Περισσότερους κανόνες ενδέχεται να επιβάλει στην αγορά των βραχυχρόνιων μισθώσεων η Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς έχει ήδη ξεκινήσει η σχετική συμβουλευτική διαδικασία που προβλέπεται.
Πριν από λίγες ημέρες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απηύθυνε σε φορείς και πολίτες το ερώτημα κατά πόσο απαιτείται μια ευρύτερη και κυρίως ενιαία κανονιστική νομοθεσία που να ισχύει για το σύνολο των χωρών-μελών της Ε.Ε., ή αν οι επιπτώσεις του φαινομένου του Airbnb αντιμετωπίζονται επαρκώς, μέσω των κατά τόπους μέτρων που έχουν επιβληθεί σε μεγάλες πόλεις;
Σήμερα, έχουν τεθεί σε ισχύ διάφορα περιοριστικά μέτρα, ορισμένες φορές σε συνεργασία και με τις ίδιες τις ψηφιακές πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης, προκειμένου αφενός μεν να μην εκδιωχθούν οι μόνιμοι κάτοικοι από μεγάλα τμήματα των πόλεών τους κι αφετέρου να αντιμετωπιστεί η εκτεταμένη φοροδιαφυγή.
Στο Βερολίνο, τη Βαρκελώνη, το Παρίσι και αλλού έχουν επιβληθεί περιορισμοί στη χρονική διάρκεια
Σε πόλεις, όπως το Βερολίνο, η Βαρκελώνη, το Παρίσι και αλλού έχουν επιβληθεί περιορισμοί στη χρονική διάρκεια που επιτρέπεται να μισθώνει κανείς το ακίνητό του με τον τρόπο της βραχυχρόνιας μίσθωσης (από 60 μέχρι κι 120 ημέρες το χρόνο είναι το συνηθέστερο όριο), ενώ στην πόλη της Καταλονίας θα πρέπει να εκδοθεί και ειδική άδεια για κάθε ακίνητο, η έγκριση της οποίας είναι στην διακριτική ευχέρεια των τοπικών αρχών.
Ωστόσο, όπως φαίνεται τα παραπάνω δεν είναι πάντα αρκετά για να περιορίσουν την κοινωνική επίδραση των βραχυχρόνιων μισθώσεων, ιδίως όπου υπάρχει σημαντική απήχηση από ξένους επισκέπτες.
Ένας βασικός λόγος που συμβαίνει αυτό, είναι η συχνή αδυναμία επαρκούς ελέγχου της τήρησης των μέτρων που έχουν επιβληθεί. Πολλές φορές έχουν παρατηρηθεί περιστατικά είτε πλημμελούς ελέγχου, είτε εκτεταμένης παραβίασης των μέτρων, με αποτέλεσμα εν τέλει η κατάσταση να παραμένει η ίδια.
Η ΕΕ έχει αποφασίσει να παρέμβει
Αυτός είναι και ο λόγος που η Ε.Ε. έχει αποφασίσει να παρέμβει, εφόσον προκύψει ότι υπάρχει γόνιμο πεδίο για κάτι τέτοιο. Για παράδειγμα, ένα μέτρο που μπορεί να αποδίδει σε μια πόλη, δεν είναι καθόλου πιθανό ότι θα αποδώσει σε επίπεδο του συνόλου των χωρών-μελών της Ε.Ε.
Τί ισχύει στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει σήμερα κανένας περιορισμός, πέραν της υποχρέωσης των ιδιοκτητών ή των διαχειριστών ακινήτων που εκμισθώνονται μέσω των σχετικών ψηφιακών πλατφορμών, να εκδίδουν αριθμό μητρώου και να τον καταχωρούν δίπλα στην αγγελία του ακινήτου, προκειμένου να αποφεύγεται η φοροδιαφυγή (με τον αριθμό αυτόν καθίσταται ευκολότερη η διασταύρωση στοιχείων και κυρίως φαίνεται ποια ακίνητα είναι «νόμιμα» και ποια όχι).
