Έρευνα που απεικονίζει τα επίπεδα της φτώχειας και της επισφάλειας στην Ευρώπη πραγματοποιήθηκε σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες και δείχνει ότι το 70% των Ιταλών, το 68% των Ελλήνων και το 63% των Γάλλων θεωρούν υπαρκτό τον κίνδυνο να βρεθούν στο εγγύς μέλλον σε επισφαλή οικονομική κατάσταση, σύμφωνα με την γαλλική ΜΚΟ Secours Populaire.
Η δημοσκόπηση, με δείγμα 6.000 πολίτες από Γερμανία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Πολωνία, αλλά και από το Ηνωμένο Βασίλειο, πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της γαλλικής οικονομικής εφημερίδα La Τribune και δείχνει ότι ένας στους τέσσερις Ευρωπαίους (23%) είναι αντιμέτωπος με την οικονομική επισφάλεια.
Ενεργειακή ακρίβεια και αυξήσεις στα τρόφιμα
Κεντρική διαπίστωση είναι ότι οι αυξανόμενες τιμές της ενέργειας και των καταναλωτικών αγαθών, που σημειώθηκαν στο τέλος της κρίσης του κοροναϊού και ενισχύθηκαν με το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, έχουν αποδυναμώσει τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά.
Σύμφωνα με τους Ευρωπαίους που ρωτήθηκαν, για το 89% «η αύξηση των τιμών» είναι ο παράγοντας που «εξηγεί καλύτερα τη μείωση της αγοραστικής τους δύναμης, πολύ πιο πάνω από τους φόρους και τη μείωση του εισοδήματος που συνδέεται με τη δραστηριότητά τους».
Το αντίστοιχο ποσοστό είναι 92% στη Γερμανία και 91% στο Ηνωμένο Βασίλειο, δύο χώρες όπου οι λογαριασμοί ενέργειας έχουν αυξηθεί σημαντικά.
Εντός της ευρωζώνης, ο πληθωρισμός αυξήθηκε ξανά τον Οκτώβριο στο +10,7% σε διάστημα ενός έτους, έναντι 9,9% τον Σεπτέμβριο – το υψηλότερο επίπεδο από τότε που η Eurostat άρχισε να δημοσιεύει τον δείκτη, τον Ιανουάριο του 1997.
Θετικό σημάδι, ωστόσο, είναι το γεγονός ότι το ποσοστό ανεργίας στη ζώνη του ευρώ έπεσε τον Σεπτέμβριο στο χαμηλότερο ιστορικό του επίπεδο, δηλαδή στο 6,6% του ενεργού πληθυσμού.
Πάντως, σύμφωνα την γαλλική οικονομική εφημερίδα La Tribune, «η ανησυχία για τον κίνδυνο να βρεθούν σε επισφαλή οικονομική κατάσταση» είναι πλέον έκδηλη μεταξύ των Ευρωπαίων που συμμετείχαν στην έρευνα. Για το 55% των ερωτηθέντων, αυτός ο κίνδυνος είναι είτε «μάλλον σημαντικός», είτε «πολύ σημαντικός».
Επίσης, τονίζεται πως το 62% των ερωτηθέντων Γάλλων δηλώνει ότι πρόσφατα περιόρισε τις μετακινήσεις του και το 50% ότι μείωσε την θέρμανση.
Δύσκολη χρονιά
Η έρευνα αποδεικνύει ότι η κατάσταση για τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά έχει επιδεινωθεί το 2022, καθώς το 53% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι έπρεπε να «κάνουν περίπλοκες επιλογές, λόγω της δύσκολης οικονομικής κατάστασης» τους τελευταίους έξι μήνες.
Έτσι, το 36% αναγκάστηκε να περιορίσει τις μετακινήσεις του (με αυτοκίνητο ή μέσα μαζικής μεταφοράς), το 22% να περιορίσει τη θέρμανση στο σπίτι του και επομένως να κρυώνει, το 14% να ζητήσει από συγγενείς να τους δανείσουν ή να τους δώσουν χρήματα, το 14% να αναβάλει τη θεραπεία ενός προβλήματος υγείας, το 13% χρειάζεται να κάνει πάνω από μία δουλειές για να επιβιώσει ή να αποδεχθεί μια δουλειά που δεν το ικανοποιεί (11%), το 11% παραλείπει ένα γεύμα παρά το γεγονός ότι πεινάει και το 6% να ζητήσει τη βοήθεια φίλων, οικογένειας για διαμονή ή συλλόγου για τρόφιμα και είδη ένδυσης.
Σκληρές περικοπές
Οι Ευρωπαίοι, σύμφωνα με την έρευνα, έχουν αναγκαστεί να κάνουν σκληρές περικοπές, για να μπορέσουν να καλύψουν τα έξοδα διατροφής, αλλά και θέρμανσης καθώς πλησιάζει ο χειμώνας, ενώ μειώνουν και τα χρήματα που προορίζονταν για τις ανάγκες των παιδιών τους.
