Με μεγάλη πλειοψηφία (513 υπέρ, 122 κατά και 58 αποχές) εγκρίθηκε από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η νομοθετική έκθεση της ευρωβουλευτού της ΝΔ και του ΕΛΚ και αντιπροέδρου της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων, Ελίζας Βόζεμπεργκ-Βρυωνίδη, σχετικά με την καταπολέμηση της έμφυλης διαδικτυακής βίας.
Βασικός στόχος της έκθεσης είναι η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού νομοθετικού πλαισίου για την αντιμετώπιση του φαινομένου της έμφυλης βίας στον κυβερνοχώρο, το οποίο πέραν ενός κοινού ορισμού αλλά και μέτρων για τη προστασία και υποστήριξη των θυμάτων, θα πρέπει να περιλαμβάνει και δράσεις για τη στήριξη των κρατών μελών στον τομέα της πρόληψης.
Όπως χαρακτηριστικά υπογράμμισε η κ. Βόζεμπεργκ στην Ολομέλεια του ΕΚ, ενώπιον της επιτρόπου για θέματα Ισότητας, Χέλενα Ντάλι, «ζητάμε από την (Ευρωπαϊκή) Επιτροπή να θεσπίσει άμεσα με Οδηγία ελάχιστους κανόνες σχετικά με τον ορισμό του εγκλήματος της βίας στο διαδίκτυο, να εντάξει τη διαδικτυακή βία στα επαχθή εγκλήματα σύμφωνα με το άρθρο 83 παράγραφος 1 της Συνθήκης Λειτουργίας της ΕΕ», ενώ πρόσθεσε: «Ζητάμε επίσης να προωθήσει δράσεις για την πρόληψη αυτού του εγκλήματος και μέτρα για την προστασία και την αποκατάσταση των θυμάτων».
Τα αυξανόμενα περιστατικά έμφυλης βίας στο διαδίκτυο, που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, αναδεικνύουν τη σημασία της πρωτοβουλίας της κ. Βόζεμπεργκ. Συγκεκριμένα, σύμφωνα και με τη σχετική ανακοίνωση, «το διαδίκτυο οριοθετεί ένα ευρύ πεδίο αναδυόμενων μορφών βίας, οι οποίες περιλαμβάνονται στην έκθεση και ξεκινούν από τη δημοσίευση προσβλητικών σχολίων και εικόνων χωρίς προηγούμενη συναίνεση, ή τη ρητορική μίσους, και φτάνουν έως τον εκφοβισμό και τη σεξουαλική κακοποίηση».
Στον τομέα της πρόληψης η κ. Βόζεμπεργκ επικεντρώνεται ιδιαίτερα σε θέματα εκπαίδευσης, ευαισθητοποίησης και εξάλειψης των έμφυλων στερεοτύπων, καθώς και στην προώθηση της έρευνας. Παράλληλα, προκειμένου να προστατευθούν και να υποστηριχθούν τα θύματα της έμφυλης βίας στο διαδίκτυο, η ευρωβουλευτής περιλαμβάνει δράσεις για την προστασία και στήριξη των θυμάτων, δίνοντας έμφαση στην ανάγκη βελτίωσης και διευκόλυνσης της υποβολής καταγγελιών και αποφυγής της δευτερογενούς θυματοποίησης.
Επιπλέον, η πρωτοβουλία υπογραμμίζει την ανάγκη ύπαρξης σαφούς στρατηγικής για τη συλλογή αναλυτικών και συγκρίσιμων δεδομένων και την υποβολή εκθέσεων από τις σχετικές αρχές. Οπως υποστήριξε η κ. Βόζεμπεργκ, «εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση επιθυμεί να έχει κατάλληλο πλαίσιο για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας, συμπεριλαμβανομένης της βίας στο διαδίκτυο, ή της βίας κατά των γυναικών εν γένει, πρέπει να είναι σε θέση να συλλέγει και να δημοσιεύει δεδομένα σχετικά με τις διάφορες μορφές έμφυλης βίας στο διαδίκτυο».
Στην Ολομέλεια του ΕΚ η κ. Βόζεμπεργκ επισήμανε, μεταξύ άλλων, ότι η έμφυλη βία, τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου, είναι βαθιά ριζωμένη στις διαρθρωτικές ανισότητες στην κοινωνία και εξακολουθεί να είναι αθόρυβη, αποτελώντας μία από τις σοβαρότερες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τόνισε μάλιστα ότι δεν πρόκειται για μια νέα μορφή βίας, αλλά τη συνέχεια της έμφυλης βίας εκτός διαδικτύου.
Επίσης, κάνοντας εκτενή αναφορά στη σημερινή ψηφιακή εποχή, δήλωσε ότι το διαδίκτυο και οι νέες τεχνολογίες δημιουργούν γρήγορα νέους κοινωνικούς ψηφιακούς χώρους και μετασχηματίζουν τον τρόπο με τον οποίο τα άτομα συναντώνται, επικοινωνούν και αλληλεπιδρούν. Έτσι, καθίστανται όλο και συχνότερες οι μορφές έμφυλης βίας που διευκολύνονται από το διαδίκτυο και τις νέες τεχνολογίες.
