Έκρηξη της απάτης με χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες καταγράφεται το τελευταίο διάστημα, καθώς λόγω του κορωνοϊού, και της καραντίνας, έχουν αυξηθεί αισθητά οι ηλεκτρονικές πληρωμές.
Σύμφωνα με το Sofokleousin, h αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών, με χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες, καθώς και μέσω web-banking, έχει προκαλέσει τη μαζική εισβολή των χάκερ στα ηλεκτρονικά συστήματα, με αποτέλεσμα να χρεώνουν τους τραπεζικούς λογαριασμούς ανυποψίαστων πολιτών.
Παράλληλα, ένα άλλο φαινόμενο που έχει κάνει την εμφάνισή του, στην ελληνική πραγματικότητα είναι τα εικονικά ηλεκτρονικά καταστήματα, τα οποία εμφανίζονται ξαφνικά στο διαδίκτυο και εξαφανίζονται το ίδιο ξαφνικά αφού έχουν μαζέψει χρήματα από πελάτες, οι οποίοι περιμένουν μάταια τα προϊόντα που παρήγγειλαν.
Αναλυτικότερα σε ότι αφορά στις απάτες μέσω καρτών, τα πρώτα στοιχεία των διωκτικών αρχών και των τραπεζών, δείχνουν ότι κυκλώματα χάκερ, υποκλέπτουν δεδομένων των χρηστών από το διαδίκτυο και προχωρούν σε χρεώσεις, μέσω εικονικών αγορών. Τα ποσά αρχικά, είναι μικρά, για να μην κινήσουν υποψίες, αλλά στη συνέχεια αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο.
Το μήνυμα που λαμβάνει ο κάτοχος της κάρτας είναι ότι έγινε χρέωση για μία αγορά, από ηλεκτρονικό κατάστημα από το οποίο είχε πραγματοποιήσει πρόσφατα μια συναλλαγή, την οποία όμως, δεν έχει κάνει ποτέ!
Δηλαδή αγοράζει από το Χ διαδικτυακό κατάστημα ένα προϊόν ή και υπηρεσία (πρόγραμμα υπολογιστή, παιχνίδια κ.λπ.) πληρώνει κανονικά και παραλαμβάνει το προϊόν.
Όμως μετά από μέρες ακολουθεί και μια δεύτερη χρέωση, από το ίδιο ηλεκτρονικό κατάστημα και μια τρίτη και μια τέταρτη, ανάλογα με το πότε θα υποψιαστεί ότι κάτι δεν πάει καλά.
Τι συμβαίνει όμως; Οι χάκερ του έχουν υποκλέψει τα στοιχεία της κάρτας του και απομυζούν τον λογαριασμό του. Ενώ φαίνεται πως οι χρεώσεις είναι από τα καταστήματα από τα οποία πρόσφατα είχε συναλλαγές, εντούτοις στην πραγματικότητα (κάτι δεν γίνεται αντιληπτό) οι συναλλαγές είναι από άλλους και τα χρήματα δεν καταλήγουν στα καταστήματα αλλά σε λογαριασμούς των κυκλωμάτων.
Ο κάτοχος της κάρτας, το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να αντιληφθεί έγκαιρα τις ύποπτες συναλλαγές, να ενημερώσει άμεσα την τράπεζά του και να αμφισβητήσει τις ύποπτες συναλλαγές.
Αυτό προϋποθέτει συχνό έλεγχο των κινήσεων της κάρτας, συχνές αλλαγές κωδικών και την ενεργοποίηση της υπηρεσίας άμεσης ειδοποίησης, όταν γίνεται οποιαδήποτε συναλλαγή. Εφόσον κινηθεί έγκαιρα, είναι πολύ πιθανό να γλιτώσει τις παράνομες χρεώσεις.
Στις συγκεκριμένες περιπτώσεις τα ποσά είναι λίγα, αλλά όταν εφαρμόζεται η απάτη σε πολλούς, τα ποσά που καταλήγουν στα κυκλώματα είναι τεράστια.
