«Δεν βγάζει νόημα» η επιβολή πλαφόν ειδικά στο ρωσικό αέριο, καθώς μεταξύ άλλων θα δώσει άλλοθι στη Ρωσία να σταματήσει τις προμήθειες, όπως επισήμανε σήμερα η ευρωβουλευτής Μαρία Σπυράκη, μιλώντας από το βήμα του 6ου Ενεργειακού Φόρουμ Νοτιοανατολικής Ευρώπης 2022 (Southeast Europe energy forum 2022), στη Θεσσαλονίκη. Πρόσθεσε μάλιστα ότι η επιβολή ενός ευρυτέρου πλαφόν, που θα αφορά γενικότερα το εισαγόμενο στην ΕΕ αέριο, από όπου και αν αυτό προέρχεται, «είναι μια πρόταση (του Βέλγου πρωθυπουργού) που σκεφτόμαστε και στην ελληνική κυβέρνηση». Κατά την ευρωβουλευτή, το πλαφόν στο ρωσικό αέριο δεν έχει νόημα για ακόμα δύο λόγους, πέραν του άλλοθι που θα δώσει στη Ρωσία του Πούτιν: επειδή το ρωσικό αέριο αποτελεί πλέον μόλις το 9% των συνολικών ποσοτήτων που εισάγονται στην ΕΕ, αλλά και διότι κάτι τέτοιο δεν θα έχει λογική και σε όρους τιμών.
«Αν είναι να συζητάμε πάνω στα πλαφόν, πρέπει να συζητήσουμε για ένα ευρύτερο πλαφόν σε όλες τις ποσότητες που φτάνουν στην ΕΕ, είτε αυτές προέρχονται από τη Νορβηγία, είτε από τις ΗΠΑ, είτε από την Αλγερία. Επίσης, χρειάζεται να σκεφτούμε και άλλα μέτρα και να ξεκινήσουμε να εργαζόμαστε πάνω σε αυτά, μέτρα όπως η τροποποίηση του μοντέλου των τιμών της ενέργειας, το οποίο επίσης δεν δουλεύει (σωστά)» σημείωσε η κα Σπυράκη και πρόσθεσε ότι, εν μέσω της ενεργειακής κρίσης, εντοπίζει δύο κινδύνους: ο πρώτος έχει να κάνει με το ενδεχόμενο αντιμετώπισης συστημικού προβλήματος, εξαιτίας των θεμάτων στη ρευστότητα των εταιριών που εμπλέκονται στην (ενεργειακή) αγορά και ο δεύτερος με το ενδεχόμενο ανόδου του λαϊκισμού, σε μια περίοδο που γίνονται εκλογές σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. «Χρειάζεται να καταλάβουμε ότι δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις, αλλά ταυτόχρονα να σκεφτούμε ότι και οι τιμές δεν είναι οικονομικά προσιτές, ούτε για τη βιομηχανία, ούτε για τα νοικοκυριά» σημείωσε και πρόσθεσε ότι η Κομισιόν, αν και κατέγραψε σημαντικά επιτεύγματα, όπως η ταχεία διαφοροποίηση των ενεργειακών προμηθειών, έχασε και χρόνο, εξαιτίας τεράστιας καθυστέρησης στη λήψη συγκεκριμένων μέτρων.
Tο χρονοδιάγραμμα του FSRU της Αλεξανδρούπολης
Κομβικής σημασίας για όλη την περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης είναι η λειτουργία του πλωτού σταθμού αποθήκευσης και επαναεριοποίησης αερίου (FSRU) στην Αλεξανδρούπολη «όσο το δυνατόν ταχύτερα», όπως επισήμανε ο αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Gastrade AE, Κωνσταντίνος Σιφναίος, επισημαίνοντας ότι το FSRU αναμένεται να ξεκινήσει την εμπορική λειτουργία του μέχρι το τέλος του 2023. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που παρουσίασε ο κ.Σιφναίος, το πλοίο που θα μετατραπεί σε FSRU θα μπει στο ναυπηγείο για τη «μεταμόρφωσή» του τον Φεβρουάριο του 2023. Ακολούθως, τον Μάρτιο του ίδιου έτους θα ξεκινήσει η τοποθέτηση του αγωγού που θα το συνδέει με την ακτή, κάτι για το οποίο γίνονται ήδη προπαρασκευαστικές εργασίες, και τον Νοέμβριο εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί η σύνδεση με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου της Ελλάδας, ώστε τον Δεκέμβριο να ολοκληρωθούν και οι δοκιμές και να ξεκινήσει η εμπορική λειτουργία του.
