Αισιόδοξοι τόσο για την ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας όσο και της ευρωζώνης εμφανίστηκαν κατά την 26η Ετήσια Συζήτηση Στρογγυλής Τράπεζας του Economist ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ και ο διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας Παύλος Μυλωνάς.
Και οι τρεις αναγνώρισαν την πρόοδο της Ελλάδας με την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, κάνοντας ωστόσο λόγο για ανάγκη συνέχισής τους, την πολύ χαμηλή έκθεση της χώρας στη Ρωσία, κυρίως αναφορικά με ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία, αλλά και το πόσο προστατευμένη είναι η χώρα μπροστά σε μια ενδεχόμενη νέα κρίση χρέους.
Ωστόσο, η χώρα οφείλει να συνεχίσει τις δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις και να αξιοποιήσει στο ακέραιο το Ταμείο Ανάκαμψης.
Τα κυριότερα σημεία της ομιλίας του Χρήστου Σταϊκούρα:
- Τα τελευταία τρία χρόνια είμαστε πολύ συντηρητικοί στο ΥΠΟΙΚ για τα νούμερα. Αλλά ακόμα και το 2022, η ανάπτυξη θα είναι πάνω από 3%. Έχουμε και γενέθλια σήμερα. Τρία χρόνια διακυβέρνησης από τη ΝΔ
- Δύο χρόνια βιώνουμε σημαντικές κρίσεις. Εν μέσω αυτών των κρίσεων και των ταραγμένων καιρών, η οικονομία έχει επιδείξει πολύ σημαντικά επιτεύγματα, όπως τονίζουν διεθνείς θεσμοί, μεταξύ των οποίων και o ESM. Αυτό βασίζεται στην εφαρμογή δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων.
- Τα τελευταία 3 χρόνια έχουμε ψηφίσει πάνω από 300 νομοσχέδια, πετυχαίνοντας μεταξύ άλλων τους εξής στόχους:
- Ανάπτυξη. Μάλιστα, οι προβλέψεις για 3,2% ανάπτυξη μπορεί να αποδειχθεί συντηρητικός
- Σύνθεση της ανάπτυξης.
- Αγορά Εργασίας. Η ανεργία συνεχίζει να μειώνεται. Βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2010.
- Τραπεζικός Τομέας. Σημαντική πρόοδος. Έχει μειωθεί ο Δείκτης NPEs από 41% στο τέλος του 2019 στο 12% το α’ τρίμηνο το 2022.
- Δημόσια οικονομικά. Ήρθαν σε θετική τροχιά. Τόσο το δημοσιονομικό ισοζύγιο όσο και το δημόσιο χρέος παρουσιάζουν σημαντική μείωση.
- Ιστορική απόφαση το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας, ωστόσο εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε κινδύνους όσον αφορά στις τιμές ενέργειας και τον πληθωρισμό. Αυτό απαιτεί λύσεις και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
- Εμείς συνεχίζουμε την εφαρμογή μεταρρυθμιστικής ατζέντας βασισμένης στους εξής πυλώνες:
- Μέτρα στήριξης για νοικοκυριά και επιχειρήσεις
- Δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις.
- Εφαρμογή έξυπνης στρατηγικής έκδοσης χρέους
- Ενίσχυση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία μέσω της πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών, την ανάπτυξη της διευκόλυνσης δανειοδότησης μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου πλαισιού αφερεγγυότητας
- Αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας.
- Παρά τις δυσκολίες και διεθνή αστάθεια η Ελλάδα έχει αλλάξει σελίδα. Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε σκληρά για να ενισχύσουμε την Ελλάδα και την Ευρώπη.
- Προσπαθούμε να ακολουθούμε μια συνετή οικονομική πολιτική με στοχευμένα μέτρα για τους ευάλωτους. Πράγματι, οι εκτιμήσεις μας είναι ότι θα λάβουμε μέτρα στήριξης συνολικού ύψους 8,2 δισ..
- Οι άμεσες ξένες επενδύσεις το 2021 ήταν 5 δισ. και ήδη μέχρι στιγμής, είναι 3 δισ., οπότε αναμένουμε νέο ρεκόρ το 2022
Τα κυριότερα σημεία της τοποθέτησης του Κλάους Ρέγκνλινγκ:
- Το ερώτημα είναι: «Μπορούμε να βγούμε από την κρίση με μια πιο ανθεκτική ευρωζώνη»; Η απάντηση είναι «ΝΑΙ». Η Ευρωζώνη έχει πιο ανθεκτική κατά τη διάρκεια της ευρωκρίσης. Η ΕΕ έχει γίνει πιο ανθεκτική κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
- Τώρα, έχουμε τον πόλεμο στην Ουκρανία με την αυξανόμενη τιμή στην ενέργεια, τον πληθωρισμό και τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα. Τέτοιες εξελίξεις οδηγούν σε μεγάλη αστάθεια στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
- Οι αγορές προσαρμόζονται τώρα στα αυξανόμενα επιτόκια και η μεταβλητότητα είναι παγκόσμιο φαινόμενο όχι μόνο ευρωπαϊκό.
