Τη μείωση της διαδικασίας αδειοδότησης μονάδων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) από περίπου πέντε χρόνια σε 14 μήνες, με τη μείωση των σταδίων έγκρισης από επτά σε πέντε, των απαιτούμενων δικαιολογητικών από 91 σε 54, με πλήρη ψηφιοποίηση της διαδικασίας προβλέπει το σχέδιο νόμου του Yπουργείου Περιβάλλοντος που παρουσιάστηκε σήμερα στο υπουργικό συμβούλιο.
Επιπλέον, μειώνονται οι περιπτώσεις όπου απαιτείται τροποποίηση των αδειών και πλέον δίνεται η δυνατότητα Απλής Ενημέρωσης – Επικαιροποίησης των φακέλων των επενδυτών χωρίς να καθυστερεί την ανάπτυξη του έργου και να πρέπει να αδειοδοτηθεί όλο το έργο από την αρχή. Τέλος υποχρεώνονται οι επενδυτές να προχωρήσουν στην άμεση και γρήγορη ανάπτυξη των έργων τους. Προβλέπεται πως εντός ενός έτους από την έκδοση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης ο επενδυτής έχει την υποχρέωση να προχωρήσει σε υποβολή αιτήματος για Άδειά Εγκατάστασης.
Όπως υποστηρίζουν από το ΥΠΕΝ, με το σχέδιο νόμου για τη δεύτερη φάση της απλοποίησης της αδειοδότησης των ΑΠΕ, αλλάζει η διαδικασία από σειριακή σε παράλληλη, διαχωρίζονται οι απαιτούμενοι έλεγχοι ανά στάδιο αδειοδότησης , μειώνονται οι προθεσμίες για ανταπόκριση στα αιτήματα των επενδυτών, καθορίζονται φίλτρα και ορόσημα για απόδειξη της φερεγγυότητας και του πραγματικού ενδιαφέροντος των επενδυτών. Επίσης παρέχεται ευελιξία στους επενδυτές στον σχεδιασμό και την ανάπτυξη των σταθμών χωρίς την απαίτηση για τροποποίηση των αδειών και επανάληψη όλης της αδειοδότησης από την αρχή, ενώ θεσπίζεται Υπηρεσία μιας Στάσης στο ΥΠΕΝ και δημιουργούμε Πληροφοριακό σύστημα ΑΠΕ για την παρακολούθηση όλης της αδειοδοτικής διαδικασίας.
Με το σχέδιο νόμου το ΥΠΕΝ θέτει σε άμεση ισχύ τη Σύμβαση Σύνδεσης, τη διαχωρίζει σε Κύριο Μέρος και σε Συμπλήρωμα, την απεμπλέκει από την Άδεια Εγκατάστασης, περιορίζοντας τις πιθανότητες για τροποποίηση της Συμβάσης Σύνδεσης. Δημιουργείται Πληροφοριακό Σύστημα που θα διαλειτουργεί με όλα τα επιμέρους πληροφοριακά συστήματα και τις βάσεις δεδομένων των αρμόδιων αδειοδοτικών φορέων δηλαδή ΡΑΕ, Περιβαλλοντικές Διευθύνσεις, Αποκεντρώμενες Διοικήσεις, Διαχειριστές Συστήματος και Δικτύου, ΔΑΠΕΕΠ. Παράλληλα διασφαλίζεται η ηλεκτρονική επικοινωνία μεταξύ επενδυτή και αρμόδιου φορέα, την ψηφιακή υποβολή αιτήσεων και έκδοση των σχετικών αδειών, Σύστημα Πληρωμών στον ΔΑΠΕΕΠ για καταβολή των Τελών για παράταση των αδειών.
Τέλος, τηρείται Μητρώο από τους αρμόδιους Διαχειριστές με αποτύπωση των Δικτύων Υψηλής και Μέσης Τάσης, που δεν υπάρχει σήμερα ενώ αποτυπώνονται οι μικροί σταθμοί φωτοβολταϊκών που εξαιρούνται από Βεβαίωση Παραγωγού και δεν καταχωρούνται μέχρι στιγμής πουθενά.
Το σχέδιο νόμου προβλέπει την υποχρέωση δημοσιοποιήσεις στοιχείων ανά τακτά χρονικά διαστήματα από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς της αδειοδοτικής διαδικασίας
Μειώνουμε το διοικητικό φόρτο στις υπηρεσίες αλλά και τον χρόνο ανταπόκρισης τους στα αιτήματα των επενδυτών, καταργείται η Μη Δεσμευτική Προσφορά Σύνδεσης και μείνουμε τον φόρτο στον Διαχειριστή, μειώνεται ο όγκος αιτημάτων στον Διαχειριστή με την υποχρέωση προσκόμισης της εγγυητικής επιστολής στο στάδιο της αίτησης για Οριστική Προσφορά Σύνδεσης, ενώ απαλλάσσονται από τον έλεγχο του ιδιοκτησιακού καθεστώτος οι αρμόδιοι Διαχειριστές και οι αρμόδιες υπηρεσίες. Για τις ιδιωτικές εκτάσεις ο έλεγχος θα πραγματοποιείται από εξωτερικό δικηγόρο.
Ταυτόχρονα όμως μειώνονται οι προθεσμίες στους Διαχειριστές να ολοκληρώσουν τα έργα σύνδεσης διαφορετικά επιβάλλονται κυρώσεις .
Το πλαίσιο για την αποθήκευση
Για το πλαίσιο προώθησης των μονάδων αποθήκευσης στο ΥΠΕΝ υποστήριξαν πως Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην ΕΕ που κοινοποίησε στην Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού καθεστώς ενίσχυσης των σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και αναμένει την σχετική έγκριση. Προβλέπεται στήριξη μέσω χορήγησης επενδυτικής και λειτουργικής ενίσχυσης. Η επενδυτική ενίσχυση καλύπτεται από τη Δράση «1.1 – Power up» του Ταμείου Ανάκαμψης, μειώνοντας έτσι την επιβάρυνση των καταναλωτών. Η συγκεκριμένη δράση περιλαμβάνει την χρηματοδότηση 700 MW μπαταριών μέσω επενδυτικής ενίσχυσης ύψους 200 εκατομμυρίων ευρώ. Η επιλογή των δικαιούχων της ενίσχυσης θα γίνει μετά από συμμετοχή σε διαγωνιστική διαδικασία ενώ ο πρώτος διαγωνισμός προβλέπεται να διενεργηθεί το καλοκαίρι του 2022.
Η προτεινόμενη διαδικασία αδειοδότησης αναπτύσσεται κατ’ αναλογία με τα προβλεπόμενα για την αδειοδότηση των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ. Ετσι εφαρμόζονται κύκλοι υποβολής αιτήσεων στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), υποβολή ηλεκτρονικής αίτησης στο πληροφοριακό σύστημα της ΡΑΕ, υποχρέωση του αιτούντος για τεκμηρίωση της οικονομικής του επάρκειας, συμπλήρωση δικαιολογητικών εγγράφων και στοιχείων και εισαγωγή προθεσμιών/οροσήμων για την ωρίμανση των σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας
Προβλέπονται τρεις κατηγορίες αδειών:
- Πρώτον, έργα αμιγούς αποθήκευσης (μεμονωμένοι σταθμοί αποθήκευσης) όπως η αξιολόγηση και οι απαιτήσεις για χορήγηση άδειας αποθήκευσης είναι κατ’ αναλογία με τα Ειδικά Έργα ΑΠΕ.
- Δεύτερον, έργα ΑΠΕ και αποθήκευσης (συνδυασμός) στα οποία ο σταθμός αποθήκευσης λειτουργεί μόνο υποστηρικτικά του σταθμού ΑΠΕ (η αποθήκη είναι «πίσω» από τον σταθμό ΑΠΕ – «κατάντη του μετρητή») για τα οποία χορηγείται Βεβαίωση Παραγωγού, όπως συνήθη έργα ΑΠΕ. Τα έργα είναι επιλέξιμα για λήψη ενίσχυσης μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας με βάση το κοινοποιημένο καθεστώς ενίσχυσης για έργα ΑΠΕ. Αντίθετα όταν ο σταθμός αποθήκευσης δύνανται να απορροφά και ενέργεια από δίκτυο, χορηγείται Βεβαίωση Παραγωγού Ειδικών Έργων ΑΠΕ αλλά δεν δύνανται να λαμβάνουν ενίσχυση ως έργα ΑΠΕ.
- Στην τρίτη κατηγορία αδειών ανήκουν οι καταναλωτές με ενσωματωμένη αποθήκευση. Οσοι δεν έχουν δυνατότητα έγχυσης ενέργειας δεν θα χρειάζονται αδειοδότηση.
Όπως είναι γνωστό μέχρι σήμερα έχουν χορηγηθεί από τη ΡΑΕ 140 άδειες παραγωγής συνολικής ισχύος 10300 ΜW (2000 ΜW εξ αυτών συνδυάζονται με σταθμούς ΑΠΕ), ενώ έχουν υποβληθεί επιπλέον 78 αιτήσεις για χορήγηση αδειών παραγωγής μεμονωμένων σταθμών αποθήκευσης συνολικής ισχύος 4800 MW. Μέχρι το τέλος του 2025 θα εγκατασταθούν, κατά το ΥΠΕΝ, τα 680 MW του σταθμού αντλησιοταμίευσης της Αμφιλοχίας που προωθεί ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, καθώς και 700 – 800 MW περίπου συσσωρευτών.
Σε ισχύ οι παλαιές άδειες για υπεράκτια αιολικά
Με το σχέδιο νόμου για την προώθηση των θαλάσσιων (υπεράκτιων) αιολικών πάρκων παραμένουν σε ισχύ οι άδειες που είχαν εκδοθεί προ δεκαετίας. Συγκεκριμένα οι εκδοθείσες προ δεκαετίας άδειες διατηρούνται σε ισχύ και ενεργοποιούνται με την χωροθέτηση της συγκεκριμένης περιοχής με Προεδρικό Διάταγμα ενώ οι κάτοχοι των αδειών ωριμάζουν τα έργα τους με παραχώρηση του θαλάσσιου χώρου εκτός διαδικασίας.
Στόχος του θεσμικού και ρυθμιστικού πλαισίου είναι να έχουν εγκατασταθεί τουλάχιστον 2 GW θαλάσσιων αιολικών μέχρι το 2030 με συνολικές επενδύσεις έξι δις. ευρώ. Η λύση που προωθείται είναι να εφαρμοστεί χωροταξικός σχεδιασμός στο πρότυπο ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών καθώς θεωρείται ενεργό και δοκιμασμένο πλαίσιο με ασφάλεια δικαίου. Στο ΥΠΕΝ επέλεξαν ένα «Μεικτό – Υβριδικό Μοντέλο» για την ανάπτυξη των θαλάσσιων αιολικών στο οποίο υπάρχει συνδυασμός κρατικού ελέγχου και ενεργοποίησης της επενδυτικής πρωτοβουλίας.
Προβλέπεται πως μέχρι το τρίτο τρίμηνο του 2022, το δημόσιο θα επιλέξει θαλασσο-τεμάχια εντός των οποίων θα αναπτυχθούν τα θαλάσσια αιολικά ενώ στο πρώτο τρίμηνο του 2023 θα υπάρχει μια αρχική χωροταξική / αδειοδοτική ωρίμανση και θα ακολουθήσει η παραχώρηση σε επενδυτές μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας για περαιτέρω ανάπτυξη/ωρίμανση στο δεύτερο τρίμηνο του 2023.
Παράλληλα, ο ΑΔΜΗΕ εξαρχής μελετά και σχεδιάζει διασυνδετική λύση ενώ η τελική ωρίμανση (μελέτες / μετρήσεις / άδειες) ολοκληρώνονται από τους επενδυτές μέχρι το τέταρτο τρίμηνο του 2025. Οι ώριμοι επενδυτές διαγωνίζονται για τιμή παραγόμενης ενέργειας μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026.
Οσο για το φορέα διαχείρισης των αδειοδοτήσεων, εξετάζεται να είναι η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) Α.Ε. Ο μειοδοτικός διαγωνισμός επί τιμής ενέργειας για ώριμα έργα διενεργείται από τη ΡΑΕ.
Αναμένεται η κοινοποίηση και έγκριση του Σχήματος Στήριξης από Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Το σχέδιο νόμου προβλέπει και αντισταθμιστικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες που θα εγκατασταθούν θαλάσσια αιολικά καθώς ποσοστό του Ανταλλάγματος Παραχώρησης θα είναι νομικά δεσμευμένο για απόδοση στους Δήμους. Προβλέπεται και ποσοστό του ανταλλάγματος παραχώρησης εκ του νόμου δεσμευμένο για απόδοση σε τοπικούς αλιείς / τουριστικές επιχειρήσεις καθώς και δυνατότητα του παραχωρησιούχου να υποβάλει δεσμευτική πρόταση για κοινωφελή έργα στις τοπικές κοινωνίες.