Ουσιαστικό ενδιαφέρον των σαουδαραβικών επιχειρήσεων για διερεύνηση συνεργασιών ή περαιτέρω ενίσχυση των σχέσεων τους κατέγραψαν τα μέλη της ελληνικής επιχειρηματικής αποστολής που συναντήθηκαν μαζί τους (Β2Β) στο Ριάντ, στο πλαίσιο του Ελληνο-Σαουδαραβικού Επενδυτικού Φόρουμ που διοργάνωσαν το Invest Saudi και το Enterprise Greece.
Σε δηλώσεις τους στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, τα υψηλόβαθμα στελέχη των ελληνικών εταιρειών που συμμετείχαν στην αποστολή χαρακτηρίζουν πολύ καλό και θετικό το κλίμα των επαφών τους, την αποστολή επιτυχημένη και εποικοδομητικές τις συναντήσεις για συνεργασία εκτιμώντας ότι στην πλειονότητά τους θα ολοκληρωθούν το επόμενο διάστημα και υπογράμμισαν την ανάγκη για follow-up. Σε αυτό το πλαίσιο, αξιολογείται ως ενδεικτικό του εξαιρετικού κλίματος ότι μόλις δύο μήνες μετά την αποστολή αυτή, τον Μάιο θα πραγματοποιηθεί αντίστοιχη επιχειρηματική αποστολή από τη Σαουδική Αραβία στην Ελλάδα. Περαιτέρω, αναγνώρισαν την «εξαιρετικά οργανωμένη» αποστολή, την οποία διοργάνωσε το υπουργείο Εξωτερικών – υπό την επίβλεψη του υφυπουργού για την Οικονομική Διπλωματία και την Εξωστρέφεια Κώστα Φραγκογιάννη και του γενικού γραμματέα Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας και προέδρου της Enterprise Greece Γιάννη Σμυρλή.
Μάλιστα, κατά τις συναντήσεις εκπρόσωποι ορισμένων σαουδαραβικών εταιρειών έδειξαν διάθεση να επισκεφτούν την Ελλάδα για να συνεχίσουν τις συζητήσεις για επενδύσεις, τόσο στη χώρα τους όσο και στην Ελλάδα. Ειδικότερα, υπήρξε έντονο ενδιαφέρον για επενδύσεις στον ξενοδοχειακό κλάδο, στο yachting και στο real estate.
Στην αποστολή συμμετείχαν 55 υψηλόβαθμα στελέχη από 43 ελληνικές επιχειρήσεις, επιχειρηματίες από διάφορους τομείς της οικονομίας, όπως την ενέργεια, τη ναυτιλία, τη φαρμακοβιομηχανία, τις κατασκευές, τα logistics, τις τραπεζών, τις θαλάσσιες μεταφορές, τον τουρισμό, την υγεία, τα αγροδιατροφικά προϊόντα, καθώς και θεσμικοί παράγοντες, όπως ο πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΣΕΒ Ευθύμιος Βιδάλης, ο πρόεδρος της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων Χάρης Λαμπρόπουλος και μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων του ΕΒΕΑ και του ΣΕΒΕ. Στην αποστολή συμμετείχε και ο πρόεδρος της TEMES AE Αχιλλέας Κωνσταντακόπουλος, ο οποίος εκπροσώπησε την ελληνική πλευρά στο νεοϊδρυθέν Επιχειρηματικό Συμβουλίου Ελλάδας – Σαουδικής Αραβίας, το οποίο αναπτύχθηκε για τη διευκόλυνση της οικονομικής συνεργασίας των δύο χωρών.
Κατά τις δύο ημέρες παραμονής στο Ριάντ, στο πλαίσιο του Ελληνο-Σαουδαραβικού Επενδυτικού Φόρουμ, πραγματοποίησαν περισσότερες από 300 διμερείς επιχειρηματικές συναντήσεις (Β2Β) με ομολόγους τους από τη Σαουδική Αραβία.
Σημειώνεται πως στο πλαίσιο του Φόρουμ συμμετείχαν και τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα με στόχο την προώθηση συνεργασιών για τη συμπαραγωγή αμυντικού υλικού. Όπως ο διευθύνων σύμβουλος των ΕΑΣ Νίκος Κωστόπουλος, αμυντικές σαουδαραβικές βιομηχανίες εκδήλωσαν έντονο ενδιαφέρον για τη συμπαραγωγή απαρτίων πυρομαχικών και οπλικών συστημάτων και σημείωσαν ότι περαιτέρω ενέργειες των δύο πλευρών θα καθοριστούν μετά την υπογραφή απαραίτητων εγγράφων (Non disclosure agreements, MOU’s). Σημειώνεται πως ο Νίκος Κωστόπουλος είχε την ευκαιρία να συναντηθεί και σε θεσμικό επίπεδο με τους εκπροσώπους του GAMI (General Aythority for Military Industry), με τους οποίους συζήτησε θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος και συνεργασίας.
