Ολοκληρώθηκαν οι εργασίες της ημερίδας «Παρθενώνας και Δημοκρατία» που διοργάνωσε το ΥΠΠΟΑ και το Μουσείο της Ακρόπολης, στο αμφιθέατρο του Μουσείου Ακρόπολης και η οποία αφιερώθηκε στην μνήμη του προέδρου του ΔΣ του Μουσείου, καθηγητή Δημητρίου Παντερμαλή.
Στην ημερίδα συμμετείχαν διακεκριμένοι επιστήμονες και εκπρόσωποι των διεθνών Επιτροπών για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Ακολουθεί ανακοίνωση του Μουσείου της Ακρόπολης με σύντομες περιλήψεις από τις τοποθετήσεις των ομιλητών
Η ζωφόρος του Παρθενώνα και η Δημοκρατία, καθ. Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης
Για πρώτη φορά σ’ αυτόν τον ναό, τον Παρθενώνα, η Δημοκρατία του «χρυσού αιώνα» του Περικλή τολμά να σκεφθεί, να σχεδιάσει και να σμιλέψει πάνω στο σκληρό υλικό του πεντελικού μαρμάρου μια εικόνα σύγχρονή της: την πομπή των Παναθηναίων, όπου συμμετέχουν όλες οι τάξεις της Αθηναϊκής Δημοκρατίας χωρίς εξαίρεση.
Γλυπτική και αρχιτεκτονικό πλαίσιο, καθ. Μανόλης Κορρές
Γλυπτές παραστάσεις συναντάμε συνήθως σε δωρικούς ναούς στα αετώματα και στις μετόπες. Σπανιότερα είναι τα γλυπτά σε ζωφόρο δωρικού ναού, όπως στους ναούς του Ηφαίστου στην Αθήνα και του Ποσειδώνα στο Σούνιο. Ο Παρθενώνας είναι ακραία περίπτωση ναού, με γλυπτά εικονιστικά θέματα σε αετώματα, μετόπες και στις τέσσερις πλευρές του σηκού, συνθέσεις με θέματα μυθολογικά, που ακολουθούν κανόνες. Η ζωφόρος περιέχει αναφορές στη μυθολογία αλλά κυρίως εικονίζει την Αθηναϊκή Πολιτεία.
…και πτερά όχι σπανίως κάμνουν… Ελληνικές επιγραφές στην αλλοδαπή, Άγγελος Π. Ματθαίου
Μεταξύ των παμπόλλων επιγραφών που κατά καιρούς, ήδη από τον 17ο αἰ., διηρπάσθησαν από την Ελλάδα περιλαμβάνονται και μερικές, οι οποίες συνιστούν αναπόσπαστο τμήμα επιγραφικών ενοτήτων, λ.χ. εκείνης περί της διαχειρίσεως των ιερών χρημάτων της Αθηνάς, ή συνανήκουν, ή και συναρμόζονται προς σημαντικά ψηφίσματα. Ο επαναπατρισμός και η συνένωσίς τους προς τους εγχωρίους λίθους, στους οποίους ανήκουν, είναι εδραίο και δίκαιο αίτημα, αντίστοιχο προς αυτό περί των αρχιτεκτονικών γλυπτών του Παρθενώνος.
Ο δημοκρατικός συμβολισμός του Παρθενώνα σήμερα, δρ Έλενα Κόρκα
O Παρθενώνας, με μέτρο τον άνθρωπο, αποκρυσταλλώνει αρχιτεκτονικά και αισθητικά τα ύψιστα ιδεώδη και τις αξίες της δημοκρατικής κοινωνίας διαχρονικά. Οι κοινωνίες μπορούν να μεταβάλλονται με τους χρόνους, όμως οι δημοκρατικοί θεσμοί και οι λειτουργίες παραμένουν αδιάσειστοι μάρτυρες της εξέλιξης της κοινωνίας των πολιτών. Ο τρόπος με τον οποίο βιώνουν και αλληλεπιδρούν απέναντι στον δημοκρατικό συμβολισμό του μοναδικού αυτού μνημείου, αποκαλύπτει το βάθος και την ποιότητα της ενσυναίσθησης των σημερινών πολιτών της παγκόσμιας κοινωνίας.
Ο Παρθενώνας στον 21ο αιώνα: Έργα διασφάλισης της απρόσκοπτης πρόσβασης όλων των πολιτών, δρ Έλενα Κουντούρη
Στην ανακοίνωση παρουσιάζονται τα πρόσφατα έργα που υλοποιήθηκαν στην Ακρόπολη, με στόχο τη διασφάλιση του δημοκρατικού δικαιώματος της απρόσκοπτης πρόσβασης όλων των πολιτών στον αρχαιολογικό χώρο, και αφορούν, μεταξύ άλλων, στην εγκατάσταση σύγχρονου ανελκυστήρα πλαγιάς και τη δημιουργία νέων διαδρομών ΑμΕΑ.
