Στην προσπάθεια τους να εξοικονομήσουν χρήματα, οι Έλληνες καταναλωτές επιλέγουν συγκριτικά περισσότερο την αγορά προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας από τα σούπερ μάρκετ.
Αυτό το συμπέρασμα, προκύπτει από τα στοιχεία της ετήσιας πανελλήνιας έρευνας του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) 2021-2022, με δείγμα 2.000 καταναλωτές από όλη την Ελλάδα.
Όπως καταγράφεται στο σχήμα 1, συγκριτικά με το 2020, το 2021/22 πολλοί περισσότεροι καταναλωτές θεωρούν ότι τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας παρέχουν καλύτερη σχέση ποιότητας τιμής, σε ποσοστό 50% έναντι 38% το προηγούμενο έτος. Η διαφορά αυτή αποδίδεται στις εξελίξεις που συντελούνται στο καταναλωτικό κοινό, το διαθέσιμο εισόδημα του λόγω της αύξησης του κόστους ενέργειας-μεταφορών και τις ανατιμήσεις των προϊόντων. Με δεδομένες τις αυξήσεις τιμών αρκετών προϊόντων λόγω των διεθνών εξελίξεων (πανδημία, πόλεμος στην Ουκρανία κλπ) η χαμηλότερη τιμή των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας γίνεται πιο «δελεαστική» για τους αγοραστές. Άλλωστε όπως καταγράφεται στο ίδιο σχήμα το ποσοστό των καταναλωτών που θεωρεί τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας φθηνότερα από τα επώνυμα παραμένει αμετάβλητο το 2021 σε σχέση με το 2020 σε ποσοστό 65%, κάτι που δείχνει ότι πρακτικά δεν άλλαξε η εικόνα που έχει το αγοραστικό κοινό για την συγκριτική τιμή των προϊόντων αυτών, αλλά με βάση την χρονική εξέλιξη των τιμών, πλέον τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας ανταποκρίνονται ως σχέση ποιότητας τιμής καλύτερα σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Ίδια είναι και η εικόνα σε σχέση με την ελληνικότητα των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας με το ποσοστό των καταναλωτών που δηλώνουν ότι αυτά τα προϊόντα είναι πιο «ελληνικά» να αυξάνεται λίγο από 47% σε 49%.
Άλλωστε το 2019-2020 αποτελούσε μια περίοδο κατά την οποία τα ποιοτικά κριτήρια κυριαρχούσαν στο σκεπτικό του κοινού.
Όπως φαίνεται στο σχήμα 2, το 2019 το 37% των αγοραστών δήλωναν ότι αγοράζαν με βασικό κριτήριο την ποιότητα έναντι 31% με βάση τη χρηματική δαπάνη. Δύο χρόνια μετά η εικόνα έχει αναστραφεί με το 39% να δηλώνει ότι αγοράζει με βάση τη χρηματική δαπάνη και το 29% με βάση τα ποιοτικά κριτήρια.
Σχήμα 2: Παράγοντες επιλογής τροφίμων 2019-2021
Πλέον, η στροφή του καταναλωτικού κοινού έχει αρχίσει να εξεικονίζεται και στα στοιχεία των πωλήσεων. Σημειώνεται ότι παραδοσιακά το μερίδιο των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας επί των πωλήσεων παραμένει συγκριτικά αρκετά χαμηλότερα από τις αγορές της Δυτικής Ευρώπης, με τα ποσοστά να κινούνται την τελευταία δεκαετία στην περιοχή του 25%-30% στην Ελλάδα έναντι 40-45% στη Δυτική Ευρώπη.
Όπως καταγράφεται στα στοιχεία πωλήσεων σουπερμάρκετ που παρουσίασε η εταιρεία IRI στη Γενική Συνέλευση του ECR Hellas στις 23/3/2022, τις πρώτες 9 εβδομάδες του 2022, τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας έχουν αυξήσει τις πωλήσεις τους κατά 9,7%, ενώ οι συνολικές πωλήσεις των ταχυκίνητων προϊόντων σουπερμάρκετ είναι σταθερές με μεταβολή -0,1%. Φαίνεται δηλαδή ότι οι καταναλωτές προσπαθούν σε αυτή τη χρονική συγκυρία να στραφούν σε φθηνότερες επιλογές προϊόντων, οι οποίες μαζί με τις προσφορές και τις εκπτώσεις (αποτελούν εργαλεία των λεγόμενων «έξυπνων αγορών») και μπορούν να τους βοηθήσουν να διατηρήσουν σταθερό το επίπεδο «όγκου» αγορών με σταθερή δαπάνη. Οι κύριες κατηγορίες με αύξηση των πωλήσεων ιδιωτικής ετικέτας είναι τα ζυμαρικά, τα απορρυπαντικά, ο καφές, σοκολατοειδή και κάποια κατεψυγμένα είδη.
Οι σημερινές διεθνείς εξελίξεις δείχνουν ότι η πίεση στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών θα συνεχιστεί τόσο λόγω της αύξησης του κόστους ενέργειας, όσο και λόγω των διεθνών πιέσεων στις τιμές των πρώτων υλών τροφίμων. Εφόσον πραγματοποιηθεί αυτή η πρόβλεψη είναι δεδομένο ότι τα φθηνότερα προϊόντα γενικά και ειδικά τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας θα αποτελούν πιο δελεαστικές επιλογές για τους καταναλωτές.