Όμως η συζήτηση για την παραγωγή ενέργειας από την κίνηση του νερού είναι περιορισμένη παρά το ότι είναι σταθερή, πηγή λόγω της δυνατότητας αποθήκευσης σε αντίθεση με την αιολική ή την ηλιακή ενέργεια. Από τις ΑΠΕ είναι δε η πλέον απειλούμενη διότι το φαινόμενο της ξηρασίας και της εκτεταμένης αποψίλωσης εξαντλεί τους υδάτινους πόρους του πλανήτη.
Οι σύγχρονες τουρμπίνες έχουν τη δυνατότητα να μετατρέψουν το 90% της ενέργειας από το κινούμενο νερό σε ηλεκτρικό ρεύμα όταν η αντίστοιχη αποτελεσματικότητα των μονάδων με ορυκτά καύσιμα φθάνει περίπου το 50%, σύμφωνα με την Wisconsin Valley Improvement Company που είναι υπεύθυνη για την επιτήρηση του ποταμού Ουισκόνσιν.
Σε παγκόσμια κλίμακα, το 20% του ηλεκτρισμού παράγεται από υδροηλεκτρική ενέργεια. Στην Ε.Ε, το αντίστοιχο ποσοστό φθάνει το 17% και στις ΗΠΑ το 10%. Η Νορβηγία, η οποία έχει εξελιχθεί στον μεγαλύτερη προμηθευτή φυσικού αερίου της Ευρώπης μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τροφοδοτεί πάνω από το 99% του δικτύου της με υδροηλεκτρική ενέργεια. Το αντίστοιχο ποσοστό φθάνει το 75% στη Νέα Ζηλανδία. Στην Κίνα έχουν γίνει μεγάλες επενδύσεις σε υδροηλεκτρικά έργα την τελευταία 20ετία, με την Αφρική, την Ινδία να ακολουθούν τα χνάρια της.
Έρευνες γίνονται, παράλληλα, για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου με ηλεκτρόλυση του νερού, με την Ε.Ε να δίνει βάρος σε προγράμματα εν όψει του στόχου για τον μηδενισμό των καθαρών εκπομπών ρύπων μέχρι το 2050.
Ωστόσο κάθε παρέμβαση σε ένα φυσικό περιβάλλον ενέχει κινδύνους. Η κατασκευή των φραγμάτων και δεξαμενών μπορεί να προκαλέσουν αναταραχές στα οικοσυστήματα. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν πως οι δεξαμενές μπορεί να έχουν μεγαλύτερες εκπομπές ρύπων και μεθανίου απ΄ότι είχε προβλεφθεί αρχικά.
Υδροηλεκτρική παραγωγή και κλιματική αλλαγή
Συν τοις άλλοις, η υδροηλεκτρική ενέργεια γίνεται λιγότερο αξιόπιστη λόγω της κλιματικής αλλαγής. Αν και το ήπιο φθινόπωρο βοηθά την Ευρωζώνη να ανταπεξέλθει στην ενεργειακή κρίση, μετριάζοντας προβλέψεις για το βάθος μιας ύφεσης το δ΄ τρίμηνο του 2022 και το α’ τρίμηνο του 2023, οι ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες οδήγησαν σε μεγάλη πτώση την στάθμη του ποταμίσιου νερού στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ισπανία.
Εκτός της δυσκολίας στη μετακίνηση των εμπορικών πλοίων από τον Ρήνο και στη λειτουργία των εργοστασίων πυρηνικής ενέργειας στη Γαλλία μέσα στο καλοκαίρι, μόλις προ δυο εβδομάδων η ισπανική Endesa αναγκάστηκε να κλείσει το 5ο μεγαλύτερο εργοστάσιο υδροηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα λόγω της χαμηλής στάθμης του νερού στις δεξαμενές του. Το συγκεκριμένο εργοστάσιο της Endesa, του παρόχου υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, στην Αραγονία της βορειοανατολικής Ισπανίας αναγκάστηκε να κλείσει καθώς μπορούσε να καλύψει μόνον το 23% της παραγωγικής του ικανότητας. Είναι η πρώτη φορά που κλείνει από τότε που ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1966. Γενικά, η παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας στην Ισπανία υποχώρησε κατά 53% από τις αρχές του έτους μέχρι τον Οκτώβριο λόγω ξηρασίας.
Προτιμότερη η συντήρηση υφιστάμενων μονάδων λόγω κόστους
Ένα ακόμη ακανθώδες ζήτημα αφορά την κατασκευή νέων υδροηλεκτρικών μονάδων. Κατά κοινή ομολογία είναι μια δαπανηρή υπόθεση, με την επένδυση να έχει ορίζοντα 50ετίας αντί π.χ. της 20ετίας που ισχύει για τα αιολικά πάρκα. «Οι αγορές κεφαλαίου δεν μπορούν να συμβιβαστούν έναν τόσο μακρινό χρονικό ορίζοντα», δηλώνει η Σάνον Έιμις, επικεφαλής του Low Impact Hydropower Institute, στο CNBC. Όμως η συντήρηση των υπαρχόντων φραγμάτων είναι προτιμότερη επιλογή. Υπολογίζεται πως οι δαπάνες για τον εκσυγχρονισμό υφιστάμενων μονάδων θα φθάσουν τα 127 δισ δολαρίων μέχρι το 2030, με το 90% αυτών να λαμβάνουν χώρα στην Ε.Ε και την Βόρειο Αμερική.
Όμως, όπως έχει επισημάνει πέρσι ο επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ), Φατίχ Μπιρόλ, «η υδροηλεκτρική ενέργεια είναι ο ξεχασμένος γίγαντας της καθαρής ενέργειας και θα πρέπει να ενταχθεί ξανά στην ενεργειακή και την κλιματική ατζέντα εάν οι χώρες θέλουν να επιτύχουν τους στόχους για το κλίμα».