Όλα τα μέλη της επιχειρηματικής αποστολής που μίλησαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ υπογράμμισαν τον σημαντικό ρόλο που παίζει για τη διμερή επιχειρηματική συνεργασία το καλό επίπεδο των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. «Δημιουργεί ένα πολύ θετικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο αναπτύσσονται οι ρίζες και οι καρποί της επιχειρηματικής στασιαστές» σημείωσαν.
Στο ερώτημα γιατί ένας Σαουδάραβας να επιλέξει να συνεργαστεί με μια ελληνική εταιρεία, ανέφεραν πως είναι πολύ κοντά οι δυο λαοί στην κουλτούρα τους και ο ένας μπορεί να αντιληφθεί τις ανάγκες του άλλου. Όσον αφορά το μέγεθος των εταιρειών της Σαουδικής Αραβίας με τις οποίες συναντήθηκαν, είπαν πως ήταν μεγάλες.
Αναλυτικότερα, σε ό,τι αφορά τον τομέα του φαρμάκου, ο Δημήτρης Τρύφων της ELPEN ανέφερε πως πραγματοποίησε συναντήσεις με τις 5 μεγαλύτερες φαρμακευτικές στη χώρα και με έναν μεγάλο Σαουδαραβικό επενδυτικό όμιλο που ενδιαφέρεται να μπει στην αγορά του φαρμάκου. «Στις συζητήσεις, από πλευράς, μας τονίστηκε η ποιότητα του ελληνικού φαρμάκου και των εργοστασίων που έχουμε στην Ελλάδα καθώς και η εξαιρετική τεχνική κατάρτιση και το “ human capital” που διαθέτουμε στον φαρμακευτικό κλάδο, κάτι που λείπει από την Σαουδική Αραβία. Ο σκοπός από πλευράς μας ήταν να εξάγουμε μέσω των μεγάλων τοπικών φαρμακευτικών τα προϊόντα μας στη χώρα τους». Στη συνέχεια εστίασε στο ενδιαφέρον που έδειξαν από σαουδαραβικής πλευράς. «Έδειξαν ενδιαφέρον να αγοράσουν από εμάς προϊόντα τα οποία οι ίδιοι δεν έχουν ακόμα τη δυνατότητα να παράξουν εγχωρίως» ανέφερε και αποκάλυψε ότι «με μια από τις εταιρίες είμαστε ήδη σε προχωρημένο επίπεδο συζητήσεων». Προσέθεσε πως έδειξαν ενδιαφέρον να συζητήσουν τυχόν συνέργειες στο παραγωγικό και ερευνητικό κομμάτι, «καθώς βλέπουν την προστιθέμενη αξία που μπορεί να φέρει η ελληνική τεχνογνωσία στο φάρμακο και στη δική τους χώρα». Παράλληλα, ο Δημήτρης Τρύφων χαρακτήρισε εξαιρετικά οργανωμένη την αποστολή και διαπίστωσε ότι φάνηκε η εκατέρωθεν θετική διάθεση για να συμπράξουν οι χώρες σε κυβερνητικό και επιχειρηματικό επίπεδο.
Αισιόδοξος ότι θα υπάρξει συνέχεια της διερεύνησης συνεργασιών με ορισμένες από τις σαουδαραβικές εταιρείες στο κομμάτι των καλλυντικών του φαρμακείου, δήλωσε ο Νέστωρ Αυγουστίδης, της εταιρείας κατασκευής και διάθεσης δερμοκαλλυντικών προϊόντων Frezyderm, αναγνωρίζοντας πως η διαδικασία είναι μακροπρόθεσμη. «Δεν μπορεί να γίνει η συμφωνία από την πρώτη συνάντηση. Στην πρώτη συνάντηση ανοίγεις τον δρόμο και ένα επίπεδο επικοινωνίας που στους επόμενους μήνες θα έρθει να επιστεγαστεί με ανταλλαγές παρουσιάσεων και επισκέψεις εκατέρωθεν» εξήγησε και συμπλήρωσε: «Είμαστε σε 44 χώρες. Έχουμε ήδη μια συνεργασία στη Σαουδική Αραβία τα τελευταία 8 χρόνια. Επειδή έχουμε ένα πολύ μεγάλο χαρτοφυλάκιο, με 280 διαφορετικά προϊόντα οργανωμένα σε 25 κατηγορίες – υπάρχει περιθώριο ανά χώρα να εξετάσουμε περαιτέρω συνεργασίες».
