«Οι αναδυόμενες οικονομίες πρέπει να προετοιμαστούν για πιθανά διαστήματα οικονομικής αναταραχής», επισημαίνει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, σε έκθεση τριών στελεχών του που αφορά τις εξελίξεις που αναμένονται διεθνώς το 2022 στην οικονομική και νομισματική πολιτική, ειδικά όσον αφορά στις επιπτώσεις τους σε αυτή την κατηγορία των χωρών.
Μπορεί, άραγε, αυτή η προειδοποίηση να αποτελέσει το «καμπανάκι» που θα αναγκάσει τον Ταγίπ Ερντογάν να αναθεωρήσει την πολιτική του και το αποκαλούμενο «νέο οικονομικό μοντέλο»;
Μπορεί, με άλλα λόγια, να τον κάνει να συνειδητοποιήσει πως παρά τον «ανένδοτο» που έχει κηρύξει απέναντι στους διεθνείς κερδοσκόπους, τους οίκους αξιολόγησης και τους υπονομευτές του… μεγαλείου της Τουρκίας, η χώρα του απειλείται να βρεθεί στον γκρεμό χωρίς ο ίδιος να έχει δυνατότητα να τη σώσει;
Εμμονή στα χαμηλά επιτόκια
Η αλήθεια είναι πως ο Ερντογάν δεν δείχνει διατεθειμένος να κάνει οποιαδήποτε στροφή και να εγκαταλείψει την ανορθόδοξη – όπως τον κατηγορούν οι περισσότεροι – πολιτική του.
Εξακολουθεί δε να ισχυρίζεται πως έχει τη δύναμη να αντιστρέψει τους ισχύοντες νόμους των αγορών και να τους πάει κόντρα, έστω και εάν παράλληλα διαρρηγνύει τα ιμάτιά του πως η Τουρκία θα συνεχίσει να είναι πιστή στο μοντέλο των αγορών και τον καπιταλισμό.
Το ΔΝΤ, ωστόσο, έστω κι αν δεν αναφέρεται ονομαστικά στην Τουρκία ή τη λίρα, στέλνει μηνύματα που δεν μπορούν να αγνοηθούν.
Μηνύματα που ξεκαθαρίζουν πως στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης αγοράς, οι εξελίξεις σε κάθε χώρα και ειδικά σε εκείνες που συγκαταλέγονται στις «αναδυόμενες», εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το διεθνές περιβάλλον.
Σε αυτό το φόντο, το σενάριο μιας πιο απότομης, σε σχέση με το αναμενόμενο, σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής εκ μέρους των μεγάλων κεντρικών τραπεζών, κυρίως της αμερικανικής Fed και της ΕΚΤ, ενδέχεται να έχει καταστροφικές συνέπειες για τις συγκεκριμένες οικονομίες. Ειδικά εκείνες που έχουν εκτεθεί περισσότερο, έχουν «κάψει» τα καλά χαρτιά τους και έχουν δει τη φερεγγυότητά τους να περιορίζεται δραστικά – όπως ακριβώς συμβαίνει αυτή την περίοδο στην Τουρκία.
«Ταχύτερες αυξήσεις επιτοκίων από τη Fed (…) θα μπορούσαν να κλονίσουν τις χρηματοπιστωτικές αγορές και να οδηγήσουν σε σύσφιξη των συνθηκών σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτές οι εξελίξεις θα μπορούσαν να έχουν ως συνέπεια τη μείωση της ζήτησης και του εμπορίου εκ μέρους των ΗΠΑ και ενδέχεται να οδηγήσουν σε εκροές κεφαλαίων και υποτιμήσεις νομισμάτων στις αναδυόμενες αγορές», σημειώνει χαρακτηριστικά το ΔΝΤ.
Η λίρα υποχωρεί, αργά και βασανιστικά…
Κάτι τέτοιο, όπως είναι προφανές, μπορεί να αποτελέσει τη… χαριστική βολή για την λίρα. Εξάλλου, μετά το αρχικό «ριμπάουντ» που προκάλεσαν οι εξαγγελίες Ερντογάν, η διολίσθηση έναντι ευρώ και δολαρίου συνεχίζεται, αργά και βασανιστικά. Ήδη, το τουρκικό νόμισμα έχει επιστρέψει στα επίπεδα που ήταν (13,8 λίρες έναντι του δολαρίου) λίγο προτού ξεκινήσει η απότομη «βουτιά» προς το αρνητικό ρεκόρ της 29ης Δεκεμβρίου…
Την ίδια στιγμή, όπως είναι γνωστό, ο πληθωρισμός τον Δεκέμβριο εκτινάχθηκε πάνω από το 35%, που είναι και το υψηλότερο ποσοστό στις δύο περίπου δεκαετίες του Ερντογάν και του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) στην εξουσία.
«Οι αναδυόμενες αγορές θα πρέπει να προσαρμόσουν την απάντησή τους με βάση τις συνθήκες που επικρατούν σε αυτές και τις αδυναμίες τους. Εκείνες που διαθέτουν πολιτική φερεγγυότητα όσον αφορά στον έλεγχο του πληθωρισμού μπορούν να συσφίξουν πιο σταδιακά τη νομισματική πολιτική, ενώ άλλες όπου οι πληθωριστικές πιέσεις είναι πιο έντονες ή διαθέτουν πιο αδύναμους θεσμούς οφείλουν να δράσουν ταχύτερα και πιο ολοκληρωμένα», σημειώνει επίσης το ΔΝΤ – συστήνοντας σε κάθε περίπτωση αυξήσεις επιτοκίων.
Πρόωρες εκλογές;
Προφανώς, η Τουρκία δεν διαθέτει τέτοιου είδους φερεγγυότητα, ενώ ο πληθωρισμός μοιάζει εκτός ελέγχου. Σε αυτό το φόντο, εάν βρεθεί αντιμέτωπη και με «φυγή» ξένων κεφαλαίων, είναι αμφίβολο εάν ο Ερντογάν έχει οδό διαφυγής – παρά τη βοήθεια που του προσφέρουν οι Άραβες «φίλοι» του.
Έτσι, η πρόβλεψη του ηγέτη της τουρκικής αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιντσντάρογλου, ότι τον Σεπτέμβριο του 2022 θα διεξαχθούν πρόωρες εκλογές, ίσως δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα.