για μακροχρόνια φροντίδα, πρόληψη και πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Όπως είναι εμφανές, οι δημογραφικές εξελίξεις οξύνουν περαιτέρω την ανάγκη για τη θέσπιση πολιτικών, με στόχο τη βελτίωση της επάρκειας και της ετοιμότητας του συστήματος υγείας ως προς τις δημογραφικές και επιδημιολογικές αλλαγές, τη θωράκισή του απέναντι σε μελλοντικές χρηματοδοτικές πιέσεις και την προαγωγή ενός υψηλότερου επιπέδου υγείας και διαβίωσης για όλους.
Η σημασία πρωτοβουλιών που στηρίζουν την επίλυση του δημογραφικού ζητήματος
Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι σημαντικό να υπάρχουν δράσεις και πρωτοβουλίες που θα στηρίξουν την ελληνική οικογένεια στη δύσκολη πρόκληση του μεγαλώματος παιδιών. Πρωτοβουλίες όπως το ΜΠΡΟΣΤΑ για την οικογένεια της Eurobank αναδεικνύουν τη σημασία του δημογραφικού ζητήματος για τη χώρα, στηρίζοντας οικογένειες που ζουν σε ακριτικές και απομακρυσμένες περιοχές της χώρας, σε γεωγραφικές περιοχές από τον ακριτικό Έβρο, τα νησιά του Βορειανατολικού Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα έως και το Καστελόριζο.
Η τράπεζα συνεργάζεται με τη ΜΚΟ Αποστολή, η οποία προσφέρει βρεφικά πακέτα με όλα τα βασικά είδη για τα νεογέννητα παιδιά των ακριτικών περιοχών, αλλά και με την Ένωση Μαζί για το παιδί, που προσφέρει υπηρεσίες ψυχολογικής υποστήριξης μέσω της τηλεφωνικής γραμμής 11525 και ψυχο-συμβουλευτικά σεμινάρια για νέους και μελλοντικούς γονείς. Επίσης, η πρωτοβουλία ΜΠΡΟΣΤΑ για την οικογένεια αναλαμβάνει δράση ακόμη και σε θέματα αντιμετώπισης υπογονιμότητας, σε συνεργασία με το Σωματείο Be-Live, στο επίπεδο της εκστρατείας ενημέρωσης και της κάλυψης δαπανών για εξωσωματική γονιμοποίηση σε ζευγάρια που δεν μπορούν να τεκνοποιήσουν.
Παράλληλα με τις παραπάνω δράσεις, η Eurobank σχεδίασε τραπεζικά προϊόντα, με κοινωνική στόχευση. Στόχος ήταν να δημιουργηθούν επιλογές και μεγαλύτερη ασφάλεια για τους νέους γονείς με υπηρεσίες και προϊόντα ασφάλισης, στέγασης, επιβράβευσης και αποταμίευσης.
Αντιμετωπίζοντας το δημογραφικό, για ένα καλύτερο μέλλον για όλους
Το δημογραφικό είναι ένα πρόβλημα που επηρεάζει όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας, τόπου κατοικίας ή άλλων παραγόντων. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, στην αγορά εργασίας, οι αναμενόμενες δημογραφικές εξελίξεις οδηγούν σε μικρότερο εργατικό δυναμικό, με υψηλότερη μέση ηλικία και χαμηλότερη παραγωγικότητα. Είναι προφανές πως η μείωση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού επιδρά αρνητικά στην προσφορά εργασίας. Η αδράνεια απέναντι στις δημογραφικές τάσεις, λόγω απουσίας πολιτικών που θα δώσουν προτεραιότητα τόσο στην καλύτερη προσαρμογή της οικονομίας όσο και στην άμβλυνση του οικονομικού προβλήματος, εκτιμάται ότι θα κοστίσουν μακροχρόνια πολύ ακριβά σε όρους ΑΕΠ, απασχόλησης, δημοσιονομικών πόρων, αλλά και κατά κεφαλήν ευημερίας. Η υψηλότερη γονιμότητα μπορεί να περιορίσει τις απώλειες στο ΑΕΠ έως το 2100 κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με ένα σενάριο χαμηλής γονιμότητας. Είναι, λοιπόν, άμεση ανάγκη για τη συνέργεια φορέων και οργανώσεων ώστε να δοθούν ακόμη περισσότερα κίνητρα για τη δημιουργία οικογένειας, για ένα καλύτερο μελλον για όλους.
Πηγή: Skai.gr