Παράλληλα, όπως αναφέρει το sofokleousin.gr, όμως υπάρχουν και οι λιγότερο τυχεροί.
Εφόσον υποκλαπούν οι κωδικοί των καρτών, μπορούν να γίνουν αγορές μεγάλης αξίας από εικονικές εταιρείες που ανήκουν στα κυκλώματα ή ακόμα και μεταφορές ποσών από τον λογαριασμό τους, σε λογαριασμούς των χάκερ.
Εκτός από τα περιστατικά χρέωσης των λογαριασμών ανυποψίαστων πελατών, το τελευταίο διάστημα, εντοπίζεται και έξαρση των εικονικών καταστημάτων, που χρεώνουν πελάτες για προϊόντα και υπηρεσίες που δεν πρόκειται να αποστείλουν.
Το θέμα προκάλεσε την παρέμβαση του Συνηγόρου του Καταναλωτή, ο οποίος δίνει και οδηγίες για την αποφυγή των άσκοπων χρεώσεων.
Συγκεκριμένα, καταναλωτές καταγγέλλουν τη μη εκτέλεση των παραγγελιών τους από ηλεκτρονικά καταστήματα, τα οποία διαθέτουν προς πώληση τα προϊόντα τους σε ιδιαίτερα προνομιακές τιμές σε σχέση με τον ανταγωνισμό, προσελκύοντας μεγάλο αριθμό ενδιαφερόμενων πελατών, όπως συμβαίνει με τα αποκαλούμενα “προϊόντα-κράχτες”.
Δηλαδή ένα κινητό τηλέφωνο που έχει μέση τιμή 300 ευρώ, εμφανίζεται να πωλείται, υπό τη μορφή προσφοράς, προς 150 ευρώ. Όπως διαπιστώθηκε από την Αρχή ορισμένα από τα καταστήματα αυτά δεν παραδίδουν τα προϊόντα εντός του συμφωνημένου κατά περίπτωση χρόνου και μεταθέτουν διαρκώς τον χρόνο παράδοσης σε μελλοντικές ημερομηνίες, χωρίς, όμως, εν τέλει να τηρούν τις δεσμεύσεις τους απέναντι στους καταναλωτές και χωρίς να προβαίνουν σε επιστροφή των χρηματικών ποσών που έχουν προεισπράξει προς ολοσχερή εξόφληση του τιμήματος των αγαθών, κατά πάγια πολιτική τους.
Στις περισσότερες, δε, περιπτώσεις, οι εν λόγω επιχειρήσεις διακόπτουν, μετά τη συναλλαγή, και κάθε επικοινωνία με τους καταναλωτές, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να λάβουν καμία πληροφόρηση σε σχέση με την πορεία των αγορών τους ή την επιστροφή των χρημάτων τους.
Ο Συνήγορος του Καταναλωτή συστήνει στους καταναλωτές να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις ηλεκτρονικές αγορές και πληρωμές τους και να τηρεί τους ακόλουθους 10 κανόνες:
- Να προτιμούν την πραγματοποίηση αγορών από αξιόπιστα και γνωστά ηλεκτρονικά καταστήματα. Σημαντική ένδειξη αξιοπιστίας είναι η μακρόχρονη λειτουργία των καταστημάτων στην αγορά και η ύπαρξη φυσικής έδρας τους.
- Να ελέγχουν πάντοτε τις βασικές πληροφορίες που παρέχονται για το ηλεκτρονικό κατάστημα από τον ιστότοπό του.
- Να αναζητούν, ειδικότερα, την επωνυμία της εταιρείας και τα πλήρη στοιχεία επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης ταχυδρομικής διεύθυνσης. Η ύπαρξη μόνο ηλεκτρονικής διεύθυνσης (e-mail) και κινητού τηλεφώνου δεν αρκεί και αποτελεί, μάλιστα, ένδειξη απάτης.Να ελέγχουν, οπωσδήποτε, πριν από την πληρωμή ότι ο ιστότοπος παρέχει ασφαλή σύνδεση για τη μετάδοση ευαίσθητων δεδομένων, όπως στοιχείων πιστωτικών καρτών.
