Σε έξι κατηγορίες κατατάσσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα έκτακτα μέτρα που μπορούν να λάβουν τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. ώστε να αντιμετωπίσουν την έκρηξη τιμών στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στην πρότασή της ενόψει της Συνόδου Κορυφής αυτής της εβδομάδας.
Ορισμένα από αυτά τα μέτρα, όπως οι μειώσεις φόρων και τελών ή οι επιδοτήσεις λογαριασμών έχουν ήδη εφαρμοστεί από αρκετές χώρες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Κάποια άλλα, όπως η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας μέσω ενός κρατικού μεσάζοντα (aggregator) σε χαμηλές τιμές προκειμένου στη συνέχεια να τη διαθέτει σε ευάλωτους καταναλωτές, δεν έχουν εφαρμοστεί. Η Κομισιόν τονίζει πως υπό τις σημερινές συνθήκες οι κυβερνήσεις μπορούν να βάλουν πλαφόν στη λιανική τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας τόσο για τα νοικοκυριά, όσο και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Επισημαίνεται πως ορισμένα μέτρα πρέπει να υιοθετηθούν πανευρωπαϊκά ώστε να μην υπάρξουν στρεβλώσεις στην αγορά όπως το πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που είχε προτείνει και ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης ή οι πανευρωπαϊκές προμήθειες αερίου.
Οι επιδοτήσεις στα τιμολόγια και τα πλαφόν τιμών εντάσσονται στην πρώτη κατηγορία έκτακτων μέτρων που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Θεωρείται πως αυτή η κατηγορία μέτρων δίνει περισσότερη ευελιξία στα κράτη – μέλη ώστε να επιδοτήσουν ευάλωτα νοικοκυριά και ενεργοβόρες επιχειρήσεις ανάλογα με τις τοπικές ανάγκες. Στα αρνητικά περιλαμβάνονται, κατά την Κομισιόν, η πιθανότητα περιορισμού του ανταγωνισμού και το γεγονός πως μπορούν να αποτελέσουν αντικίνητρο για μείωση κατανάλωσης όταν η Ευρώπη προσπαθεί να περιορίσει την ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία. Επιπλέον, οι επιδοτήσεις περιορίζονται από το δημοσιονομικό χώρο που έχει κάθε κράτος – μέλος.
Η δεύτερη κατηγορία παρεμβάσεων αφορά τη διαμόρφωση τιμών στη χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Έτσι προτείνεται να εξεταστεί από τα κράτη – μέλη η επιδότηση των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας (του κόστους αγοράς καυσίμων όπως φυσικό αέριο, πετρέλαιο, λιγνίτης, κ.α.) ώστε στη συνέχεια να την προσφέρουν σε χαμηλότερη τιμή. Το δημόσιο δηλαδή θα πληρώνει τη διαφορά μεταξύ στο πραγματικό κόστος των παραγωγών ενέργειας και μια προσυμφωνημένη τιμή αγοράς π.χ. του φυσικού αερίου.
Ένα τέτοιο μέτρο όμως θα περιορίσει αναγκαστικά τις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας (θα ήταν παράλογο να επιδοτεί η ελληνική κυβέρνηση την εξαγωγή φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας στην Βουλγαρία για παράδειγμα). Προτείνονται διάφορα σενάρια για τη χρηματοδότηση αυτού του μέτρου και επισημαίνεται πως θα υπάρξουν παρατράγουδα αν δεν υιοθετηθεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Το τρίτο μέτρο που προτείνει η Κομισιόν αφορά στην επιβολή πλαφόν στη χονδρική τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας, με ταυτόχρονη αποζημίωση των παραγωγών ενέργειας που επιβεβαιωμένα έχουν υψηλότερο κόστος από την τιμή του πλαφόν. Θα χρειαστεί όμως ρύθμιση ώστε η αποζημίωση να είναι αιτιολογημένη και λογική και κυρίως για να εξασφαλιστεί πως οι παραγωγοί που έχουν κόστος χαμηλότερο από το πλαφόν δεν θα το φουσκώνουν. Όπως και με το προηγούμενο μέτρο επισημαίνεται πως αν δεν υιοθετηθεί πανευρωπαϊκά μπορεί να υπάρξουν ζητήματα λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς.
Η ρυθμιστική παρέμβαση για την έκτακτη φορολόγηση των «ουρανοκατέβατων κερδών» που έχουν κάποιοι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας είναι το τέταρτο μέτρο που βρίσκεται στον κατάλογο της Κομισιόν «φωτογραφίζοντας» τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Όμως σε κάποιες χώρες όπως η Ελλάδα ήδη αξιοποιούνται αυτά τα πρόσθετα κέρδη για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει τώρα ένα διαφορετικό σχήμα το οποίο θα προβλέπει πως οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας που λαμβάνουν επιδοτήσεις (όπως οι ΑΠΕ) θα καλούνται να τις επιστρέψουν όταν οι τιμές στη χονδρική αγορά είναι υψηλές.
Για να εφαρμοστεί όμως ένα τέτοιο μέτρο θα χρειαστούν αναλυτικά στοιχεία για το κόστος παραγωγής των εταιρειών στα οποία οι κρατικές αρχές δεν έχουν πρόσβαση, ενώ η έκτακτη φορολόγηση θα επηρεάσει και το επενδυτικό κλίμα και το κόστος κεφαλαίου.
Το πέμπτο μέτρο μπορεί να εφαρμοστεί μόνο πανευρωπαϊκά και συνδέεται με την πρόταση που είχε καταθέσει ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης για την επιβολή ανώτερης τιμής (πλαφόν) στη χονδρική τιμή πώλησης του φυσικού αερίου ή ενός εύρους εντός του οποίου μπορεί να κινηθεί. Ένα τέτοιο μέτρο, κατά την Κομισιόν θα μειώσει το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και τελικά τις τιμές στον καταναλωτή. Όμως, στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τονίζεται πως η άσκηση ώστε να βρεθεί το επίπεδο του πλαφόν είναι δύσκολη. Μπορεί να υπάρξουν ζητήματα με εταιρείες που έχουν αγοράσει αέριο με μακροχρόνια συμβόλαια σε τιμή υψηλότερη από το πλαφόν. Μπορεί επίσης να δυσκολευτούν οι αγορές φυσικού αερίου από τρίτες χώρες.
Μια άλλη λύση, η έκτη κατά την Κομισιόν, είναι η πανευρωπαϊκή διαπραγμάτευση για αγορές ποσοτήτων φυσικού αερίου ή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τρίτους προμηθευτές. Αντί να διαπραγματεύεται κάθε χώρα ξεχωριστά με το Αζερμπαϊτζάν για παράδειγμα θα μπορούσε να γίνει μια πανευρωπαϊκή συμφωνία για τις ποσότητες και την τιμή του αερίου που φτάνει στην Ε.Ε. μέσω του ΤΑΡ. Το ίδιο μπορεί να γίνει και για ποσότητες LNG. Προτείνεται επίσης η στήριξη επενδύσεων για την αύξηση της αποθηκευτικής ικανότητας της Ε.Ε. σε LNG και μια συμφωνία για την ανάπτυξη πανευρωπαϊκής υποδομής υδρογόνου σε ορίζοντα πέντε – δέκα ετών. Για να έχει επιτυχία το μέτρο απαιτείται κοινή προσέγγιση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο επισημαίνεται στην έκθεση.
Πηγή: powergame.gr