Σχετικά με τις διμερείς επαφές (Β2Β) που είχε στο περιθώριο του Ελληνο-Σαουδαραβικού Επενδυτικού Φόρουμ, ανέφερε: «Είχαμε στη διαδικασία των ραντεβού 7 επαφές, ήρθαν οι 4. Το κλίμα ήταν πολύ θετικό. Έδειξαν ενδιαφέρον. Ηταν διαβασμένοι, ξέρανε ποιοι είμαστε. Έχουμε οριστεί τα επόμενα βήματα. Η εταιρεία μας έχει ηγετική θέση στην ελληνική αγορά και ερχόμενοι ξέρουν με ποιον μιλάνε». Επιπροσθέτως, επισήμανε πως είναι στρατηγική απόφαση της εταιρείας να συμμετέχει εφεξής στο επιχειρηματικές αποστολές που διοργανώνονται από την οικονομική διπλωματία του υπουργείου Εξωτερικών.
Χαρτογραφώντας το πεδίο των διεθνών αγορών, o Νέστωρ Αυγουστίδης είπε πως αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι ότι οι εταιρείες εκδηλώνουν ενδιαφέρον για επιχειρήσεις που με βάση την τεχνολογία που έχει αναπτύξει και τον αντίκτυπο των προϊόντων τους στην αγορά. Ειδική αναφορά έκανε στην απόφαση της διοίκησης της εταιρείας να αναπτύξει τεχνογνωσία εσωτερικά μέσα στην εταιρεία και να πραγματοποιήσει επενδύσεις σε ανθρώπινους πόρους και τεχνολογία.
Ανάλογο κλίμα κατέγραψε και ο διευθύνων σύμβουλος της Warply Γιάννης Δοξαράς. «Είχαμε οργανωμένες συναντήσεις με NBS, Saudia και Geidea οι οποίες θα καταλήξουν σύντομα. Από κρατικά giga projects είχαμε σημαντική πρόοδο σε υφιστάμενες επικοινωνίες για τις ψηφιακές υποδομές επισκέπτη για το θέρετρο Red Sea» σημείωσε και τόνισε: «Η αποφασιστικότητα, η ταχύτητα λήψης αποφάσεων και σύναψης επαφών που συναντήσαμε αποτελεί ρεκόρ για την περιοχή. Ήταν εμφανής η οργανωμένη προεργασία της ελληνικής οικονομικής διπλωματίας η οποία ταυτόχρονα με την ισχυρή σύσταση του Διαδόχου, πρίγκιπα της Σαουδικής Αραβίας Mohammed bin Salman για ενίσχυση των εμπορικών σχέσεων μας έδωσε τη δυνατότητα να ολοκληρώσουμε μέσα σε μία μέρα εποικοδομητικές επαφές για συγκεκριμένο έργο με τρία υπουργεία!!!».
Τη σημασία της επιχειρηματικής αποστολής για την εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό αλλά και για την προσέλκυση επενδύσεων, ανέδειξε η Έλενα Αθανασούλα – Κυρνάσιου της εταιρείας υπηρεσιών Stirixis. «Οι επιχειρηματίες γίνονται πρεσβευτές της Ελλάδας στην εξωστρέφεια αλλά και εσωτερικά για την πραγματοποίηση επενδύσεων στη χώρα μας» ανέφερε χαρακτηριστικά. Όσον αφορά τις συναντήσεις της με σαουδαραβικές εταιρείες, είπε πως είχε περισσότερες από 20 επαφές και 5 οργανωμένα ραντεβού και προσέθεσε: «Το κλίμα ήταν θερμό, η διάθεση καλή μεταξύ των δύο χωρών και των επιχειρηματιών για να μπορέσουμε να διερευνήσουμε συνεργασίες. Οι Σαουδάραβες με τους οποίους συναντήθηκα έδειξαν ουσιαστικό ενδιαφέρον. Τώρα θα είμαστε σε επικοινωνία για να διερευνήσουμε το ενδεχόμενο συνεργασίας. Δυο από τις επαφές που είχα με εκπροσώπους Σαουδαραβικών επιχειρήσεων, από τον χώρο των ξενοδοχείων και του λιανικού εμπορίου θα μπορούσαν να μετουσιωθούν σε συμφωνίες συνεργασίας. Αποτυπώνοντας σχηματικά το στάδιο της επικοινωνίας που είχε στο πλαίσιο της επιχειρηματικής αποστολής, είπε: «Μόλις έχουμε βάλει τον σπόρο σε ένα χωράφι που δεν το έχουμε οργανώσει. Τώρα θα πρέπει να πάμε να το ποτίσουμε, να το φροντίσουμε . Δεν υπάρχουν κόκκινα χάλια». Στην κατεύθυνση αυτή, ανέδειξε πως χρειάζεται πολλή δουλειά και follow-up και από την πλευρά των εταιρειών και του Enterprise Greece. «Είναι βασικό και εμείς οι επιχειρηματίες να προχωρήσουμε, αλλά και το κράτος να συνεχίσει να είναι αρωγός. Δεν τελειώνει το ταξίδι σήμερα, θα πρέπει να δοθεί συνέχεια, να κρατηθεί ζωντανό το ενδιαφέρον, με πρωτοβουλίες. Πρέπει το κράτος να είναι αρωγός με τους επιχειρηματίες, ιδιαίτερα με τις μικρομεσαίες» επισήμανε η Έλενα Αθανασούλα – Κυρνάσιου.