Ο Παρθενώνας, ναός της Δημοκρατίας, καθ. Louis Godart
Ένας πολιτισμός είναι πλούσιος στους κανόνες και τα σύμβολα που κοσμούν την ιστορία του. Πριν από 3.700 χρόνια, οι Έλληνες, όπως αποδεικνύεται από τα κείμενα των μυκηναϊκών πινακίδων, ήταν ευαίσθητοι στην έννοια της δικαιοσύνης και πριν από περισσότερα από 2.500 χρόνια εφηύραν την Δημοκρατία. Αφού σταμάτησαν τους Πέρσες στον Μαραθώνα και την Σαλαμίνα, έχτισαν τον Παρθενώνα που γιορτάζει τις αξίες της δημοκρατίας τόσο για την Ελλάδα όσο και για ολόκληρο τον κόσμο. Είναι καιρός η Βρετανία να σβήσει την μνήμη του εγκλήματος που διέπραξε ένας εκπρόσωπός της και να επιστρέψει τα γλυπτά του Φειδία στο ναό της θεάς.
Από την Σαλαμίνα έως τον Παρθενώνα: Βελτιώνοντας την Δημοκρατία, δρ Christiane Tytgat
Πριν από 2.500 χρόνια, η Ναυμαχία της Σαλαμίνας ήταν σημείο καμπής στην ιστορία της Ελλάδας. Οι ναοί της Ακροπόλεως, κατεστραμμένοι από τους Πέρσες, ξαναχτίστηκαν με διάταγμα του Δήμου μόνο στο δεύτερο μισό του 5ου αιώνα π.Χ. Ο Παρθενώνας μαρτυρεί την πολιτική, την οικονομική και πολιτιστική κυριαρχία της Αθήνας, ενώ η ζωφόρος του ναού τιμά τους κατοίκους της δημοκρατικής πόλης. Αυτή είναι η ‘μοναδική’ ιστορία την οποία μας λένε τα ανεκτίμητα Γλυπτά του Φειδία. Καιρός να επιστραφούν στην Αθήνα!
Πόσο δημοκρατικός ήταν τελικά ο Παρθενώνας;, καθ. Paul Cartledge
Αναφέρεται συχνά ότι ο Παρθενώνας είναι το σύμβολο της δημοκρατίας. Σκέφθηκα ότι θα ήταν διδακτικό να αναφέρω με ποιους τρόπους και σε ποιον βαθμό ήταν δημοκρατικός ο Παρθενώνας, στο αρχικό του πλαίσιο.
Η Δημοκρατία και ο Παρθενώνας: Επανασχεδιασμός των Μεγάλων Σχεδίων της Κλασικής Αθηναϊκής Δημοκρατίας, Γιώργος Βάρδας
Σε αυτή την ημερίδα αναλογίζομαι τις δημοκρατικές παρορμήσεις που εκφράστηκαν στην δημιουργία, τον σχεδιασμό και την οικοδόμηση του Παρθενώνα, και αναφέρομαι στην διαχρονική κληρονομιά και την έμπνευση που δίνει αυτό το εμβληματικό μνημείο ως «φάρος της δημοκρατίας», όπως αναφέρει ο αείμνηστος ιστορικός William St. Clair.
Παρθενώνας και Δημοκρατία, 2022, Mag. Alexandra Pistofidou
O Παρθενώνας της Αθήνας του 5ου αιώνα π.Χ. έγινε το σύμβολο της Δημοκρατίας, της ελευθερίας και του κόσμου. Ο ισχυρισμός αυτός υποστηρίζεται από την αφήγηση της εξέλιξης των πολιτικών συστημάτων μέσα στο χρόνο, από τον Μεσαίωνα μέχρι την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (Heiliges Römisches Reich), την Αναγέννηση και τις επαναστάσεις, την δυναστεία των Αψβούργων, τον τελευταίο Kaiser, και από τη σύγκριση δύο μεγάλων Ηγετών του παρελθόντος, του Περικλή και του Franz Joseph. Ο σκοπός είναι να επισημανθεί η σημασία της επανένωσης όλων των Γλυπτών του Παρθενώνα και η συνακόλουθη, κρίσιμη σημασία της Δημοκρατίας σήμερα.
Ο Παρθενώνας, σύμβολο του ευρωπαϊκού δημοκρατικού μας πολιτισμού, καθ. Dusan Sidjanski
Η επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα αντιπροσωπεύει μια συμβολική χειρονομία ενότητας. Αποκαθιστώντας την ακεραιότητα του εμβληματικού μνημείου της Ελλάδας, επιβεβαιώνουμε την ενότητα του ευρωπαϊκού πολιτισμού που στηρίζει τις περισσότερες από τις αξίες μας, όπως την δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αναγνώριση του ανθρώπου, στα οποία συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό η Αρχαία Ελλάδα και ιδιαίτερα η στωική φιλοσοφία.
Η αφήγηση του Βρετανικού Μουσείου και τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο επίκεντρο της συζήτησης για την αποαποικιοποίηση – ένα θέμα ηθικής, καθ. Celina F. Lage
Ορισμένα μέρη του Κώδικα Δεοντολογίας του ICOM για τα Μουσεία και άλλα έγγραφα αναλύονται υπό το φως του αιτήματος για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα. Στον Κώδικα αυτόν, διαβάζουμε μία σειρά από συμπεριφορές και κανόνες που συνάδουν με την σύγχρονη μετα-αποικιακή σκέψη. Συμπεραίνουμε ότι τα νέα πρότυπα της μουσειακής πρακτικής καλούν τα μουσεία σε συνεχή διάλογο και συνεργασίες, σε αναζήτηση ενός δημοκρατικού διαλόγου μεταξύ χωρών, θεσμών και κοινοτήτων, αναζητώντας κοινές αξίες και στόχους.