Στο ιστορικό υψηλό ποσό του 1,65 δισ. ευρώ υπολογίζεται ότι ανήλθαν οι επενδύσεις σε επαγγελματικά ακίνητα (κτίρια γραφείων, καταστήματα, ξενοδοχεία και logistics) κατά τη διάρκεια του 2022. Σύμφωνα με σχετική έρευνα της Cushman & Wakefield Proprius, η αύξηση σε σχέση με το 2021 άγγιξε το 40%, με τα ξενοδοχεία να καταλαμβάνουν τη μερίδα του λέοντος, αποδεικνύοντας την εμπιστοσύνη των επενδυτών στις προοπτικές του κλάδου της φιλοξενίας.
Ειδικότερα, συνολικά 36 ξενοδοχεία άλλαξαν χέρια το 2022, με τη συνολική αξία των συναλλαγών να αγγίζει τα 620 εκατ. ευρώ. Ακολούθησαν τα κτίρια γραφείων, που καταγράφηκαν 46 αγοραπωλησίες, συνολικής αξίας 410 εκατ. ευρώ. Όσον αφορά τα εμπορικά καταστήματα και τα εμπορικά κέντρα, σημειώθηκαν 32 συναλλαγές συνολικού ύψους 327 εκατ. ευρώ, μια αύξηση της τάξεως του 200% σε ετήσια βάση. Μεταξύ άλλων, ξεχώρισε η πώληση του εκπτωτικού κέντρου McArthurGlen Outlet στα Σπάτα, με αγοραστή τη Lamda Development. Κεφάλαια 100 εκατ. ευρώ τοποθετήθηκαν και στον τομέα των logistics και των βιομηχανικών ακινήτων, ενώ επιπλέον 100 εκατ. ευρώ δαπανήθηκαν για την απόκτηση εκτάσεων με σκοπό την υλοποίηση έργων ανάπτυξης ακινήτων.
Σύμφωνα με την Cushman & Wakefield Proprius, οι εγχώριες ΑΕΕΑΠ (Εταιρείες Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία) επένδυσαν σχεδόν 400 εκατ. ευρώ, κυρίως στα σύγχρονα κτίρια γραφείων, της αγορές γης για ανάπτυξη και τον τομέα της φιλοξενίας. Επιπλέον 380 εκατ. ευρώ επενδύθηκαν από ξένα επενδυτικά κεφάλαια, ποσό χαμηλότερο από προηγούμενα χρόνια, εξέλιξη που οφείλεται στο αντίξοο οικονομικό κλίμα που επικράτησε διεθνώς.
Στη σχετική της ανάλυση, η κ. Νίκη Σύμπουρα, επικεφαλής της Cushman & Wakefield Proprius, σημειώνει ότι «εντός του 2023 αναμένεται από τους χρήστες να τοποθετηθούν στον χώρο που θα κληθούν να χρησιμοποιήσουν τα επόμενα έτη. Η απορρόφηση γραφείων το 2022, που αποτυπώνεται σε περισσότερα από 100.000 τ.μ., 25% αυξημένη από τον περασμένο χρόνο, αναμένεται να συνεχιστεί το 2023, με το στοίχημα πλέον να εστιάζεται στο ποσοστό των χρηστών που θα είναι πρόθυμοι να συμφωνήσουν μίσθωση γραφείων με μελλοντική παράδοση, σύμφωνα με τις απαιτήσεις, και ταυτόχρονη δέσμευση με κλειστή περίοδο μίσθωσης (pre let)».
Αναθερμάνθηκε η ζήτηση
Από τα κύρια συμπεράσματα της επενδυτικής δραστηριότητας του 2022 είναι η ανάκαμψη της αγοράς των καταστημάτων, έπειτα από μακρά περίοδο ύφεσης. Όπως προκύπτει, παρατηρείται αναθέρμανση της ζήτησης, τόσο από επενδυτές όσο και από εταιρείες ανάπτυξης, ενώ παρατηρείται και αύξηση των πωλήσεων και της επισκεψιμότητας σε κεντρικές αγορές. Στον τομέα των logistics, το ενδιαφέρον επίσης αναμένεται να διατηρηθεί υψηλό, τόσο από εγχώριους όσο και από ξένους επενδυτές. Στο πλαίσιο αυτό, θα συνεχιστούν και φέτος οι επενδύσεις για νέες αναπτύξεις.
Αντίστοιχα, σύμφωνα με την ανάλυση των συναλλαγών, μεγάλο ποσοστό αφορά εγχώριους «παίκτες», ιδιώτες και θεσμικούς επενδυτές. Σημαντικό ρόλο στην ανάκαμψη των αγοραπωλησιών έχει διαδραματίσει και το υψηλό ποσοστό συσσωρευμένων αποταμιεύσεων, που επηρέασε και την αγορά ακινήτων, καθώς σημαντικός αριθμός αγοραστών προχώρησε σε νέες επενδύσεις.
Εν τω μεταξύ, καθοριστική είναι πλέον και η σημασία των κριτηρίων ESG (Environmental, Social and Governance), με τις βιώσιμες αναπτύξεις ακινήτων να βρίσκονται στο επίκεντρο της στρατηγικής, τόσο των χρηστών όσο και των επενδυτών, αποτελώντας εργαλείο στρατηγικής για την προσέλκυση επενδύσεων, πελατών και προσωπικού.
Επίσης, ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των επενδυτών εξηγεί και τη στροφή σε εναλλακτικές επενδύσεις. Πολλές εταιρείες αναζητούν εναλλακτικές κατηγορίες ακινήτων, που να προσφέρουν υψηλότερες αποδόσεις, όπως για παράδειγμα τα serviced apartments (εξυπηρετούμενα διαμερίσματα), τα σχολικά συγκροτήματα, οι φοιτητικές εστίες, ακόμα και τα κέντρα περίθαλψης ηλικιωμένων.
Από την άλλη πλευρά, το διογκωμένο κόστος κατασκευής, οι ελλείψεις ειδικευμένου εργατικού δυναμικού και η αύξηση των μισθών στις κατασκευές θα παρακολουθούνται στενά κατά τη διάρκεια του 2023. Οι εταιρείες ανάπτυξης ενδέχεται να χρειαστεί να εξερευνήσουν εναλλακτικές οδούς μείωσης του κόστους, με περαιτέρω εστίαση στον έλεγχο του κόστους, την αξιολόγηση κινδύνου και τη βελτίωση των διαδικασιών. Ένας ακόμη παράγοντας που θα αποτελέσει εστία προβληματισμού για την πορεία των φετινών επενδύσεων σε ακίνητα είναι ασφαλώς οι επερχόμενες εκλογές, που θα αυξήσουν τον παράγοντα του πολιτικού ρίσκου.