Στο ίδιο πλαίσιο, υποστήριξε ότι «στην εποχή μας, αλλά και εξαιτίας της πανδημίας, του εκτεταμένου περιορισμού στα σπίτια και της χρήσης του ίντερνετ, η διαδικτυακή βία αναδεικνύεται σε μια από τις βασικές μορφές βίας σε βάρος των γυναικών, με αυξανόμενα ποσοστά σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ειδικότερα: 1 στις 10 δέκα γυναίκες έχουν βιώσει παρενόχληση στο διαδίκτυο μέχρι την ηλικία των 15 ετών, και 1 στις 5 νεαρές γυναίκες στην ΕΕ -ηλικίας 18-29 ετών- αναφέρουν διαδικτυακή σεξουαλική παρενόχληση.
Κλείνοντας, η κ. Βόζεμπεργκ τόνισε, για ακόμα μια φορά, ότι η βία σε όλες τις μορφές της είναι ένα έγκλημα για το οποίο πρέπει να έχουμε μηδενική ανοχή.
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: Απαιτείται κοινός ορισμός για την έμφυλη βία στον κυβερνοχώρο σε επίπεδο ποινικού δικαίου και εναρμονισμένες ελάχιστες και μέγιστες ποινές
Σύμφωνα με τη σχετική νομοθετική έκθεση που εγκρίθηκε από την Ολομέλεια, το ΕΚ τονίζει ότι «απαιτείται ένας κοινός ορισμός για την έμφυλη βία στον κυβερνοχώρο σε επίπεδο ποινικού δικαίου, καθώς και εναρμονισμένες ελάχιστες και μέγιστες ποινές». Στο κείμενο επισημαίνεται εκ νέου η έλλειψη κατάλληλου νομικού πλαισίου για την καταπολέμηση του φαινομένου, αλλά και για την προστασία και υποστήριξη των θυμάτων. Για το λόγο αυτό αυτό το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με την έκθεση αυτή καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «να ποινικοποιήσει την έμφυλη βία στο διαδίκτυο και ζητά από το Συμβούλιο της ΕΕ να διευρύνει τον “κατάλογο των εγκλημάτων της ΕΕ”, δηλαδή να αναγνωρίσει επίσημα ότι η έμφυλη βία αποτελεί ιδιαίτερα σοβαρό έγκλημα με διασυνοριακή διάσταση».
Σύμφωνα, επίσης, με την ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλιου, «ο ενδεικτικός κατάλογος των πράξεων που θα πρέπει να καλύπτει η νομοθεσία περιλαμβάνει την παρενόχληση στον κυβερνοχώρο, τη διαδικτυακή παρακολούθηση, τις παραβιάσεις της ιδιωτικής ζωής, την καταγραφή και ανταλλαγή εικόνων σεξουαλικής επίθεσης, τον εξ αποστάσεως έλεγχο ή την παρακολούθηση (συμπεριλαμβανομένων των εφαρμογών κατασκοπείας/«spy apps»), τις απειλές και εκκλήσεις για άσκηση βίας, τη σεξιστική ρητορική μίσους, την προτροπή σε αυτοτραυματισμό, την παράνομη πρόσβαση σε μηνύματα ή λογαριασμούς μέσων κοινωνικής δικτύωσης, την παράβαση των δικαστικών απαγορεύσεων επικοινωνίας και την εμπορία ανθρώπων».
«Η έκθεση αυτή στέλνει ένα ηχηρό μήνυμα στην Επιτροπή, τονίζοντας για άλλη μια φορά ότι απαιτούμε στοχευμένες δράσεις ειδικά για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας στον κυβερνοχώρο», τονίζει η συνεισηγήτρια, ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Σύλβια Σπούρεκ (Πολωνία), υπογραμμίζοντας ότι «τα νομοθετικά μέτρα που προτείνουμε θα πρέπει να συμπεριληφθούν στην ολοκληρωμένη Οδηγία για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας σε όλες τις μορφές της. Είναι θέμα νομικό, θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θέμα δημοκρατίας: πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι κάθε γυναίκα προστατεύεται από τη βία».
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της κ. Βόζεμπεργκ, «η επίτροπος Ισότητας της ΕΕ, Χ. Ντάλι, εξέφρασε την ετοιμότητα της Ένωσης να κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να καταπολεμήσει τη διαδικτυακή βία κατά των γυναικών. Πρόσθεσε μάλιστα ότι θα ικανοποιήσει άμεσα το αίτημα της Ελληνίδας Ευρωβουλευτή, προκειμένου να υπάρξει μια ευρύτατη ρύθμιση με νομοθετική πρόταση για το θέμα, να ποινικοποιηθούν οι διάφορες μορφές βίας κατά των γυναικών, καθώς και να βελτιωθεί η πρόσβαση των γυναικών θυμάτων στη δικαιοσύνη».
Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να προτείνει τον Μάρτιο του 2022 νομοθεσία για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, η οποία θα περιλαμβάνει την πρόληψη, την προστασία και την αποτελεσματική δίωξη, εντός και εκτός διαδικτύου. Σύμφωνα, δε, με τα στοιχεία που παρατίθονται στην ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, «η πανδημία COVID-19 οδήγησε σε δραματική αύξηση της έμφυλης βίας στον κυβερνοχώρο», ενώ «σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE), επτά στις δέκα γυναίκες έχουν πέσει θύματα διαδικτυακής παρακολούθησης». Από τον Σεπτέμβριο του 2021, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ζητήσει την ποινικοποίηση της έμφυλης βίας εκτός διαδικτύου βάσει του δικαίου της ΕΕ», ενώ «η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης παραμένει η πιο ολοκληρωμένη διεθνής συνθήκη για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της έμφυλης βίας σε όλες τις μορφές της», όπως αναφέρεται.