Η επίτευξη εμπορικών συμφωνιών της ΕΕ με τρίτες χώρες γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Ποιοι είναι οι λόγοι;
Όπως σημειώνει η ιστοσελίδα Politico, τα προηγούμενα χρόνια η ΕΕ είχε συνάψει πολύ σημαντικές εμπορικές συμφωνίες, στρατηγικού χαρακτήρα, μεταξύ άλλων με τον Καναδά, την Ιαπωνία, το Βιετνάμ, τη Σιγκαπούρη και το Μεξικό.
Πλέον όμως, «η σύναψη εμπορικών συμφωνιών δεν είναι απλά για να ικανοποιούνται οι Γερμανοί των αυτοκινητοβιομηχανιών ή οι Γάλλοι των αγροκτημάτων- που ήταν συχνά από μόνο του πρόκληση. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι πρέπει πλέον να ικανοποιήσουν τους διαδηλωτές για το κλίμα, τις συνδικαλιστικές ηγεσίες και τους ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα», σημειώνει το Politico.
Η νέα κατάσταση έχει οδηγήσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να θέσει πιο αυστηρούς όρους για τη σύναψη εμπορικών συμφωνιών, γεγονός που δεν επιτρέπει τη σύναψη συμφωνιών αν δεν εκπληρώνονται κάποιες βασικές προϋποθέσεις.
Ο καθοριστικός παράγοντας βέβαια φαίνεται να είναι και η συνολικά πιο προστατευτική εμπορική πολιτική της ΕΕ με επίκεντρο την στήριξη της ευρωπαϊκής μεταποίησης και τη στρατηγική αυτονομία σε σημαντικούς τεχνολογικούς τομείς, μπροστά και στον κίνδυνο κυριαρχίας τρίτων χωρών, όπως η Κίνα, σε στρατηγικούς τομείς στον ευρωπαϊκό χώρο. Βέβαια, αξίζει να σημειωθεί ότι η Κίνα παραμένει βασικός εμπορικός εταίρος της ΕΕ σε αγαθά.
Η επιτροπή Εμπορίου του Ευρωκοινοβουλίου, όπως αναφέρει το Politico, έχει ξεκαθαρίσει ότι οι προτεινόμενες με την παρούσα τους μορφή συμφωνίες με την Mercosur (Αργεντινή Βραζιλία, Παραγουάη, Ουρουγουάη) ή την Κίνα, δεν μπορούν να γίνουν δεκτές και θα καταψηφιστούν.
Ο ρόλος του Ευρωκοινοβουλίου
Το εμπόριο στην ΕΕ ήταν από τους πρώτους τομείς που τα κράτη-μέλη δέχτηκαν να μοιραστούν την κυριαρχία τους. Η Κομισιόν ήταν το όργανο που του είχε ανατεθεί η εξουσιοδότηση και διαχείριση των εμπορικών συμφωνιών της Ένωσης.
Με τη Συνθήκη της Λισαβόνας όμως αναβαθμίστηκε σημαντικά και ο ρόλος του Ευρωκοινοβουλίου. Πλέον ισότιμα με την Κομισιόν διαχειρίζονταν θέματα εμπορίου και επενδύσεων, μαζί και με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Η Συνθήκη έθετε ως όρο πλέον για θέματα διαπραγμάτευσης και κύρωσης των διεθνών εμπορικών συμφωνιών, την υποχρεωτική συγκατάθεση του Ευρωκοινοβουλίου.
Στην παρούσα φάση η ΕΕ έχει ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις για μια συνολική συμφωνία επενδύσεων με την Κίνα από τον Δεκέμβριο του 2020, η οποία όμως δεν έχει επικυρωθεί.
Τα κριτήρια που θέτει πλέον το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τις εμπορικές συμφωνίες περιλαμβάνουν την προστασία του περιβάλλοντος, το σεβασμό των ανθρωπίνων και των εργασιακών δικαιωμάτων.
Πώς η ΕΕ θα γίνει διεθνής εμπορικός παίκτης
Είναι εμφανής η ανάγκη η ΕΕ να στηρίξει παράλληλα ένα επενδυτικό σχέδιο εντός των συνόρων της, με το οποίο θα καταστεί παραγωγός προϊόντων μεγαλύτερης αξίας, με εμπορικό σήμα. Στην περίοδο της πανδημίας η Ένωση διατήρησε πρωταγωνιστική θέση στην παγκόσμια οικονομία αλλά οι μεγάλες γεωπολιτικές και οικονομικές μεταβολές που έχει φέρει η κινέζικη επέλαση τα τελευταία χρόνια έχουν ταρακουνήσει του Ευρωπαίους αξιωματούχους και τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.
Το επόμενο διάστημα θα κριθεί η ικανότητα της ΕΕ , με τα νέα πρότυπα στις εμπορικές τις συναλλαγές, να συγκροτήσει μια διεθνή ταυτότητα τέτοια που θα της επιτρέπει να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων στο παγκόσμιο εμπόριο