«Όταν δημιουργούμε τέτοιες υποδομές, αυτές είναι σημαντικό να διασυνδέονται και να επικοινωνούν η μία με την άλλη και θεωρούμε ότι ο τερματικός σταθμός της Αλεξανδρούπολης είναι η πιο σημαντική νέα υποδομή που τώρα εφαρμόζεται. Είναι πολύ σημαντικό να διασφαλίσουμε ότι όλες οι υφιστάμενες και νέες υποδομές ενέργειας δουλεύουν μαζί, συπληρωματικά και αποδοτικά και αυτό δεν αφορά μόνο έργα όπως το FSRU ή ο Διασυνδετήριος Αγωγός Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB), αλλά και όλες τις υφιστάμενες και νέες υποδομές, ώστε να βεβαιωθουμε ότι οι προμήθειες θα φτάνουν όσο το δυνατόν μακρύτερα στη νότια-βόρεια κατεύθυνση. Έτσι μπορούμε τελικά να διασφαλίσουμε την ενεργειακή ανεξαρτησία. Αλλά για να το πετύχουμε, οι υποδομές αυτές πρέπει να δημιουργηθούν εγκαίρως και να υποστηρίζονται επαρκώς από ρυθμιστικές δομές, που τους επιτρέπουν να λειτουργούν μαζί» σημείωσε επισημαίνοντας ότι στο πρότζεκτ της Αλεξανδρούπολης αυτό επιδιώκεται, καθώς υπάρχει ενδιαφέρον όχι μόνο από τη Βουλγαρία, αλλά και από άλλες αγορές, όπως η Βόρεια Μακεοδνία, η Ρουμανία, η Σερβία κ.ά.
«Είμαστε πλέον πολύ καλύτερα προετοιμασμένοι, αλλά “ο χειμώνας έρχεται”»
Πολύ καλύτερα προετοιμασμένη σε όρους ενεργειακής ασφάλειας είναι πλέον, σε σχέση με το παρελθόν, η περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης, αλλά …«winter is coming» («ο χειμώνας έρχεται»), όπως επισήμανε ο CEO της Bulgargaz, Vladimir Malinov (Βλάντιμιρ Μαλίνοφ), υπενθυμίζοντας τη γνωστή φράση/προειδοποίηση της δημοφιλούς σειράς «Game of Thrones». «Οι σκληρές εποχές του πολέμου μας έδειξαν ότι χρειάζεται να πατήσουμε πολύ καλά στο έδαφος και να ενισχύσουμε την πεποίθηση ότι μοιραζόμαστε κοινές αξίες και ότι χρειάζεται να έχουμε κοινή προσέγγιση και όραμα (στο ενεργειακό ζήτημα) και να αναλάβουμε κοινές δράσεις άμεσα. Να αναπτύξουμε έναν πολύ πιο περιφερειακό και παγκόσμιο τρόπο σκέψης, καθώς το ενεργειακό σύστημα καμίας χώρας δεν μπορεί από μόνο του να διασφαλίσει την ενεργειακή ασφάλεια, την κατανάλωση και την παράδοση αερίου» σημείωσε και πρόσθεσε ότι, εν έτει 2010, η Βουλγαρία ήταν ακόμα μια χώρα απομονωμένη ενεργειακά και 100% εξαρτημένη από μια ενεργειακή πηγή, χωρίς εναλλακτικές, αλλά αυτό άλλαξε μέσω των συνεργασιών με τον ΔΕΣΦΑ και άλλες χώρες της περιοχής. «Ημασταν αρκετά έξυπνοι ώστε να μπούμε, παρά τις αρχικές επιφυλάξεις στο πρότζεκτ της Gastrade στην Αλεξανδρούπολη και είναι στους ώμους όλων μας να ξεκινήσει την εμπορική λειτουργία του βάσει χρονοδιαγράμματος» σημείωσε, υπενθυμίζοντας ότι η Βουλγαρία συμφώνησε πρόσφατα να διπλασιάσει τη δεσμευμένη χωρητικότητα στον τερματικό σταθμό LNG στην Αλεξανδρούπολη. «Έχουμε πλέον κοινές αξίες, θέλουμε να είμαστε ενεργειακά ανεξάρτητοι στην περιοχή, έχουμε σχέδιο να το πώς να το πετύχουμε αυτό και το εφαρμόζουμε. Είμαστε πολύ καλύτερα προετοιμασμένοι, αλλά …ο χειμώνας έρχεται, όπως αναφέρεται και στη γνωστη σειρά», κατέληξε.