- Να βεβαιώνονται ότι το σύμβολο ασφαλούς μετάδοσης δεδομένων εμφανίζεται στο πεδίο ”διεύθυνση του προγράμματος περιήγησης” – browser με τη μορφή HTTPS. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζουν ότι το e-shop διαθέτει SSL (Secure Sockets Layer), δηλαδή πρωτόκολλο ασφαλούς μετάδοσης ευαίσθητων δεδομένων στο διαδίκτυο, ειδικά για αγορές με πιστωτικές-χρεωστικές κάρτες και paypal.
- Να εντοπίζουν στο διαδίκτυο τυχόν σχόλια, εμπειρίες ή συστάσεις άλλων καταναλωτών που έχουν ήδη συναλλαγεί με το κατάστημα. Αυτό γίνεται εύκολα, πληκτρολογώντας το όνομα της εταιρείας ή του ηλεκτρονικού καταστήματος σε μία μηχανή αναζήτησης. Να προσεγγίζουν τις συστάσεις με κριτικό μάτι, διότι μπορεί να είναι παραπλανητικές ή κατασκευασμένες.
- Τα αναγνωρισμένα ηλεκτρονικά καταστήματα έχουν στον ιστότοπό τους σήματα εμπιστοσύνης των ενώσεων ηλεκτρονικού εμπορίου και των οργανισμών που διαθέτουν πιστοποιητικά ασφαλείας και απορρήτου προσωπικών δεδομένων. Αυτό δείχνει ότι η εταιρεία είναι αξιόπιστη και ότι τηρεί τους βασικούς κανόνες στις ηλεκτρονικές συναλλαγές, οπότε ο καταναλωτής μπορεί να αγοράσει από αυτήν με ασφάλεια.
- Να αποφεύγουν την πραγματοποίηση αγορών από ηλεκτρονικά καταστήματα που απαιτούν, αποκλειστικά, την προείσπραξη του τιμήματος των αγαθών μέσω πιστωτικής/χρεωστικής κάρτας, paypal ή τραπεζικού εμβάσματος και δεν διαθέτουν την αντικαταβολή ή την ηλεκτρονική πληρωμή τη στιγμή της παράδοσης του προϊόντος ως εναλλακτικό τρόπο πληρωμής.
- Να μην πείθονται από τις υπερβολικά δελεαστικές τιμές των προϊόντων σε σχέση με τον ανταγωνισμό ή, εν πάση περιπτώσει, αυτό να μην είναι το μοναδικό κριτήριο για την πραγματοποίηση των αγορών τους.
- Επί σοβαρών ενδείξεων προβληματικής συναλλαγής, να προβαίνουν άμεσα σε αμφισβήτηση προς τα τραπεζικά τους ιδρύματα, εφόσον η εξόφληση των αγαθών έχει γίνει μέσω κάρτας (χρεωστικής ή πιστωτικής) και, αντίστοιχα, προς τους οργανισμούς διενέργειας ηλεκτρονικών πληρωμών (πχ. paypal).
- Θα πρέπει, τέλος, οι καταναλωτές να λαμβάνουν επιβεβαίωση της παραγγελίας, την οποία να φυλάσσουν μαζί με κάθε άλλο έγγραφο που σχετίζεται με αυτή. Αν χρειάζεται να επικοινωνήσουν με τον έμπορο, να προτιμούν το ηλεκτρονικό μήνυμα. Με αυτό τον τρόπο, σε περίπτωση προβλήματος, θα έχουν στη διάθεσή τους έμπρακτες αποδείξεις της επαφής-επικοινωνίας τους, καθώς και όλες τις λεπτομέρειες της συναλλαγής που έχουν συμφωνηθεί.