Εννιά μήνες μετά τη ρωσική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία που εκτίναξε την τιμή στο φυσικό αέριο, η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν έχει αποφασίσει ακόμη για το πλαφόν, που δεν θα επέτρεπε να υπάρξουν στο μέλλον ακραίες τιμές, όπως αυτές τον περασμένο Αύγουστο.
Αν και η Ευρώπη έχει κάνει ενέργειες για να μειώσει την εξάρτηση της από το φυσικό αέριο, ακόμα είναι εξαρτημένη από το LNG. Το συγκεκριμένο προϊόν γνωρίζει άνθηση και είναι απίθανο να βρεθεί αντιμέτωπο σύντομα με ευρωπαϊκό μποϊκοτάζ.
Αυξήθηκαν οι εισαγωγές LNG από τη Ρωσία
Βάσει των πληροφοριών του Bloomberg, οι εισαγωγές του LNG από την Ρωσία αυξήθηκαν κατά 40% μέσα σε ένα χρόνο. Οι εισαγωγές αυξάνονται με τους επενδυτές να προσπαθούν να καταργήσουν τις ροές μέσω αγωγών.
Ήδη όμως ακόμη και αυτή η εναλλακτική κόστισε στην ΕΕ 12,5 δισ. ευρώ για ρωσικό LNG από τον Ιανουάριο έως τον Σεπτέμβριο, πέντε φορές περισσότερο από ό,τι πέρυσι. Η αυξανόμενη ζήτηση από χώρες όπως η Γαλλία και το Βέλγιο συνέβαλε στο να καταστεί η Ρωσία φέτος ο νούμερο 2 προμηθευτής LNG στη βορειοδυτική Ευρώπη, πολύ πίσω από τις ΗΠΑ αλλά μπροστά από το Κατάρ, σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg που επικαλείται στοιχεία παρακολούθησης πλοίων και λιμένων.
«Το ρωσικό LNG πρέπει να συνεχίσει να ρέει»
Πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο, το αέριο μέσω αγωγών από τη Ρωσία ήταν η μεγαλύτερη πηγή καυσίμου της Ευρώπης. Με τον περιορισμό της προσφοράς από το Κρεμλίνο έκτοτε, η περιοχή αναγκάστηκε να φέρει LNG από τη Ρωσία και διεθνώς.
«Το ρωσικό LNG πρέπει να συνεχίσει να ρέει», δήλωσε η Anne-Sophie Corbeau, ερευνήτρια στο Κέντρο Παγκόσμιας Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Κολούμπια. «Το χρειαζόμαστε στο παγκόσμιο ισοζύγιο LNG, το οποίο είναι ήδη αρκετά στενό. Νομίζω ότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες είναι πράγματι ευτυχείς να κάνουν τα στραβά μάτια πάνω σε αυτό το ζήτημα».
Αυξάνεται η εξάρτηση στο LNG
Ένα πλήρες εμπάργκο στο ρωσικό φυσικό αέριο δεν έχει ποτέ εξεταστεί σοβαρά, δεδομένης της στενότητας της παγκόσμιας προσφοράς και του ενδεχόμενου μιας ακόμη πιο στενής αγοράς το επόμενο έτος. Ωστόσο, η ΕΕ έχει καταβάλει προσπάθειες για την εξεύρεση εναλλακτικών προμηθειών. Τον Μάρτιο, το μπλοκ δεσμεύτηκε να αντικαταστήσει σχεδόν τα δύο τρίτα των εισαγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία φέτος, με τις περισσότερες από τις νέες ποσότητες να προέρχονται με τη μορφή παγκόσμιου LNG.
Το ρωσικό φυσικό αέριο αντιπροσωπεύει πλέον λιγότερο από το 10% των προμηθειών της περιοχής σε καύσιμο, από περισσότερο από το ένα τρίτο πέρυσι, αλλά το μερίδιο του LNG στις ρωσικές παραδόσεις είναι σχεδόν το μισό. Οι παραδόσεις σε όλη την Ευρώπη απέχουν πολύ από το να είναι ομοιόμορφες, όπως δείχνουν τα στοιχεία παρακολούθησης πλοίων. Με τη Βρετανία να απορρίπτει το ρωσικό LNG, τα φορτία έχουν ανακατευθυνθεί αλλού, με τα φορτία της χώρας προς τα βελγικά λιμάνια να υπερδιπλασιάζονται από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο και τις εισαγωγές της Γαλλίας να αυξάνονται κατά 60%.
