«Σε μια εποχή που ο αντισημιτισμός διογκώνεται παγκοσμίως, είναι ηθικό καθήκον μας να μετατρέπουμε, καθημερινά, τη μνήμη σε πράξη. Να καλλιεργούμε την ιστορική γνώση» τόνισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, κατά τον χαιρετισμό της, στη 2η Σύνοδο Κορυφής Δημάρχων κατά του Αντισημιτισμού.
Η κυρία Σακελλαροπούλου υπογράμμισε την ανάγκη «να εργαζόμαστε με περισυλλογή για την αφύπνιση των συνειδήσεων και τη θωράκιση ενάντια στη ρητορική του μίσους. Να ενισχύουμε την κοινωνική φιλότητα και την αλληλεγγύη» και πρόσθεσε ότι πρέπει «να αναστοχαζόμαστε τις αιτίες που γέννησαν τον ναζισμό, τον ρατσισμό, τον αντισημιτισμό και κάθε είδους φυλετικές, θρησκευτικές και κοινωνικές προκαταλήψεις. Όπως είπε «μόνον έτσι θα αποτραπεί η επανάληψη παρόμοιων εγκλημάτων που αμαυρώνουν τον πολιτισμό μας. Μόνον έτσι δεν θα «’ακούσουμε και πάλι ψιθύρους από την κόλαση’», επικαλούμενη τον σπουδαίο στοχαστή Τζορτζ Στάινερ.
Αναφερόμενη στην μακραίωνη εβραϊκή παρουσία στην Ελλάδα, υπενθύμισε ότι διακόπηκε βάρβαρα με το Ολοκαύτωμα, στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, όταν εξοντώθηκαν πάνω από 65.000 Έλληνες εβραϊκού θρησκεύματος, το 87% του εβραϊκού πληθυσμού της Ελλάδας. «Με τον αφανισμό τους, δεν χάθηκε μόνο ένα αναντικατάστατο μέρος των συμπολιτών μας, αλλά και ένα σημαντικό κομμάτι της πολυπολιτισμικής μας παράδοσης» συμπλήρωσε.
Ειδικότερα, κατά τον χαιρετισμό της η κυρία Σακελλαροπούλου επισήμανε:
«Αιώνες έζησαν στον ελλαδικό χώρο οι Εβραίοι, αιώνες πλούτισαν με το πνεύμα, τις παραδόσεις τους και την ακάματη δραστηριότητά τους τον πολιτισμό της χώρας μας. Στο ιερό νησί της Δήλου υπάρχει η αρχαιότερη συναγωγή, οικοδομημένη πριν από 2000 χρόνια. Επιγραφές από την ηπειρωτική και τη νησιωτική Ελλάδα χρονολογούμενες από τα τέλη του 4ου αιώνα π. Χ. μαρτυρούν αδιαμφισβήτητα την παρουσία τους. Τον 2ο αιώνα π.Χ. ο Υρκανός, ηγέτης της εβραϊκής κοινότητας των Αθηνών, τιμήθηκε με την ανέγερση ανδριάντα του στην αγορά. Όταν ο Απόστολος Παύλος επισκέφθηκε τη Θεσσαλονίκη, βρήκε εκεί οργανωμένη ισραηλιτική κοινότητα, όπως και στους Φιλίππους, στη Βέροια, στην Κόρινθο και πιθανόν και στην Αθήνα.
Οι ελληνόφωνοι, πλήρως ενσωματωμένοι στον ελληνικό πολιτισμό Ρωμανιώτες Εβραίοι, οι οποίοι μετοίκησαν στα Ιωάννινα μετά την καταστροφή του Ναού του Σολομώντα, και αργότερα, κατά τον 15ο αιώνα, οι Σεφαραδίτες, που μετά τον διωγμό τους από την ιβηρική χερσόνησο εγκαταστάθηκαν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και ιδίως στη Θεσσαλονίκη, τη «Μητέρα του Ισραήλ», όπως αποκαλούνταν η πόλη κατά το παρελθόν, αποτέλεσαν ένα ζωντανό και στιβαρό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας. Υφαντουργοί, μεταξουργοί, βυρσοδέψες, έμποροι, κυριάρχησαν στην οικονομική ζωή πολλών πόλεων, ενώ η πληθωρική πνευματική ζωτικότητα των κοινοτήτων τους άφησε έντονα ίχνη στην πολιτιστική ζωή και τη διανόηση της χώρας μας.
Η μακραίωνη εβραϊκή παρουσία στην Ελλάδα διακόπηκε βάρβαρα με το Ολοκαύτωμα, στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Εξοντώθηκαν πάνω από 65.000 Έλληνες εβραϊκού θρησκεύματος, το 87% του εβραϊκού πληθυσμού της Ελλάδας. Με τον αφανισμό τους, δεν χάθηκε μόνο ένα αναντικατάστατο μέρος των συμπολιτών μας, αλλά και ένα σημαντικό κομμάτι της πολυπολιτισμικής μας παράδοσης. Στη γερμανοκρατούμενη βόρεια Ελλάδα, ο εκτοπισμός των Εβραίων στα στρατόπεδα του θανάτου ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1943 και οι απώλειες ήταν τεράστιες. Αντίθετα, στην ιταλοκρατούμενη ως το Σεπτέμβριο του 1943, νότια Ελλάδα, ο εκτοπισμός των Εβραίων έγινε το 1944. Και μολονότι ξεθεμελιώθηκε σχεδόν ολοκληρωτικά η εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης, των Ιωαννίνων, της Κέρκυρας, αποτράπηκε χάρη στην αλληλεγγύη του χριστιανικού πληθυσμού, την αρωγή της αστυνομίας και την ενδυνάμωση της αντίστασης, η ολοκληρωτική εξάλειψη του εβραϊκού στοιχείου από την πατρίδα μας.
Ωστόσο το Ολοκαύτωμα δεν είναι ένα έγκλημα που συνέβη στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης πολιτικοκοινωνικής συγκυρίας, ένα αποτρόπαιο γεγονός τη μνήμη του οποίου συντηρούμε, τιμώντας κάθε χρόνο τα θύματα της ναζιστικής λαίλαπας. Δεν είναι η οδυνηρή ιστορική εμπειρία ενός και μόνο λαού, αλλά μια αθεράπευτη πληγή στο σώμα όλης της ανθρωπότητας. Σε μια εποχή που ο αντισημιτισμός διογκώνεται παγκοσμίως, είναι ηθικό καθήκον μας να μετατρέπουμε, καθημερινά, τη μνήμη σε πράξη. Να καλλιεργούμε την ιστορική γνώση. Να αναστοχαζόμαστε τις αιτίες που γέννησαν τον ναζισμό, τον ρατσισμό, τον αντισημιτισμό και κάθε είδους φυλετικές, θρησκευτικές και κοινωνικές προκαταλήψεις. Να εργαζόμαστε με περισυλλογή για την αφύπνιση των συνειδήσεων και τη θωράκιση ενάντια στη ρητορική του μίσους. Να ενισχύουμε την κοινωνική φιλότητα και την αλληλεγγύη. Μόνον έτσι θα αποτραπεί η επανάληψη παρόμοιων εγκλημάτων που αμαυρώνουν τον πολιτισμό μας. Μόνον έτσι δεν θα ‘ακούσουμε και πάλι ψιθύρους από την κόλαση’, όπως χαρακτηριστικά έγραψε ο σπουδαίος στοχαστής Τζορτζ Στάινερ».