Με τις μέχρι τώρα μεσολαβητικές προσπάθειες της γερμανικής προεδρίας για εκτόνωση της κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο να μην έχουν αποφέρει καρπούς, η Κομισιόν αλλά και ομάδες εργασίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου επεξεργάζονται τη λίστα την κυρώσεων κατά της Τουρκίας ενόψει της συνόδου Κορυφής.
Η ΕΕ παραμένει προσεκτική καθώς ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας
Ζοζέπ Μπορέλ, παράλληλα με τη λίστα των πιθανών κυρώσεων που πρότεινε το άτυπο συμβούλιο των ΥΠ ΕΞ στα τέλη Αυγούστου, έχει αναλάβει την αποστολή της διαπραγμάτευσης με την Τουρκία προκειμένου να την πείσει να απέχει από μονομερείς ενέργειες στην ανατολική Μεσόγειο, κάτι που μέχρι στιγμής δεν έχει πετύχει.
Κι έτσι, όπως μεταδίδει ο ανταποκριτής της DW στις Βρυξέλλες, η Ελλάδα και η Κύπρος πιέζουν για να μην καθυστερήσει η διαδικασία της οριστικής κατάρτισης της λίστας, με τη Λευκωσία να απειλεί προχθές ανοικτά με βέτο στην απόφαση για την επιβολή κυρώσεων στη Λευκορωσία, αν δεν ληφθούν ανάλογες αποφάσεις και για την Άγκυρα.
Σταδιακές κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας
Προς το παρόν δεν έχει αποκαλυφθεί σε ποιους και τι ακριβώς μπορεί να επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία. Ο Μπορέλ άφησε να εννοηθεί ότι δεν θα αφορούν μόνον σε μεμονωμένα πρόσωπα, αλλά και σε εταιρείες που μετέχουν στις παράνομες ερευνητικές δραστηριότητες, «σε όλους όσοι συνδέονται με το πρόβλημα», δηλαδή στα πλοία και γεωτρύπανα, για τα οποία θα κλείσουν τα λιμάνια της ΕΕ και δεν θα μπορούν να προμηθεύονται ανταλλακτικά, αλλά και σε συγκεκριμένες τράπεζες που χρηματοδοτούν τις ιδιοκτήτριες εταιρείες.
Ως επόμενο βήμα θα μπορούσαν να επιβληθούν κυρώσεις κατά ολόκληρων κλάδων της τουρκικής οικονομίας. Αυτό αφορά σε τομείς «στους οποίους η οικονομία της Τουρκίας είναι στενά συνδεδεμένη με την ευρωπαϊκή» αλλά και την τελωνειακή ένωση – που διευκολύνει μια σχεδόν αφορολόγητη διακίνηση εμπορευμάτων μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ – και την οποία η Άγκυρα επιθυμεί από καιρό να επεκτείνει.
Στο πλαίσιο των κυρώσεων θα μπορούσε να αποφασιστεί ακόμη και ο οριστικός τερματισμός των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την ΕΕ, κάτι που απαιτεί ανοικτά η Αυστρία, όμως άλλα κράτη μέλη δεν εμφανίζονται ακόμη έτοιμα για ένα τέτοιο βήμα. Η τελωνειακή ένωση και οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις είναι τα ισχυρότερα διπλωματικά χαρτιά που θα μπορούσε να «παίξει» η ΕΕ, αναφέρεται στην ανταπόκριση της DW.
Τι επίδραση μπορούν να έχουν οι κυρώσεις
Ωστόσο, όπως εκτιμά ο αναλυτής της δεξαμενής σκέψης “Carnegie” στις Βρυξέλλες, Σινάν Ουλγκέν, στην Τουρκία δεν ιδρώνει το αυτί της ηγεσίας μπροστά σε μια τέτοια προοπτική, επειδή «δεν πιστεύουν στην Άγκυρα ότι θα υπάρξει ποτέ ομοφωνία στην ΕΕ για τέτοιες κυρώσεις. Κι αυτό είναι αντιπαραγωγικό. Η ΕΕ πρέπει να αποφασίσει ομόφωνα. Κι αυτό θα οδηγήσει στο να είναι σε κάθε περίπτωση οι κυρώσεις αρκετά μετριασμένες ώστε να ωθήσουν την Τουρκία να αλλάξει συμπεριφορά», επισημαίνοντας ότι στοχευμένες κυρώσεις κατά ατόμων ή εταιρειών δεν θα έχουν νόημα γιατί δεν θα έχουν επίδραση.
Την αποτελεσματικότητα των κυρώσεων γενικώς αμφισβητεί ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας, Πέτερ Αλτμάιερ, ο οποίος ερωτηθείς από το κρατικό δίκτυο ARD για την πιθανότητα επιβολής κυρώσεων στη Ρωσία, είπε ότι δεν γνωρίζει καμία περίπτωση που κάποια χώρα άλλαξε συμπεριφορά μ’ αυτόν τον τρόπο κι ότι οι κυρώσεις μάλλον οδηγούν σε σκλήρυνση στάσης. Ωστόσο, ειδικοί, όπως ο Γιάνις Κλούγκε του «Ιδρύματος Οικονομίας και Πολιτικής» στο Βερολίνο θεωρούν ότι οι κυρώσεις είναι μέτρο αποδεδειγμένης αξίας όσον αφορά την μακροπρόθεσμη επιρροή που ασκούν στη χάραξη πολιτικής, αλλά και στην αποστολή μηνυμάτων αποφασιστικότητας. Την ίδια άποψη έχει και ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων και ειδικός σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, Σεργκέι Λαγκοντίνσκι. Το θέμα είναι, λέει, να σταλεί ένα ισχυρό μήνυμα στην Τουρκία ώστε «να κατεβάσει ταχύτητα» στην πολεμόχαρη ρητορική της.