Η οικονομική κατάρρευση της Ουκρανίας και οι τεράστιες απώλειες τόσο σε οικονομικό όσο και σε ανθρωπιστικό επίπεδο, είναι ήδη ορατές, δύο μήνες μετά τη ρωσική εισβολή, επισημαίνει έκθεση της Oxford Economics.
Αν και η έκθεση εξηγεί πως οι προβλέψεις περιέχουν υψηλό ποσοστό ρίσκου λόγω της αυξημένης αβεβαιότητας και της ρευστότητας του πολέμου, η διάρκεια του οποίου παραμένει άγνωστη.
Η ουκρανική οικονομία υποχώρησε σε ποσοστό 40% με 45% το Μάρτιο, σε σχέση με τα προπολεμικά της επίπεδα και προσπαθεί σταδιακά να προσαρμοστεί στις νέες πολεμικές οικονομικές συνθήκες που έχει δημιουργήσει η σύρραξη.
Το σοκ του πολέμου
Οι εχθροπραξίες έχουν επηρεάσει εννέα από τις 24 επαρχίες της χώρας, τόσο στο βορρά και στο νότο όσο και στα ανατολικά της Ουκρανίας. Αν και η ρωσική επίθεση έχει εσχάτως επικεντρωθεί κυρίως στην περιοχή του Ντονμπάς.
Σε κάθε περίπτωση η ζημιά για την οικονομία και τις υποδομές αυξάνεται καθημερινά. Σημαντικές υποδομές έχουν ισοπεδωθεί, η εφοδιαστική αλυσίδα έχει καταρρεύσει και εκατομμύρια πολίτες έχουν εκτοπιστεί από τις εστίες τους ή και έχουν πάρει το δρόμο της προσφυγιάς. Υπολογίζεται πως μέχρι τώρα περίπου 5 εκατ. έχουν εγκαταλείψει τη χώρα, ενώ άλλα 6,5 εκατ. είναι εκτοπισμένοι, μακριά από τις εστίες τους.
Οι πρώτες εκτιμήσεις για τον αντίκτυπο του πολέμου μόνο τον Μάρτιο κυμαίνονται από μια υποχώρηση του ΑΕΠ κατά 35% και φτάνουν έως το 45%-50%, σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της Ουκρανίας. Το υπουργείο Οικονομικών «βλέπει» μια συνολική επιβράδυνση κατά 16% κατά το πρώτο τρίμηνο, με την μετριοπαθή επιβράδυνση κατά 3% το Φεβρουάριο να δίνει τη θέση της σε μια βουτιά ύψους 45% το Μάρτιο.
Σε επίπεδο ζήτησης τα στοιχεία είναι ανεπαρκή, καθώς δεν μπορεί να υπάρξει σαφής εικόνα. Οι εξαγωγές, ωστόσο, έπεσαν στο μισό, ενώ οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά τα δύο τρίτα.
Τις πρώτες εβδομάδες του Μαρτίου το 30% των επιχειρήσεων διέκοψε τη λειτουργία του, ωστόσο μέχρι τις αρχές Απριλίου το ποσοστό αυτό είχε πέσει στο 23%, καθώς η οικονομία άρχισε να προσαρμόζεται στις νέες πολεμικές συνθήκες.
Υπάρχουν διαφοροποιήσεις, πάντως, μεταξύ των περιοχών με την μεγαλύτερη υποχώρηση να αφορά προφανώς περιοχές που βίωσαν τις πιο έντονες εχθροπραξίες. Υπολογίζεται πως οι περιοχές που επηρεάστηκαν περισσότερο από την σύρραξη αναλογούν σχεδόν στο 30% του ουκρανικού ΑΕΠ. Έτσι, αν και επίσημες προβλέψεις δεν υπάρχουν, η έκθεση θεωρεί πως περιοχές όπως η Χερσώνα, το Χάρκοβο, η Ζαπορίζια θα καταγράψουν μια υποχώρηση που μπορεί να φτάσει έως και το 80%. Για την περιοχή του Κιέβου η υποχώρηση υπολογίζεται στο 40%.
Υποχώρηση κατά 35% φέτος
Με βάση τις εκτιμήσεις αυτές, η Oxford Economics «βλέπει» μια αποδυνάμωση του ουκρανικού ΑΕΠ κατά 34% μέσα στο 2022, την οποία θα ακολουθήσει μια ανάκαμψη ύψους 3,4% το 2023 και ένα άλμα ύψους 9,4% το 2024. Βέβαια, η πορεία των οικονομικών δεδομένων θα εξαρτηθεί από την πορεία του πολέμου και την διάρκεια του, ωστόσο η έκθεση θεωρεί πως μέχρι και το 2027 η χώρα δεν θα έχει ορθοποδήσει και το ΑΕΠ της θα είναι τουλάχιστον 13,5% χαμηλότερα σε σχέση με τα προ του πολέμου επίπεδα.
Η σύρραξη, πάντως, πιθανότατα θα συνεχιστεί κατά το μεγαλύτερο μέρος της χρονιάς προκαλώντας μια υποχώρηση του ΑΕΠ κατά 40% με 43% μέσα στο δεύτερο τρίμηνο και κατά 38% με 40% κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους.
Μάλιστα, η ανάκαμψη που θα παραμείνει μετριοπαθής, καθώς σοβαρά προβλήματα στα logistics, διαταραχές στα λιμάνια και το εμπόριο θα εμείνουν, μαζί με την πτώση των επενδύσεων και τις ελλείψεις σε εργατικά χέρια καθώς πολλοί πολίτες θα παραμένουν εκτοπισμένοι από τις εστίες τους.
Αν χάσει εδάφη…
Η διάρκεια του πολέμου δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας για τις προοπτικές της οικονομίας τα επόμενα χρόνια. Σημαντικό ρόλο θα παίξει και η γεωγραφική εικόνα της χώρας με το τέλος των εχθροπραξιών κι αν ουσιαστικά έχει διατηρήσει την ενότητα και την έκταση της.
Αν περιοχές που βρίσκονται τώρα υπό ρωσική κατοχή παραμείνουν υπό ξένο έλεγχο, τα στοιχεία θα πρέπει να αναπροσαρμοστούν, καθώς θα σημάνουν μια μόνιμη απώλεια του ΑΕΠ σε ποσοστό από 12% έως 15% και μια πιο… ρηχή μεσοπρόθεσμη ανάκαμψη. Αν Η Ρωσία πετύχει να διατηρήσει τον έλεγχο των περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ, αυτό θα σημαίνει μια μόνιμη απώλεια της τάξεως του 6% του ΑΕΠ σε σχέση με τα προπολεμικά επίπεδα.
Το ΔΝΤ, κατά την πρόσφατη εξαμηνιαία έκθεση του για την παγκόσμια οικονομία, υποστήριξε πως η οικονομία της Ουκρανίας θα υποχωρήσει κατά 35% φέτος. Ωστόσο, απέφυγε να κάνει προβλέψεις για την πορεία της πέραν της φετινής χρονιάς.