- Τρεις λόγοι που η ευρωζώνη είναι πιο ανθεκτική από ό,τι πριν από μια δεκαετία:
- Δεν υπάρχουν μείζονα οικονομικά προβλήματα στην ευρωζώνη. Δεν υπάρχει η ανισότητα όπως αυτή που οδήγησε στην κρίση του ευρώ πριν από μία περίπου 10ετία.
- Οι επιβαρύνσεις των επιτοκίων στους δημόσιους προϋπολογισμούς των χωρών βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα αναφορικά με το χρέος.
- Η ευρωζώνη είναι πιο ανθεκτική με τα νέα θεσμικά όργανα, που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια και μετά την κρίση του ευρώ. Έχουμε θεσμούς που προστατεύουν την ευρωζώνη, όπως για παράδειγμα, ο ESM,Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών κλπ.
Για την Ελλάδα:
- Επιβεβαιώνω τα όσα είπε ο υπουργός. Η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο ακόμα και υπό δύσκολες συνθήκες λόγω της πανδημίας. Έχουμε κι ένα ορόσημο με το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας. Σημαντικό βήμα προς την εξομάλυνση μετά από αρκετά χρόνια, αν και εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις. Η Ελλάδα θα πρέπει να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις.
- Η Ελλάδα προστατεύεται καλύτερα από την αστάθεια της αγοράς εξαιτίας του ESM. Η Ελλάδα πληρώνει χαμηλό χρέος σε σχέση με το ΑΕΠ και ο λόγος είναι ότι το 50% του χρέους της ανήκει στους ευρωπαϊκούς οργανισμούς ΕΤΧΣ και ESM.
- Επίσης έχουν γίνει μεταρρυθμίσεις, έτσι ώστε η αποπληρωμή του χρέους να παραμένει σε χαμηλά επίπεδα τα επόμενα χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι το ελληνικό δημόσιο χρέος δεν επηρεάζεται πολύ από τις γενικές αυξήσεις των επιτοκίων των Κεντρικών Τραπεζών.
- Οι περισσότερες από τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η Ελλάδα στο ESM το 2018 έχουν ολοκληρωθεί. Βεβαίως, ο ESM θα παρακολουθεί.
- Είμαι πεπεισμένος ότι οι μεταρρυθμίσεις θα συνεχιστούν κυρίως λόγω του ελληνικού φιλόδοξου προγράμματος μεταρρυθμίσεων που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0».
Για Ευρωζώνη:
- Σχεδόν αδύνατη μια κρίση χρέους στην ευρωζώνη.
- Μπορούμε να βγούμε από την (ενεργειακή, πληθωριστική) κρίση, αλλά θα πρέπει το Ταμείο Ανάκαμψης να εφαρμοστεί καλά από όλες τις χώρες.
- Το να κρατήσουμε την ΕΕ πιο ανθεκτική αποδίδει και μαθαίνουμε για την επόμενη κρίση.
- Δεν είμαι χαλαρός ούτε ήρεμος, διότι οι παράγοντες κινδύνου είναι πολύ σοβαροί, καθώς δεν εξαρτώνται όλοι οι κίνδυνοι από εμάς. Όπως για παράδειγμα, τα προβλήματα που θα προκύψουν στο ενδεχόμενο η Ρωσία να διακόψει πλήρως την παροχή, θα είναι μεγάλα.
- Εγώ δεν συμφωνώ ότι η αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ δεν επιλύει τα προβλήματα.
- Σε ό,τι αφορά στην οικονομική προοπτική δεν εξαρτάται από εμάς, αλλά σίγουρα θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι
Για Ελλάδα:
- Τεράστιες οι αλλαγές που συντελέστηκαν μέσα στην κρίση. Το βασικό όμως δίδαγμα είναι ότι τα λάθη που έγιναν στη δεκαετία πριν από την κρίση του ευρώ, δεν πρέπει να επαναληφτούν στο μέλλον. Και αυτό κατέστη σαφές όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία.
