Απροσδόκητα μεγάλη καθυστέρηση σημειώνεται στην έγκριση των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2021-2027.
Καίτοι τα προγράμματα από τη χώρα μας υποβλήθηκαν στις Βρυξέλλες από τον περασμένο Οκτώβριο, σύμφωνα με πληροφορίες, η Κομισιόν δεν πρόκειται να τα εγκρίνει πριν τον ερχόμενο Μάρτιο.
Ο χρόνος θεωρείται ιδιαίτερα μακρύς, ειδικά αν αναλογιστεί κάποιος ότι το 2014 τα Επιχειρησιακά Προγράμματα και τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα είχαν εγκριθεί μέσα σε ένα μήνα. Η επίσημη υποβολή τους, όπως αναφέρουν στελέχη της Γενικής Γραμματείας ΕΣΠΑ και Δημοσίων Επενδύσεων, έγινε τον Νοέμβριο του 2014 και η έγκριση έφτασε στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους.
Πού οφείλεται η καθυστέρηση
Αυτή τη φορά οι καθυστερήσεις είναι μεγαλύτερες και, όπως ανέφερε πρόσφατα στο powergame.gr ο υπουργός Ανάπτυξης & Επενδύσεων (ΥΠΑΝΕ) Άδωνις Γεωργιάδης, η έγκριση των τομεακών και περιφερειακών προγραμμάτων δεν θα έρθει νωρίτερα από το Μάρτιο. Ο ίδιος απέδωσε τις καθυστερήσεις σε εσωτερικούς λόγους της ίδιας της Κομισιόν και συγκεκριμένα λόγω των εσωτερικών ελέγχων που γίνονται αυτή τη περίοδο στις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Πολλοί ωστόσο πίσω από αυτό το «κατενάτσιο» της Κομισιόν βλέπουν πολιτικούς λόγους. Δεν θέλουν οι ευρωπαϊκές αρχές η ελληνική Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ) 2021-2027 να αρχίσει να υλοποιείται πολλούς μήνες πριν από άλλα κράτη μέλη.
Το στρατηγικό σχέδιο της Ελλάδας
Υπενθυμίζεται ότι το στρατηγικό σχέδιο της χώρας μας για τη 2021-2027, δηλαδή το ΕΣΠΑ 2021-2027 εγκρίθηκε 12 Ιουλίου 2021 κι έκτοτε δεν έχει εγκριθεί κανένα άλλο σχέδιο. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, δεν υπάρχει στα συρτάρια της Κομισιόν άλλο στρατηγικό σχέδιο κράτους μέλους προς έγκριση, πλην εκείνου της Μάλτας που κατατέθηκε μάλιστα πολύ πρόσφατα. Επομένως η Ελλάδα είναι τουλάχιστον έξι μήνες μπροστά από την υπόλοιπη Ευρώπη στο ΕΣΠΑ και πολιτικά κάποιοι δεν θέλουν να δοθεί ένα προβάδισμα στη χώρα.
Ο δεύτερος λόγος που επικαλούνται οι ειδικοί για τις καθυστερήσεις, έχει να κάνει με τις προκαταβολές. Η Κομισιόν αναφέρουν, για τους δικούς τους λόγους, επιζητεί να πάει πίσω τις εκταμιεύσεις προκαταβολών των διαρθρωτικών ταμείων, εξαιτίας δημοσιονομικών δυσχερειών της. Σημειώνεται ότι κάθε έγκριση προγράμματος, Τομεακού ή Περιφερειακού συνοδεύεται με την προκαταβολή που αντιστοιχεί στο 4% έως 5% του ύψους του προγράμματος. Όσο δεν εγκρίνονται τα προγράμματα, τόσο καθυστερούν οι εκταμιεύσεις των προκαταβολών.
Αντίστοιχες καθυστερήσεις και στις εκταμιεύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης
Αξίζει να αναφερθεί ότι αντίστοιχες καθυστερήσεις σημειώνονται και στις εκταμιεύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης.
Ενώ αρχικά η καταβολή της πρώτης δόσης των 3,5 δισ. ευρώ αναμένονταν στο τέλος Δεκεμβρίου, τώρα σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες , θα καθυστερήσει μέχρι τον ερχόμενο Μάρτιο. Εν γένει οι «βαριές» διαδικασίες έγκρισης από την πλευρά των Βρυξελλών, έχουν γίνει το τελευταίο διάστημα ακόμη πιο «βαριές».
Σημειώνεται ότι ήδη έχει χαθεί ένα έτος από το ΕΣΠΑ, το οποίο από 7 έτη συμβάσεων συν 3 έτη αποπληρωμών (2021-2027 συμβάσεις και μέχρι 2030 αποπληρωμές) έχει περιοριστεί σε 6 συν 3 έτη δηλαδή 2022-2027 συμβάσεις και μέχρι το 2030 αποπληρωμές. Και αν οι εγκρίσεις των προγραμμάτων καθυστερήσουν επιπλέον, τότε ο χρόνος υλοποίησης συμβάσεων στο πλαίσιο της νέας προγραμματικής περιόδου θα περιοριστεί ακόμη περισσότερο, π.χ. στα 5 ½ έτη.
Τι λένε ειδικοί στο ΕΣΠΑ
Ειδικοί στο ΕΣΠΑ αναφέρουν ότι αν τα προγράμματα εγκριθούν τον Μάρτιο, θα είναι απίθανο να υπάρξουν προσκλήσεις υποβολής προτάσεων ενίσχυσης πριν το καλοκαίρι του 2022.
Το θετικό είναι ότι τα προγράμματα που κατέθεσε η χώρα, φαίνεται να είναι καλά δουλεμένα και χωρίς μεγάλες αιτιάσεις από την πλευρά των κοινοτικών αρχών. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, το «άγχος» της κυβέρνησης ήταν το Τομεακό Πρόγραμμα του Περιβάλλοντος, προϋπολογισμού 3,6 δισ. ευρώ, στο οποίο κατά την προηγούμενη περίοδο, η χώρα είχε πολύ κακές επιδόσεις. Ωστόσο, όπως αναφέρουν στελέχη κοντά στη διαδικασία, οι πρώτες επαφές που έγιναν έδειξαν να μην υπάρχουν ουσιαστικές αντιρρήσεις από την πλευρά των γραφειοκρατών των Βρυξελλών.
Η χώρα ωστόσο ενδιαφέρεται κυρίως για το Τομεακό Πρόγραμμα της Ανταγωνιστικότητας, ύψους 3,9 δισ. ευρώ. Το πρόγραμμα αυτό ενδιαφέρει ιδιαίτερα, επειδή αφενός έχει στερέψει από πόρους ο «προκάτοχός» του για την περίοδο 2014-2020, του ΕΠΑνΕΚ, αφετέρου δε επειδή χρειάζεται πόρους για την στήριξη των επιχειρήσεων που ενδεχομένως να πλήττονται ακόμη από την πανδημία. Ας μην ξεχνάμε επίσης, την υπερδέσμευση πόρων του ΕΠΑνΕΚ κατά τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ, και η οποία επίσης πρέπει να καλυφθεί ταμειακά.
Επίσης, η χώρα ενδιαφέρεται για το Τομεακό Πρόγραμμα της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΔΑΜ).
Η ψήφιση του σχεδίου νόμου για τη ΔΑΜ αυτές τις ημέρες στη Βουλή, θα φέρει ένα μηχανισμό και ένα πρόγραμμα στήριξης των περιοχών της απολιγνιτοποίησης, το οποίο ωστόσο δεν θα έχει πόρους για να χρηματοδοτήσει δράσεις.
Πηγή: powergame.gr