Αναλυτικά στην αποστολή συμμετείχαν εκπρόσωποι των εταιρειών: INASCO HELLAS EE, HELLENIC PETROLEUM HOLDINGS, ASPROFOS ENGINEERING, STIRIXIS SA, HELLENIC REPUBLIC ASSET DEVELOPMENT FUND, FREZYDERM, GRANTEX, PRENECON S.A.-PRIME ENERGY CONSTRUCTIONS, CONSTRUCTIONS, ELPEN PHARMACEUTICAL CO. INC., UNI-PHARMA KLEON TSETIS PHARMACEUTICAL LABORATORIES S.A., THEODOROU GROUP, TEMES S.A., OBRELA SECURITY INDUSTRIES, POLYGREEN, ZOURAS FARM SA, MARKOU BROS GROUP, MYTILINEOS GROUP, OLYMPIA ELECTRONICS, GEK TERNA GROUP, HELLENIC DEFENCE SYSTEMS S.A., WARPLY, AGC EQUITY PARTNERS, INTRUM HELLAS, INTRUM HELLAS, PLAISIR GROUP SA, THE CONCIERGE MYKONOS, DROMEAS SA, ALPHA BANK, RAYCAP, EUROBANK, DYNACOM TANKERS, SARACAKIS BROTHERS S.A., ATTIKI PITTAS, PIRAEUS BANK, ECORESET, KARTERIA SHIPPING & TRADING INC., LIFE-T, WAQAR, EGVENES, AGROPOWER, NATIONAL BANK OF GREECE, MM EDUCATIONAL GROUP, BRIGHT SPECIAL LIGHTING, ARCHIRODON, ROYAL SUGAR.
Από την πλευρά της Σαουδικής Αραβίας συμμετείχαν 103 εταιρείες: Aramco, Aramco Tradings, Sabic, Maaden, STC, Taqnia, Al-Olayan Group, Salic, NWC, Saudi Airlines, Acwa Power, Al-Zamil Group, Bahri, Kingdom Holdings, Naqwa, ELM, Ajlan and Bros Holding, Dr. Sulaiman Al-Habib Medical Group, Tabuk Pharmaceuticals , Seera, Abdulaziz Al-Abdulkader Group, Jamjoom Pharma, Tamer Group, Flynass, Al-Rajhi Bank, STB, Riyadh Bank, Savola, Al-Bawani Group, Boudl Hotels and Resorts Group, NTG, Spimaco, Al-Tamimi Group, Seera Group, Al-Rajhi International Investments, Al-Jomaih for energy, Al-Babtain for energy, Desert Technology, Fawaz Al-Hokair Group, Saudi Airlines Catering, Al-Fanar, petromin, ICAD, ASTRA, Al-Muhaideb Group, Al-Faisaliyah Group, sadafco, Alwatania Poultry, Tasnee, Sipchem, Dusur, Saudi Chemical Company, Al-Obaikan Group, Al-Fozan, Nahgi Group, dalah albaraka company, Halawani and bros, Arco, Faidh International Food Company “Salic”, Sudair pharma, Abdulrahman Al-Otaishan and sons group, Bin Omairah Holding, Construction Technology Industrial Company, DUO Direction Company, Al-Bassam Company, Almagloth Group, Hamad Alshuwaier, silah Company, Genovic Boutiques, IXAB BUSINESS SERVICES, SMSRA, Al-Marshad Holding, Exposure, Shibh Al Jazira Contracting Company, Viatris Inc, Aquaculture, Saudi Aquaculture Society, Al-Widad Company, Consolidated Contractors Company, Al-HAJ Ali Ridha Company, SETE, Huta Group, Consolidated Contractors Company, ARCHIRODON, Swiss Hospitality Company, Alsindi Law Firm, Gulf Research Center, Al-Walan Holding, Adlal Company, Saudi Certificate Company, Mohammed M. Alrashid Trading & Contracting Company (MARCO), Salama law firm, SALFO AND ASSOCIATES SAUDI ARABIA, Hundt Lawfirm, Visual Arts, Panda Retail Company, Prince Mishal Alsuad, Elemka Saudi Company, Apsal paul Company, Dr.Assaf law firm, Naqel, AJA Pharma, Abdulhadi Alqahtani and sons Company, Al-Mutlaq Group.