Σε ανακοίνωση αναφορικά με τις διαθέσεις της Τουρκίας η οποία θέλει να μετατρέψει το καθεστώς της Αγίας Σοφίας, έτσι ώστε να λειτουργήσει ως τζαμί, προέβη η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Στην εν λόγω ανακοίνωση επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι «τυχόν μετατροπή θα επιφέρει την έντονη διαμαρτυρία και απογοήτευση των ανά την Οικουμένη Χριστιανών, ενώ θα βλάψει ποικιλοτρόπως την ίδια την Τουρκία. Η Εκκλησία εντός αυτού του ναού συγκρότησε πολλές συνόδους υψίστης σημασίας για την χριστιανική ζωή και πίστη».
Επιπρόσθετα, τονίζει ότι «πρόκειται για αριστούργημα αρχιτεκτονικής μεγαλοφυΐας και είναι παγκοσμίως διάσημος ως ένα κατ’ εξοχήν μνημείο του χριστιανικού πολιτισμού. Η αξία του παραμένει οικουμενική, επειδή ο Χριστιανισμός έχει υπερεθνική και οικουμενική ακτινοβολία. Καμία μοντέρνα ή μεταμοντέρνα αντίληψη “πολυπολιτισμικότητας” δεν δημιούργησε το μνημείο, διά του οποίου εκφράζεται με ανεπανάληπτο τρόπο η χριστιανική αντίληψη περί του υπερτάτου Καλού και Κάλλους».
Αναλυτικότερα η ανακοίνωση:
Με αφορμή πληροφορίες των μέσων ενημερώσεως ότι η κυβέρνηση της γείτονος χώρας Τουρκίας προτίθεται να προβεί στην μετατροπή του σημερινού μουσειακού καθεστώτος του ναού της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως, για να καταστεί μουσουλμανικό τέμενος (τζαμί), το γραφείο Τύπου της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος ανακοινώνει τα εξής:
Ο ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας θεμελιώθηκε από τον χριστιανό αυτοκράτορα Ιουστινιανό, εγκαινιάσθηκε την 27η Δεκεμβρίου του 537 μX και προορίσθηκε ως χώρος εκκλησιαστικής λατρείας, αφιερωμένος στην Σοφία του Θεού, τον Κύριό μας Ιησού Χριστό. Πρόκειται για αριστούργημα αρχιτεκτονικής μεγαλοφυίας και είναι παγκοσμίως διάσημος ως ένα κατ’ εξοχήν μνημείο του χριστιανικού πολιτισμού. Η αξία του παραμένει οικουμενική, επειδή ο Χριστιανισμός έχει υπερεθνική και οικουμενική ακτινοβολία. Καμία μοντέρνα η μεταμοντέρνα αντίληψη «πολυπολιτισμικότητας» δεν δημιούργησε το μνημείο, διά του οποίου εκφράζεται με ανεπανάληπτο τρόπο η χριστιανική αντίληψη περί του υπερτάτου Καλού και Κάλλους.
Φρονούμε ότι η ανατροπή της πολιτισμικά ουδέτερης χρήσεως του μνημείου ως μουσείου, η οποία με σύνεση καθιερώθηκε υπό της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1934, επιχειρεί να μετατρέψει ένα χώρο πολιτισμού σε λάφυρο και σύμβολο κατακτήσεως.
Τυχόν μετατροπή θα επιφέρει την έντονη διαμαρτυρία και απογοήτευση των ανά την Οικουμένη Χριστιανών, ενώ θα βλάψει ποικιλοτρόπως την ίδια την Τουρκία. Η Εκκλησία εντός αυτού του ναού συγκρότησε πολλές συνόδους υψίστης σημασίας για την χριστιανική ζωή και πίστη.
Άλλωστε, και αυτές οι διασωθείσες, αρρήτου κάλλους, ψηφιδωτές απεικονίσεις ιερών προσώπων της χριστιανικής πίστεως, διακηρύσσουν ακατάπαυστα με την σιωπή τους τον ιστορικό και πνευματικό δεσμό του ναού με τον Χριστιανισμό.
Είναι απολύτως απαραίτητο να επικρατήσει εκ μέρους της κυβερνήσεως της γείτονος χώρας σύνεση και σεβασμός προς τον χαρακτήρα του μνημείου, ώστε να λάβει την ορθή απόφαση της διατηρήσεως του status quo της Αγίας Σοφίας, ως μουσειακού χώρου.