Ο χρηματοοικονομικός κατακερματισμός στη ζώνη του ευρώ που σημειώθηκε στην αρχή της πανδημίας του κορωνοϊού αντιστράφηκε σχετικά γρήγορα, δείχνει η τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για τη Χρηματοπιστωτική Ολοκλήρωση την ευρωζώνη.
Μόλις πέρασε το πρώτο σοκ από την πανδημία, η οικονομική ολοκλήρωση αυξήθηκε περαιτέρω και παρέμεινε ανθεκτική στην πίεση που δημιούργησαν τα επόμενα κύματα. Οι πιο σημαντικές παρεμβάσεις πολιτικής που αρχικά συγκράτησαν τον κατακερματισμό και στη συνέχεια επανέφεραν την ολοκλήρωση στα προ πανδημίας επίπεδα, ήταν η σειρά μέτρων νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ και η συμφωνία της ΕΕ για το Ταμείο Ανάκαμψης.
Χάρη στις αποφασιστικές πολιτικές απαντήσεις, η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών της ζώνης του ευρώ έγινε από το κράτος κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αν και αυτό απαιτούσε σημαντική αύξηση του δημόσιου χρέους. Εκτός από τη δημοσιονομική στήριξη και τις εγγυήσεις, ένας άλλος παράγοντας που βοήθησε τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις να σταθεροποιηθούν ήταν η ταχεία μετατόπιση του μείγματος χρηματοδότησής τους προς τα τραπεζικά πιστωτικά όρια και την έκδοση εταιρικού χρέους, κάτι που διευκολύνθηκε επίσης από μέτρα νομισματικής πολιτικής. Η άνοδος της μη τραπεζικής χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης συνεχίστηκε, με ιδιαίτερα έντονη ανάπτυξη των επενδυτικών κεφαλαίων, κυρίως των μετοχικών κεφαλαίων.
Όπως αναφέρει η ΕΚΤ, η κρίση του κορονοϊού περιόρισε σημαντικά τον καταμερισμό του κινδύνου της ιδιωτικής κατανάλωσης στις χώρες της ζώνης του ευρώ, περιορίζοντας κατά συνέπεια τα οφέλη της χρηματοοικονομικής ολοκλήρωσης και ανάπτυξης. Οι μεγάλες δημοσιονομικές πρωτοβουλίες σε επίπεδο ΕΕ, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και τα τρία δίχτυα ασφαλείας για τις επιχειρήσεις, τις θέσεις εργασίας και τους εργαζομένους, ήταν βασικές για τη διασφάλιση της κατανομής των κινδύνων μεταξύ των χωρών μελών και την αντιστάθμιση των παρεμποδισμένων ιδιωτικών χρηματοπιστωτικών καναλιών.
Η ΕΚΤ επισημαίνει πως το Ταμείο Ανάκαμψης παρέχει μια μοναδική ιστορική ευκαιρία να φέρει τις ιδιωτικές αγορές επιχειρηματικών κεφαλαίων στη ζώνη του ευρώ και την ΕΕ σε επίπεδα παρόμοια με εκείνα άλλων μεγάλων οικονομιών. Οι ενισχυμένες ιδιωτικές δυνάμεις θα πρέπει να ενωθούν με τις δημόσιες για να εξασφαλίσουν επαρκή καινοτομία και να προετοιμάσουν το έδαφος για τη χρηματοδότηση των πράσινων, ψηφιακών και άλλων τεχνολογικών μετασχηματισμών. Την ίδια ώρα, η πανδημία του κορωνοϊού και τα πρόσφατα γεωπολιτικά γεγονότα υπογράμμισαν περαιτέρω την ανάγκη να επιταχυνθεί η πράσινη και ψηφιακή «δίδυμη μετάβαση» της ΕΕ.
Σημαντική η Ένωση των Κεφαλαιαγορών
Η ΕΚΤ τονίζει ότι η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης της ένωσης των κεφαλαιαγορών παραμένουν σημαντικές.
Η εφαρμογή του σχεδίου δράσης της ένωσης κεφαλαιαγορών για το 2020 – ιδίως το ψηφιακό ευρωπαϊκό ενιαίο σημείο πρόσβασης και οι αναθεωρήσεις των κανόνων δημόσιας εισαγωγής στο χρηματιστήριο της ΕΕ και των κανονισμών για τα αμοιβαία κεφάλαια και τις ασφάλειες – θα μπορούσε να επιφέρει απτή πρόοδο στην ανάπτυξη και την ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών αγορών δημοσίων και ιδιωτικών μετοχών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η εφαρμογή του σχεδίου είναι μια σημαντική συμβολή στην πραγματοποίηση των μεγάλων τεχνολογικών μετασχηματισμών που απαιτούνται. Πρέπει επίσης, να συνεχιστεί η πορεία για να καταστούν τα πλαίσια αφερεγγυότητας πιο αποτελεσματικά και εναρμονισμένα μεταξύ των κρατών μελών. Θα απαιτηθεί ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια για την οικοδόμηση ενός ζωντανού μετοχικού οικοσυστήματος της ΕΕ – για παράδειγμα, για τη διευκόλυνση της φάσης κλιμάκωσης επιτυχημένων εταιρειών.