Τα στοιχεία της ετήσιας πανελλήνιας έρευνας του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) 2014-2022, με δείγμα 2.000 καταναλωτές από όλη την Ελλάδα δείχνουν ότι οι Έλληνες στην προσπάθεια τους να εξοικονομήσουν χρήματα κυνηγούν όλο και περισσότερο τις προσφορές και εκπτώσεις που παρέχουν τα σουπερ-μάρκετ σε συνεργασία με τους προμηθευτές μέσα από πρακτικές έξυπνων αγορών, αποκομίζοντας σημαντικά οφέλη.
Τι δείχνουν τα στοιχεία
Η μέση εξοικονόμηση που προκύπτει από την στάθμιση του συνόλου ανέρχεται σε 13%[1], ποσοστό σταθερό σε σχέση με το προηγούμενο έτος, αλλά αυξημένο σε σχέση με τα προηγούμενα έτη όπως φαίνεται στο σχήμα 1.
Πρακτικά, η συνολική αξία αυτών των ενεργειών αντιστοιχεί κατά μέσο όρο σε όφελος περίπου 370 ευρώ ετησίως για το 2021, λόγω και της αύξησης της δαπάνης. Η αξία αυτή είναι αυξανόμενη σε ετησία βάση την τελευταία 5ετία με εξαίρεση το 2016, χρονιά υπολειτουργίας δύο εκ των τότε σημαντικότερων αλυσίδων σουπερμάρκετ της χώρας. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτό το όφελος είναι πολύ σημαντικότερο από το αντίστοιχο όφελος του 2014 εξαιτίας της αύξησης της δαπάνης στων νοικοκυριών σε είδη παντοπωλείου. Συνολικά η μέση εξοικονόμηση ανά νοικοκυριό εκτιμάται σε περίπου 2.500 ευρώ για την τελευταία 8ετία, ενώ η συνολική αξία που έχει δοθεί σε 8 χρόνια ξεπερνά τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ.
2017-2020
Τι βγαίνει ως συμπέρασμα
Όπως φαίνεται στο σχήμα 2, η πλειοψηφία του κοινού, 5 στους 10, εξοικονομεί τουλάχιστον 10% της αξίας των αγορών τους, ενώ μόλις 1 στους 10 δηλώνει ότι δεν εξοικονομεί τίποτα, ενώ 2 στους 3 δηλώνουν ότι εξοικονομούν τουλάχιστον 5% από τη συνολική αξία των αγορών τους. Τα ποσοστά αυτά είναι ιδιαίτερα υψηλά και δείχνουν πόσο σημαντικό είναι το όφελος που αποκομίζει το 85% των καταναλωτών. Τα ποσοστά αυτά είναι άλλωστε υψηλότερα του επιπέδου των ανατιμήσεων που καταγράφονται τους τελευταίους μήνες και δείχνουν ότι οι καταναλωτές έχουν τη δυνατότητα με έξυπνες αγορές να εξισορροπήσουν αυτό το επιπλέον κόστος.
Στο πλαίσιο της έρευνας εξετάστηκαν και άλλες απόψεις των καταναλωτών γύρω από τις προσφορές οι οποίες δείχνουν μία σταδιακή αλλαγή (σχήμα 3).
Χαρακτηριστικό είναι ότι ενώ το 2017 το 74% των ερωτώμενων κυνηγούσε τις προσφορές και τις εκπτώσεις στο σουπερμάρκετ, αυτό το ποσοστό το 2021 έχει διαμορφωθεί σε 58%. Για το 2022 αναμένεται αυτό το ποσοστό να αυξηθεί. Αυτή η εξέλιξη των τελευταίων είναι αποτέλεσμα της αύξησης των προωθητικών ενεργειών. Πλέον οι καταναλωτές βρίσκουν περισσότερες ευκαιρίες, ενώ τις βρίσκουν και πιο εύκολα.
Παράλληλα όμως μειώνεται και η επίδραση που έχουν οι προσφορές και οι εκπτώσεις στην επιλογή καταστήματος. Το ποσοστό των καταναλωτών που επίλεγε κατάστημα με κύριο λόγο τις προσφορές έχει μειωθεί από 63% το 2017 σε 41% το 2021, κάτι που δείχνει ότι πλέον δεν αποτελεί τόσο έντονο σημείο διαφοροποίησης ανάμεσα στις αλυσίδες σουπερμάρκετ το εύρος των προωθητικών ενεργειών.
