Στον συναγωνισμό των διεθνών κατατάξεων αξιολόγησης εισέρχονται και επισήμως, με υπουργική σφραγίδα, τα ελληνικά πανεπιστήμια. Η θέση τους θα αποτελεί ένα εκ των 15 κριτηρίων αξιολόγησης για να λάβουν το 20% της τακτικής κρατικής χρηματοδότησης από το 2022. Οι αξιολογήσεις έχουν δεχθεί τα σφοδρά πυρά μερίδας πανεπιστημιακών, και δη της Αριστεράς, με επιχείρημα ότι οδηγούν σε κατηγοριοποίηση των ΑΕΙ χωρίς να λαμβάνουν υπόψη κρίσιμες ποιοτικές παραμέτρους των ιδρυμάτων και ενώ για μέρος των ελλείψεων των ιδρυμάτων (π.χ. αριθμός πανεπιστημιακών) ευθύνονται οι κυβερνητικές πολιτικές.
Ειδικότερα, εντός των ημερών αναμένεται να οδεύσει προς δημοσίευση η υπουργική απόφαση για τον ορισμό κριτηρίων και δεικτών ποιότητας και επιτευγμάτων για την κατανομή της δημόσιας επιχορήγησης στα ΑΕΙ. Μεταξύ των κριτηρίων στην ενότητα που αξιολογεί τη «συνεχή βελτίωση των βασικών ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων του ΑΕΙ» είναι η θέση κάθε ΑΕΙ σε διεθνείς αξιολογήσεις βάσει αξιόπιστων οίκων αξιολόγησης. Συγκεκριμένα, θα επιλέγεται η υψηλότερη θέση του ΑΕΙ μεταξύ των οίκων αξιολόγησης QS, ARWU, THE, SCImago, GS και Webometrics. Η κατάταξη μεταξύ των θέσεων 1-300 θα λαμβάνει 120 μόρια, 100 μ. θα δίνονται για τις θέσεις 300-500, 80 μ. για τις θέσεις 500-800, 60 μ. για τις θέσεις 800-1.000 και 40 μόρια για τις θέσεις 1.000-1.200. Πρόκειται για τις σημαντικότερες διεθνείς κατατάξεις. Οι θέσεις των ΑΕΙ διαφοροποιούνται διότι κάθε κατάταξη δίνει διαφορετικό βάρος στα διάφορα κριτήρια. Ενδεικτικά:
– Η QS (Quacquarelli Symonds) αξιολογεί τα ΑΕΙ στους πέντε βασικούς θεματικούς τομείς σπουδών (τέχνες και ανθρωπιστικές επιστήμες, επιστήμες της ζωής και ιατρικής, φυσικές επιστήμες, κοινωνικές επιστήμες και διοίκηση, μηχανική και τεχνολογία) αλλά και σε 48 επιμέρους επιστημονικά πεδία που αποτελούν υποσύνολα των πέντε βασικών.
– Η SCImago Institutions Rankings αξιολογεί τα πανεπιστήμια αξιοποιώντας στοιχεία πενταετίας μέχρι και δύο χρόνια πριν από την ανακοίνωση της κατάταξης (π.χ. 2015-2019 για το 2021) και κατατάσσει τα ΑΕΙ βασιζόμενη σε τρεις βασικούς άξονες – πλευρές του ερευνητικού τους έργου: α) στην επίδοση στην έρευνα, β) στην παραγόμενη καινοτομία από το ερευνητικό έργο, γ) στις κοινωνικές επιπτώσεις – αντίκτυπο του ερευνητικού έργου.
– Η Google Scholar συντάσσεται με βάση τον αριθμό ετεροαναφορών του ερευνητικού έργου των καθηγητών και ερευνητών των ιδρυμάτων. Ο εντοπισμός των ετεροαναφορών γίνεται μέσω της πλέον δημοφιλούς μηχανής αναζήτησης ακαδημαϊκής βιβλιογραφίας, Google Scholar.
Τα βασικά κριτήρια
Η Webometrics της Cybermetrics (CCHS) αποτελεί μονάδα του Ισπανικού Εθνικού Κέντρου Ερευνών, που δίνει πληροφορίες για περισσότερα από 28.000 πανεπιστήμια σύμφωνα με την παρουσία τους στο Διαδίκτυο και την απήχηση του ερευνητικού τους έργου. Τα πανεπιστήμια κατατάσσονται με κριτήρια τα οποία αφορούν κυρίως την παρουσία και τη δημοτικότητά τους στον παγκόσμιο ιστό, την επίδραση του ερευνητικού τους έργου –όπως αυτή αποτυπώνεται στον συνολικό αριθμό ετεροαναφορών των άρθρων και των δημοσιεύσεων των καθηγητών και των ερευνητών τους– αλλά και το ποσοστό των δημοσιεύσεών τους που βρίσκεται στο 10% των πλέον «διαβασμένων» και σημαντικών δημοσιεύσεων παγκοσμίως.
Από την άλλη, η μεθοδολογία της κατάταξης World University Rankings της THE περιλαμβάνει 13 δείκτες που ταξινομούνται σε 5 κατηγορίες: διδασκαλία (30%), έρευνα (30%), ερευνητική απήχηση / ετεροαναφορές (30%), διεθνής διάσταση (7,5%), έσοδα από τον ιδιωτικό τομέα (2,5%).