Οι ελλείψεις στις πρώτες ύλες, κυρίως στα άλευρα και στο ηλιέλαιο, έχουν αρχίσει να γίνονται ορατές στην ελληνική αγορά εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία που συνεχίζεται για τρίτη εβδομάδα.
Το πρόβλημα πλέον δεν εντοπίζεται μόνο στις ελλείψεις εισαγωγών από τη δοκιμαζόμενη Ουκρανία ή από τη Ρωσία που απαγόρευσε τις εξαγωγές σιτηρών και ζάχαρης, αλλά και στα «εναλλακτικά» κανάλια τροφοδοσίας, καθώς αγορές όπως η Αυστρία, η Ουγγαρία, η Βουλγαρία, η Ολλανδία, η Σερβία, η Πορτογαλία κ.ά. μειώνουν τις εξαγωγές πρώτων υλών, βάζοντας ως προτεραιότητα τις δικές τους ανάγκες.
Το αποτέλεσμα είναι ότι στην εγχώρια αγορά έχουν ξεκινήσει οι πρώτες αγορές πανικού, θυμίζοντας τις σκηνές που εκτυλίχθηκαν τις μέρες του πρώτου lockdown, πριν δύο χρόνια. Ήδη τις τελευταίες ημέρες στα σουπερμάρκετ καταγράφεται αύξηση πωλήσεων σε βασικά αγαθά διατροφής. Οι καταναλωτές αποθηκεύουν, λόγω του πολέμου, αλεύρι, ζυμαρικά, σπορέλαια, ρύζι, όσπρια, ζάχαρη κ.ά. Ωστόσο, το φαινόμενο δεν έχει πάρει ακόμη μεγάλες διαστάσεις, ενώ προς ώρας τα ράφια δεν έχουν αδειάσει εντελώς.
Ταυτόχρονα πάντως, ορισμένες αλυσίδες της οργανωμένης λιανικής, αλλά και cash & carry έχουν αρχίσει να βάζουν πλαφόν στην ποσότητα ηλιελαίου και αλεύρων που δίνουν στις επιχειρήσεις και στους ιδιώτες υπό τον φόβο των ελλείψεων. Σε προσεκτικό σχεδιασμό διαχείρισης των αποθεμάτων τους έχουν προχωρήσει και οι αλευροβιομήχανοι προκειμένου να μην υπάρξουν προβλήματα εφοδιασμού της αγοράς, ενώ συνιστούν ψυχραιμία στους καταναλωτές έναντι αγορών πανικού και έντονου στοκαρίσματος.
Να σημειωθεί ότι πλαφόν όσον αφορά το ηλιέλαιο έχει μπει σε σουπερμάρκετ της Ισπανίας (η Mercadona, η μεγαλύτερη αλυσίδα σουπερμάρκετ στην Ισπανία, αλλά και οι Consum και Makro ανέφεραν ότι προχώρησαν σε πλαφόν αγοράς έως 5 λίτρων ανά καταναλωτή), ενώ κάποιες αλυσίδες σε Ιταλία και Γερμανία εφαρμόζουν ήδη περιορισμούς στην αγορά ορισμένων τροφίμων.
Σύμφωνα με τη Fediol, την Ένωση Βιομηχανιών Φυτικών Ελαίων, τα διαθέσιμα αποθέματα ηλιελαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση εκτιμάται πως θα διαρκέσουν για 4 έως 6 εβδομάδες, όπως προειδοποίησε στις 4 Μαρτίου 2022. Υπενθυμίζεται πως η Ουκρανία καλύπτει το 82% των αναγκών της ΕΕ σε ηλιέλαιο. Όσον αφορά την εγχώρια αγορά, τουλάχιστον το 50% της κατανάλωσης σπορελαίων προέρχεται από την Ουκρανία.
Πιέζονται προς τα πάνω οι τιμές
Παρότι στην ουσία ανατιμήσεις σε βασικά προϊόντα διατροφής δεν έχουν ακόμη περάσει στο ράφι λόγω των επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία, κάτι που θα το δούμε τις επόμενες εβδομάδες, εάν σύρραξη διαρκέσει και πέραν του Μαρτίου, ο φόβος για τυχόν ελλείψεις πυροδοτεί νέο κύμα ακρίβειας.
Αναφορικά με τα λάδια, η τιμή του ηλιέλαιου έχει εκτιναχθεί (μία 10λιτρη συσκευασία ηλιέλαιου, η οποία κόστιζε 15 ευρώ πριν από τον πόλεμο της Ουκρανίας, σήμερα έχει φτάσει στα 25-26 ευρώ, αναφέρουν οι εκπρόσωποι της εστίασης), ακολουθεί το πυρηνέλαιο και τις τελευταίες ημέρες η αυξητική τάση περνάει και στο ελαιόλαδο.
Την ίδια στιγμή οι τιμές σε αλεύρι και ζυμαρικά αυξάνονται από λίγο εβδομάδα με την εβδομάδα. Σύμφωνα με πληροφορίες, το χύμα αλεύρι που εισάγεται από τη Βουλγαρία αυξήθηκε κατά 15% μετά τον πόλεμο της Ουκρανίας. Να σημειωθεί ότι στα ζυμαρικά έχουν προηγηθεί αυξήσεις 6% τον Δεκέμβριο του 2021 και επιπρόσθετες αυξήσεις 8% τον Φεβρουάριο εφέτος, ενώ 9% ήταν η αύξηση που έβαλαν οι αλευροβιομήχανοι στα επώνυμα προϊόντα τους προηγούμενους μήνες.