Χαρακτηριστικό του βαθμού υιοθέτησης προσφορών από τον καταναλωτή είναι το γεγονός ότι το 44% του κοινού δηλώνει ότι προτιμάει περισσότερες προσφορές, παρά χαμηλές τιμές. Μπορεί και αυτό το ποσοστό να παρουσιάζει κάμψη συγκριτικά με το 2017 (47%), αλλά εξακολουθεί να αποτελεί ιδιαίτερα υψηλή καταγραφή. Ο λόγος γι’ αυτή την επιλογή είναι ότι θεωρεί ότι μέσω της αναζήτησης και επιλογής προσφορών και εκπτώσεων έχει τη δυνατότητα τόσο για μεγαλύτερες εξοικονομήσεις, όσο και για προσαρμογή στις δικές τους εξατομικευμένες ανάγκες της εξοικονόμησης χρημάτων.
Πηγές πληροφόρησης για εκπτώσεις
Σε σχέση με τις πηγές πληροφόρησης για τις προσφορές και τις εκπτώσεις, όπως φαίνεται και στο σχήμα 4, τα κύρια κανάλια είναι τα έντυπα μέσα με 61% (κυρίως τα ενημερωτικά φυλλάδια με 56%), η τηλεόραση με 43% και τα ψηφιακά μέσα με 51% (αθροιστικά internet, κινητό τηλέφωνο, ηλεκτρονικά σουπερμάρκετ). Διαχρονικά φαίνεται ότι τα πρώτα δύο κανάλια (φυλλάδια και τηλεόραση) παρουσιάζουν μικρή κάμψη, ενώ κερδίζουν έδαφος οι νέες τεχνολογίες αθροιστικά να αυξάνονται από 22% σε 51%. Οι λοιπές πηγές ενημέρωσης παρουσιάζουν επίσης διακυμάνσεις με τις σημαντικότερες να είναι η μείωση τα τελευταία χρόνια για την ενημέρωση εντός του καταστήματος (π.χ. αφίσες). Η προβολή των τάσεων στο μέλλον δείχνει ότι τα ψηφιακά μέσα μέσα στην επόμενη πενταετία να γίνεται το κύριο κανάλι ενημέρωσης με 63%, το φυλλάδιο να βρίσκεται στη δεύτερη θέση με 54% και η τηλεόραση να πέφτει στο 34%. Η αύξηση της αξιοποίησης των ψηφιακών τεχνολογιών είναι ιδιαίτερα σημαντική τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, καθώς δίνει στον καταναλωτή τα απαραίτητα εργαλεία για τη μέγιστη αξιοποίηση των προσφορών και εκπτώσεων για την εξοικονόμηση δαπάνης, ενώ αποτελεί και μία διαφανή διαδικασία σύγκρισης τιμών από τον καταναλωτή.
Συνοψίζοντας, τα στοιχεία συνηγορούν στο ότι διαχρονικά αυξάνεται η εξοικονόμηση από τις προωθητικές ενέργειες και προσφορές στις αλυσίδες σουπερμάρκετ, η οποία επίσης διαχρονικά επιτυγχάνεται με λιγότερο «κόπο» για τους καταναλωτές, με αυξημένο ρόλο του διαδικτύου και των κοινωνικών δικτύων ως καναλιών ενημέρωσης συγκριτικά με το παρελθόν.
Το ποσοστό αυτό είναι πολύ κοντά στην πραγματική εξοικονόμηση που καταγράφεται σε προηγούμενη έρευνα του ΙΕΛΚΑ για τυπικό καλάθι δημοφιλών προϊόντων. Στην οικονομική ανάλυση της έρευνα εκείνης προκύπτει ότι κατά μέσο όρο ο καταναλωτής για το τυπικό καλάθι που συχνά αγοράζει, εξοικονομεί περίπου 15.4% χάρη στις προωθητικές ενέργειες.
Οι μεγαλύτερες εξοικονομήσεις εμφανίζονται στα απορρυπαντικά και είδη υγιεινής με περίπου 25-30% ανάλογα την κατηγορία και στα ξηρά τρόφιμα κατά περίπου 15-20% ανάλογα την κατηγορία.
Όλες οι κατηγορίες παρουσιάζουν εξοικονομήσεις οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν πέφτουν κάτω του 5%.