Για Ευρωζώνη:
- Τεράστιες οι προκλήσεις. Όλα εξαρτώνται από την εξέλιξη του πόλεμου στην Ουκρανία και τις ενεργειακές εξελίξεις με τη Ρωσία. Ο πληθωρισμός προκαλεί προβλήματα κυρίως στην πραγματική οικονομία. Ο υψηλός πληθωρισμός σημαίνει απώλεια στην πραγματική αγοραστική δύναμη των πολιτών. Το μεγαλύτερο από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο εμπορικό έλλειμμα έχει η Ευρώπη φέτος. Οι εμπορικές απώλειες σημαίνουν ότι καταναλώνουμε περισσότερο από όσο παράγουμε. Άρα χάνεται ένα 3,5% του ΑΕΠ. Άρα, ο κίνδυνος είναι υπαρκτός, καθώς έχουμε 3,5% λιγότερο ΑΕΠ να διανείμουμε στους πολίτες χωρίς να μπορούμε να το καλύψουμε.
- Υπάρχει και κοινωνικό κομμάτι, καθώς από τον υψηλό πληθωρισμό συγκεκριμένες μερίδες πληθυσμού επηρεάζονται περισσότερο από άλλες.
- Ανησυχώ περισσότερο για το μέλλον παρά για την ευρωζώνη.
-
Τα κυριότερα σημεία της τοποθέτησης του Παύλου Μυλωνά:
- Είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος, όπως οι συνομιλητές μου.
- Σε ό,τι αφορά στην ενεργειακή ασφάλεια και επάρκεια: Η Ελλάδα έχει πολύ χαμηλή εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, μόλις το 5% των αναγκών της.
- Στο δημοσιονομικό κομμάτι: Η κυβέρνηση έχει σχεδιάσει μια πολύ έξυπνη πολιτική που θα καλύψει τα 2/3 του ενεργειακού κόστους και της αύξησης των τιμών στα τρόφιμα των νοικοκυριών μέσου εισοδήματος. Έτσι, σε συνδυασμό με την αύξηση των μισθών δεν θεωρούμε ότι το εισόδημα θα επηρεαστεί πολύ κατά το 2022. Το 2023 είναι κάτι άλλο.
- Πρέπει να σημειωθεί το θετικό ισοζύγιο στο τουρισμό. Μιλάμε για μια χρονιά ρεκόρ, καλύτερη από το 2022, έτσι θα καλυφτεί η διαφορά από την αύξηση στο ενεργειακό κόστος.
- Γιατί διαφέρουμε από την υπόλοιπη Ευρώπη:
- Είμαστε στη μέση του κύκλου. Οι Έλληνες είναι βετεράνοι στην αναδιάρθρωση μετά την 10ετή οικονομική κρίση και την τριετή υγειονομική κρίση, κι έτσι μπορούν να ανταποκριθούν στο σοκ της ενεργειακής και πληθωριστικής κρίσης.
- Έχουμε υποταμένη χρηματαγορά.
- Επίσης η εταιρείες στην Ελλάδα δεν έχουν μεγάλη μόχλευση.
- Δεν έχουμε πρόβλημα στην εξυπηρέτηση του χρέους. Μόνο 10 δισ. είναι διαπραγματεύσιμα. Έχουμε χαμηλό κίνδυνο κατακερματισμού του δημόσιου χρέους.
- Η χρονιά είναι καλή για τις Τράπεζες. Θα χρηματοδοτήσουμε τις επιχειρήσεις μέσω Ταμείου Ανάκαμψης. Αυτό είναι το καλό σενάριο
- Το κακό σενάριο:
- Οι τράπεζες είναι σε καλή κατάσταση τα NPEs να είναι μόλις 6 δισεκ. σε μια οικονομία 786 δισεκ.
- Η κερδοφορία για τις τράπεζες έχει φτάσει το 10%
- Μέχρι στιγμής, έχοντας περάσει κάποιους μήνες κρίσης, οι επιχειρήσεις εξυπηρετούν τα δάνειά τους.
- Ακόμα και να ανέβουν 200 μονάδες βάσης τα επιτόκια, μπορεί να εξυπηρετηθεί το χρέος
- Έτσι ακόμα με το κακό σενάριο είμαι αισιόδοξος.
- Η Ελλάδα ξεπερνά την ύφεση του bear market. Θεωρώ ότι η ρωσική αρκούδα δεν θα επηρεάσει πολύ την Ελλάδα.
- Δεν έχουμε περιορισμό ρευστότητας και στην πρόσβαση στο κεφάλαιο. Οι τράπεζες μάχονται μεταξύ τους για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες ρευστότητας των πελατών τους.