Δεν υπάρχει εμπάργκο
«Ποτέ δεν ανακοινώσαμε εργασίες για την απαγόρευση του ρωσικού φυσικού αερίου και αυτό δεν έχει αλλάξει», δήλωσε ο Έρικ Μάμερ, εκπρόσωπος της Κομισιόν, σε ενημέρωση στις 25 Νοεμβρίου. Οι περισσότερες παγκόσμιες προμήθειες LNG είναι «κλειδωμένες» σε μακροχρόνιες συμβάσεις, με τους πωλητές να είναι συχνά μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες και σε γενικές γραμμές ελεύθερες από κυβερνητικό έλεγχο.
Η γαλλική TotalEnergies, για παράδειγμα, κατέχει μερίδιο 20% στο Yamal LNG, τη μεγαλύτερη μονάδα παραγωγής της Ρωσίας. Ενώ η εταιρεία έχει σταματήσει τις νέες επενδύσεις στη Ρωσία και έχει πουλήσει ορισμένα περιουσιακά στοιχεία στη χώρα, έχει δεσμευτεί να παραμείνει στο Yamal για να συμβάλει στην εξασφάλιση του εφοδιασμού της Ευρώπης με φυσικό αέριο, όσο το επιτρέπουν οι κυρώσεις. Η Total κατέχει επίσης το 19% της ρωσικής Novatek, η οποία ελέγχει το έργο.
«Υπό τις σημερινές συνθήκες, δεν μπορεί να υπάρχουν «καλά» και «κακά» έργα LNG», δήλωσε τον Οκτώβριο ο διευθύνων σύμβουλος της Novatek, Leonid Mikhelson. Η εταιρεία προσθέτει επίσης δυναμικότητα, με την ανάπτυξη του γιγαντιαίου έργου Arctic LNG 2 να ξεκινάει ήδη από το επόμενο έτος.
Εκτός των κυρώσεων το ρωσικό LNG
Ο ρωσικός κρατικός ενεργειακός κολοσσός Gazprom, προμηθευτής κυρίως φυσικού αερίου μέσω αγωγών στην Ευρώπη, έχει επίσης αρχίσει να στέλνει LNG στην Ευρώπη. Αν και το τεράστιο έργο Sakhalin 2 στην Άπω Ανατολή της Ρωσίας στέλνει γενικά φορτία στην Ασία, μια νέα, μικρότερη εγκατάσταση στις ρωσικές ακτές της Βαλτικής Θάλασσας έστειλε τις πρώτες παραδόσεις στην Ελλάδα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ρωσία δεν θα περιορίσει τις προμήθειες LNG στο μέλλον, όπως έχει κάνει με τις ροές φυσικού αερίου μέσω αγωγών. Ορισμένοι αγοραστές φοβούνται επίσης ότι η Ρωσία μπορεί να απαιτήσει πληρωμές σε ρούβλια για το LNG, όπως έκανε για το αέριο μέσω αγωγών την άνοιξη, αλλά δεν υπάρχει τέτοια απόφαση μέχρι στιγμής. Ο αντίκτυπος του εμπορίου LNG στον προϋπολογισμό της Ρωσίας είναι ασαφής, αν και η κυβέρνηση επιδιώκει υψηλότερους φόρους επί των κερδών από τους εξαγωγείς του καυσίμου. Και ενώ η Μόσχα στέλνει λιγότερο αέριο μέσω αγωγών στην Ευρώπη, θα έχει αποκομίσει κέρδη από τις τιμές της αγοράς που έχουν εκτοξευθεί στα ύψη.
Προς το παρόν, φαίνεται ότι η Ευρώπη δεν έχει άλλη επιλογή από το να συνεχίσει να αγοράζει το ρωσικό LNG. Με τους καταναλωτές να είναι αντιμέτωποι με τη χειρότερη κρίση κόστους ζωής των τελευταίων δεκαετιών και τις υψηλές τιμές των καυσίμων να αυξάνουν τον πληθωρισμό, η ενεργειακή ασφάλεια είναι το βασικό ζήτημα που απασχολεί τις κυβερνήσεις σε όλη την περιοχή. Η αγορά φυσικού αερίου «είναι πιθανό να παραμείνει σφιχτή μέχρι να γίνουν διαθέσιμες νέες προμήθειες LNG, το 2025 το νωρίτερο», δήλωσε η Kate Dourian, μη μόνιμη συνεργάτης του Ινστιτούτου Αραβικών Κρατών του Κόλπου στην Ουάσινγκτον. «Είναι αμφίβολο αν η ΕΕ θα βρει συναίνεση γύρω από αυστηρότερες κυρώσεις που θα περιλαμβάνουν το ρωσικό LNG», πρόσθεσε.