Σε ποσοστό 16% απάντησαν ότι δεν μπορούν να τους προσφέρουν διατροφή που να έχει σχετική ποικιλία, 12% ότι δεν μπορούν να πληρώσουν για σχολικό γεύμα ή τα σχολικά είδη και το 13% ότι συνεχίζουν να τους ντύνουν με ρούχα που τους πέφτουν στενά.
Ομοίως, το 23% των ερωτηθέντων είπε ότι φοβόταν πως δεν θα μπορέσουν να καλύψουν τις ανάγκες των παιδιών τους (γεύματα, κόστος υγείας, σχολείο, ρούχα κ.λπ.) τους επόμενους έξι μήνες.
Χειρότερη η κατάσταση για τους Έλληνες
Ενώ η μεγάλη πλειοψηφία των Ευρωπαίων, που συμμετείχαν στην έρευνα της Ipsos/SPF, δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες λόγω της ραγδαίας αύξησης των τιμών, για τους Έλληνες η κατάσταση φαίνεται ιδιαίτερα κρίσιμη.
Πράγματι, ενώ ένας στους τέσσερις Ευρωπαίους δηλώνει ότι βρίσκεται σε επισφαλή κατάσταση, το ποσοστό αυτό αυξάνεται σε έναν στους δύο (51%) στην Ελλάδα. Επιπλέον, το 68% των Ελλήνων φοβάται ότι «θα βρεθεί σε επισφαλή κατάσταση».
Επιπλέον, το 88% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα δηλώνουν ότι συχνά ή μερικές φορές «δεν ξέρουν σε τι να συμβιβαστούν, επειδή έχουν ήδη περικόψει όλα όσα θα μπορούσαν να περικοπούν».
Ομοίως, «οι Έλληνες γονείς είναι μακράν οι περισσότεροι (μεταξύ εκείνων των έξι χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα) που έχουν βιώσει πρόσφατα μια κατάσταση, όπως να μην μπορείς να δώσεις στο παιδί σου μια επαρκώς πλήρη διατροφή (φρούτα, λαχανικά, πρωτεΐνες κ.λπ.)», «να παραιτηθείς από το να πας το παιδί σου διακοπές» ή «να συνεχίσεις να ντύνεις το παιδί σου με ρούχα που είναι πολύ μικρά».
Στην Ελλάδα, ο πληθωρισμός αυξήθηκε κατά 12% σε ετήσια βάση τον Σεπτέμβριο και η τιμή του φυσικού αερίου υπερτετραπλασιάστηκε (+332%). Σε μια προσπάθεια να βοηθήσει τον πληθυσμό της να αντεπεξέλθει, η κυβέρνηση ανακοίνωσε στις 2 Νοεμβρίου ότι τα σούπερ μάρκετ της χώρας θα υποχρεωθούν να καταρτίσουν ένα «καλάθι νοικοκυριού», έναν κατάλογο με τουλάχιστον 51 κατηγορίες καθημερινών καταναλωτικών προϊόντων σε χαμηλότερες τιμές.
Παράλληλα, το 51% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα δηλώνουν ότι ένα απροσδόκητο έξοδο θα μπορούσε να τους ανατρέψει τον προϋπολογισμό. Το ποσοστό αυτό είναι 18% στη Γερμανία και περίπου 20%-25% στη Γαλλία, την Ιταλία, την Πολωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Με δανεικά από τους συγγενείς
Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι έχουν ήδη έρθει αντιμέτωποι με περίπλοκες επιλογές, λόγω της δύσκολης οικονομικής κατάστασης. Ορισμένοι αναγκάστηκαν να περιορίσουν τα ταξίδια, να μειώσουν τη θέρμανση, να ζητήσουν βοήθεια από συγγενείς και να αναλάβουν πρόσθετες εργασίες για να τα βγάλουν πέρα.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, μάλιστα, το 42% των ερωτηθέντων έχουν ήδη ζητήσει από τους συγγενείς τους να τους δανείσουν ή να τους δώσουν χρήματα για να συντηρηθούν.
Το ποσοστό δανεισμού είναι υψηλότερο στην Ελλάδα (63%), ακολουθούμενο από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία και την Πολωνία (μεταξύ 40% και 41%), την Γαλλία (36%) και την Γερμανία (35%). Αλλά ο δανεισμός δεν είναι βιώσιμος μακροπρόθεσμα.
Από την άλλη πλευρά, τα νοικοκυριά είναι πιθανό να λάβουν καταναλωτικά δάνεια. Ωστόσο, αυτή η λύση έκτακτης ανάγκης μπορεί να είναι επικίνδυνη, καθώς τα επιτόκια αυξάνονται.