Στα βήματα που ακολουθήθηκαν για την άμεση μεγιστοποίηση της δυνατότητας ροών αερίου από την Ελλάδα προς τη Βουλγαρία, από τη στιγμή που υπήρξε διακοπή των ρωσικών προμηθειών προς τη γείτονα, αναφέρθηκε αναλυτικά η CEO του ΔΕΣΦΑ, Μαρία-Ρίτα Γκάλι, ενώ ταυτόχρονα επισήμανε ότι, με τις νέες συνδέσεις (με την Αλεξανδρούπολη και τον IGB) και τους σταθμούς συμπίεσης (όπως αυτός στην Αμπέλια, που αναμένεται να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2024), η σημερινή δυναμικότητα στη συγκεκριμένη «διαδρομή» ουσιαστικά υπερτριπλασιάζεται, σε σχέση με τα 2,3 bcm (δισεκατομμύρια κυβικά) ετησίως σήμερα. «Επενδύουμε και θα επενδύσουμε ακόμα περισσότερο στην αύξηση της δυνατότητάς μας για άντληση αερίου μέσω του συστήματος, από τον Νότο προς τον Βορρά» είπε.
Η κα Γκάλι επισήμανε ωστόσο ότι χρειάζεται να υπάρξει ένα αποτελεσματικό δίκτυο υποδομών όχι μόνο εισαγωγής αερίου, αλλά και αποθήκευσης, καθώς το ελληνικό σύστημα έχει φτάσει σε κορεσμό και η δυναμικότητά του χρειάζεται να αναπτυχθεί περαιτέρω. Αναφερόμενη τέλος, στο ελληνικό σκέλος του αγωγού αερίου με τη Βόρεια Μακεδονία, επανέλαβε ότι το market test αναμένεται να «κλείσει» μέχρι τη Δευτέρα.
Έναν νέο Διάδρομο Νότου-Βορρά, δημιουργούν τα έργα υποδομής, που συνεισφέρουν στην ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης, όπως οι διασυνδετήριοι αγωγοί Σερβίας-Βουλγαρίας, Πολωνίας-Σλοβακίας και οι τερματικοί σταθμοί υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στην Ελλάδα, σύμφωνα με την αναπληρώτρια διευθύντρια για την Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Ασφάλεια του Παγκόσμιου Κέντρου Ενέργειας του Atlantic Council, Olga Khakova (Ολγα Χάκοβα), η οποία έκανε λόγο για ανάκτηση χαμένων ευκαιριών. Η κα Χάκοβα, επισήμανε ακόμα ότι σε μια περίοδο που οι στόχοι για το κλίμα συνδέονται με την ενέργεια και με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα, κάθε φορά που μια χώρα αλλάζει προμηθευτή και ιαπομακρύνεται από το ρωσικό φυσικό αέριο, ευνοείται και το περιβάλλον, καθώς άλλοι παραγωγοί δείχνουν μεγαλύτερη προσοχή και επιμέλεια ως προς την παρακολούθηση και μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και τη διαφάνεια.
Ως συμπληρωματικές και όχι ως ανταγωνιστικές προτεραιότητες πρέπει να ειδωθούν η ασφάλεια των προμηθειών και η ανάγκη για ενεργειακή μετάβαση στο net zero (καθαρό μηδέν) στην Ευρώπη, όπως επισήμανε ο Daniel Bustos (Ντάνιελ Μπούστος), εκτελεστικός αντιπρόεδρος και CCO της Excelerate Energy, συμπληρώνοντας ότι αυτά τα δύο κρίσιμα στοιχεία είναι αναγκαίο να συνυπάρξουν στη γηραιά ήπειρο.
To 6ο Ενεργειακό Φόρουμ Νοτιοανατολικής Ευρώπης 2022 (Southeast Europe energy forum 2022), διοργανώνουν το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο και η Ελληνική Ένωση Ενεργειακής Οικονομίας, με την υποστήριξη της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα και σε στρατηγική συνεργασία με το Ατλαντικό Συμβούλιο και το Παγκόσμιο Ενεργειακό Ινστιτούτου του Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου.