Έχοντας να αντιµετωπίσει τη δίδυµη απειλή της πανδηµίας και του εισαγόµενου πληθωρισµού, η κυβέρνηση κινείται στη νέα χρονιά που έρχεται έχοντας τρεις προτεραιότητες.
Πρώτον και πιο σηµαντικό, την επαναφορά της οικονοµίας στην κανονικότητα. ∆εύτερον, την άσκηση µιας -όσο το δυνατόν- πιο συνετούς δηµοσιονοµικής πολιτικής. Και, τρίτον, την αποτελεσµατική αξιοποίηση των χρηµατοδοτικών εργαλείων που της παρέχει η Ευρωπαϊκή Ενωση (Ταµείο Ανάκαµψης, ΕΣΠΑ κ.λπ.).
Παρεπόµενοι στόχοι των προαναφερόµενων είναι η αναβάθµιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας και οι µεταρρυθµίσεις που απαιτούνται τόσο για µια συνετή δηµοσιονοµική πολιτική όσο και για την αποτελεσµατική αξιοποίηση των πόρων της Ε.Ε., µε τη δραστική αύξηση των επενδύσεων και των εξαγωγών.
Σε ό,τι αφορά το τελευταίο, η χώρα µέσα στο 2022 θα πρέπει να δαπανήσει µέσω του Προγράµµατος ∆ηµοσίων Επενδύσεων (Π∆Ε) σχεδόν 11 δισ. ευρώ, ποσό υπερδιπλάσιο εκείνων που δαπάνησε µέσα σε οποιαδήποτε άλλη χρονιά, πλην των πανδηµικών ετών 2020-2021.
Δαπάνες 10-11 δισ. ευρώ
Πέρυσι και φέτος οι δαπάνες ανήλθαν σε 10-11 δισ. ευρώ. «Μοιράστηκε χρήµα» βάσει των στοιχείων της ΑΑ∆Ε και της πτώσης του τζίρου των επιχειρήσεων που σηµειώθηκε στη διετία 2020 και 2021. ∆εν ήταν δαπάνες ανάπτυξης, αλλά δαπάνες αποκατάστασης ζηµιών.
Αξίζει να σηµειωθεί ότι στο ποσό των 11 δισ. ευρώ δεν περιλαµβάνονται τα δάνεια που θα αξιοποιηθούν στα ιδιωτικά επενδυτικά σχέδια του Ταµείου Ανάκαµψης και τα οποία για το 2022 εκτιµάται ότι θα ανέλθουν σε 1,5 δισ. ευρώ.
Εκτιµάται, δε, ότι θα κινητοποιήσουν περί τα 3 δισ. ευρώ επενδύσεις. Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση πρέπει να κινητοποιήσει άµεσα και έµµεσα επενδύσεις στην επόµενη χρονιά ύψους 14 δισ. ευρώ.
O πρώτος στόχος, όπως συνηθίζει να αναφέρει ο αρµόδιος υπουργός Οικονοµικών, Χρήστος Σταϊκούρας, είναι η επιστροφή στην κανονικότητα. Οι κινήσεις και οι αποφάσεις δείχνουν ότι η χώρα, είτε εξαιτίας της πανδηµίας είτε εξαιτίας των ανατιµήσεων της ενέργειας, δεν έχει επανέλθει στην κανονικότητα. Τα µέτρα στήριξης των νοικοκυριών από τις ανατιµήσεις της ενέργειας κόστισαν 1,1 δισ. ευρώ µέχρι τώρα και κανείς δεν γνωρίζει αν απαιτηθούν και άλλα. Στο µέτωπο της πανδηµίας εκτιµάται ότι 3,3 δισ. ευρώ θα διατεθούν φέτος, σε σύνολο 43,3 δισ. ευρώ που κόστισε στους φορολογουµένους η «συνέχιση της ζωής» κατά τη διάρκεια της πανδηµίας.
Ενισχύσεις 20 εκατ. ευρώ
Ακόµα και σήµερα το «µοίρασµα χρήµατος» συνεχίζεται, µε τις τελευταίες ενισχύσεις, ύψους 20 εκατ. ευρώ, να εστιάζονται στις επιχειρήσεις θεάµατος. Εποµένως, ένα µεγάλο µέρος της προσπάθειας της κυβέρνησης για το 2022 θα εστιαστεί στην επιστροφή της χώρας στην κανονικότητα, µε τη στήριξη εκείνων που έχουν ανάγκη.
Παράλληλα, όµως, η κυβέρνηση πρέπει να φροντίσει για την εξυγίανση των δηµοσιονοµικών της µεγεθών. Το τελευταίο διάστηµα παρατηρήθηκε σιωπηλή στάση πληρωµών σε προµηθευτές του ∆ηµοσίου, δεδοµένου ότι το Πρόγραµµα ∆ηµοσίων Επενδύσεων (Π∆Ε) είχε εξαντληθεί γιατο 2021 και το έλλειµµα είχε φτάσει στο 10%. Και όπως συνηθίζει να υποστηρίζει ο ίδιος ο αναπληρωτής υπουργός Οικονοµικών, Θόδωρος Σκυλακάκης, µέσα από έναν ελλειµµατικό Προϋπολογισµό δεν υπάρχει «µέρισµα» για τους αδυνάτους, αλλά µόνον «µέτρα ανάγκης». Η στρατηγική της κυβέρνησης για τη δηµοσιονοµική σταθερότητα και για το 2022 θα είναι η φυγή προς τα εµπρός.
∆ηλαδή, επενδύσεις, εξαγωγές, αξιοποίηση του Ταµείου Ανάκαµψης, πιθανόν περαιτέρω αποκλιµάκωση της φορολογίας κ.ά. Στα θετικά είναι ότι η ανάπτυξη, παρά τις αντιξοότητες της πανδηµίας και του εισαγόµενου πληθωρισµού, έχει επιστρέψει. Οι εξαγωγές, οι επενδύσεις και η απασχόληση αυ[ξάνουν και αυτό πρέπει όχι απλώς να συνεχιστεί, αλλά να ενδυναµωθεί περαιτέρω.
Φιλικό περιβάλλον
Οι επενδύσεις, ωστόσο, απαιτούν ένα φιλικό περιβάλλον, τόσο σε επίπεδο πολιτικής ρητορικής όσο και σε διοικητικό και ρυθµιστικό επίπεδο.
Αναφερόµαστε στις µεταρρυθµίσεις, που είναι το τρίτο και ίσως το πιο σηµαντικό «στοίχηµα» της κυβέρνησης. ∆εν είναι τυχαίο ότι το Ταµείο Ανάκαµψης, που θα συµβάλει κατά κύριο λόγο στην ανάκαµψη της εθνικής οικονοµίας, συνοδεύεται µε ορόσηµα και υποχρεώσεις της ελληνικής Πολιτείας, η τήρηση των οποίων έχει ως ποινή την αφαίρεση των πόρων.
Η κυβέρνηση διατείνεται ότι διαθέτει ένα πακέτο µεταρρυθµίσεων για τη βελτίωση της ∆ικαιοσύνης, τον ψηφιακό µετασχηµατισµό του κράτους και της κοινωνίας, τη διευκόλυνση των πράσινων επενδύσεων, την αναβάθµιση των δεξιοτήτων των πολιτών και πολλές άλλες επιµέρους δράσεις εκσυγχρονισµού της κοινωνίας και του κράτους.
Εν πολλοίς, το µέλλον αυτής της κυβέρνησης και της χώρας, µε τα βαριά δηµοσιονοµικά προβλήµατα της προηγούµενης κρίσης (χρέος, µειωµένο ΑΕΠ κ.λπ.), θα κριθεί από τις µεταρρυθµίσεις που θα γίνουν τη χρονιά που ξεκινά και τα επόµενα τέσσερα-πέντε χρόνια.
*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 30/12.