Παράλληλα, ο περιορισμός των ημερών ετήσιας ενοικίασης έχει μεν θεσπιστεί (60 ημέρες τον χρόνο για τα νησιά και 90 ημέρες για τις πόλεις της ηπειρωτικής χώρας), ωστόσο παραμένει ένα ανενεργό μέτρο, το οποίο βρίσκεται στη διακριτική ευχέρεια του εκάστοτε υπουργού για την ενεργοποίησή του.
Αν για παράδειγμα παρατηρηθούν φαινόμενα αδυναμίας εύρεσης στέγης για τους μόνιμους κατοίκους, σε συγκεκριμένες περιοχές, τότε υπάρχει η δυνατότητα ενεργοποίησης της ρύθμισης αυτής, που σημειωτέον έχει ψηφιστεί από τη Βουλή, δηλαδή είναι μέρος του νομοθετικού πλαισίου και όχι κάποια υπουργική απόφαση.
Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχει κριθεί απαραίτητο κάτι τέτοιο, κυρίως λόγω της υψηλής εποχικότητας της λειτουργίας της αγοράς των βραχυχρόνιων μισθώσεων στην Ελλάδα.
Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή «τρέχει» την πρωτοβουλία STR (Short-Term Rental), στόχος της οποίας, όπως αναφέρεται, είναι «να αναπτύξει υπεύθυνη και δίκαιη ανάπτυξη της αγοράς των βραχυχρόνιων μισθώσεων, στο πλαίσιο ενός καλά ισορροπημένου τουριστικού οικοσυστήματος».
Όπως εξηγείται, η πρωτοβουλία αυτή έρχεται ως αποτέλεσμα πλειάδας αιτημάτων από ενδιαφερόμενα μέρη για μια ενιαία δράση της Ε.Ε. στην αγορά. Έτσι, θα αναζητηθούν ισορροπημένες λύσεις για τις πόλεις, τους φορείς και τους επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στην αγορά και τις ίδιες τις ψηφιακές πλατφόρμες, με βασικό στόχο το όφελος προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Πάντως, απ’ ό,τι φαίνεται και οι ίδιες οι πλατφόρμες ενθαρρύνουν την παρέμβαση της Ε.Ε., με την Booking.com να αναφέρει σε προγενέστερη παρέμβασή της ότι η Επιτροπή θα μπορούσε να κάνει περισσότερα για να αντιμετωπίσει το ζήτημα των παράνομων καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης.
Για παράδειγμα, η Booking αναφέρει ότι «σε περιοχές όπου τα καταλύματα απαιτείται να έχουν άδεια λειτουργίας, θα έπρεπε να απαιτείται από τις πλατφόρμες να διασφαλίζουν ότι μόνο αγγελίες νόμιμων ακινήτων θα μπορούν να καταχωρούνται, κάτι που δεν συμβαίνει».
Το φαινόμενο του υπερτουρισμού
Η ενιαία αντιμετώπιση του ζητήματος σε επίπεδο Ε.Ε. κρίνεται απαραίτητη και λόγω της ανάμεικτης επιτυχίας των μέτρων για την αντιμετώπιση των φαινομένων «υπερτουρισμού».
Για παράδειγμα, η πόλη του Άμστερνταμ θέσπισε την πλήρη απαγόρευση λειτουργίας καταλυμάτων βραχυχρόνιων μισθώσεων σε τρεις συνοικίες. Ωστόσο, η απόφαση αυτή καταρρίφθηκε στα δικαστήρια στα οποία προσέφυγε η Airbnb.
Στον αντίποδα, οι αρχές του Παρισιού επικράτησαν σε άλλο δικαστήριο και κατόρθωσαν να επιβάλλουν πρόστιμο 9,6 εκατ. δολαρίων στη δημοφιλή πλατφόρμα για την καταχώρηση αγγελιών παράνομων ακινήτων.