Ο Ελληνοαμερικανός, Τζον Σαρμπάνης μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων στις Ηνωμένες Πολιτείες, που ανέδειξε την προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας στο Αμερικανικό Κογκρέσσο, μίλησε αποκλειστικά στον ΑΝΤ1, λίγες ώρες μετά από τις επαφές του με τον Πρωθυπουργό στο Μέγαρο Μαξίμου.
Μεταξύ άλλων, ο Τζον Σραμπάνης, αναφέρεται στην υπόθεση της πώλησης μαχητικών F-16 στην Τουρκία και στα ενεργειακά σχέδια στην Ανατολική Μεσόγειο.
Πώς αξιολογείτε την κατάσταση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων; Πιστεύετε ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης και συνεργασίας;
Τζον Σαρμπάνης: Υπάρχει ένα νέο επίπεδο κατανόησης και εκτίμησης μεταξύ των μελών του Κογκρέσου για τον κρίσιμο ρόλο που μπορεί να παίξει η Ελλάδα σε αυτή τη συνεργασία. Είτε το βλέπουμε από οικονομική, είτε από γεωστρατηγική σκοπιά, είτε διπλωματικά, μπορούμε να κάνουμε πολύ καλή δουλειά μαζί.
Πώς νιώθετε όταν μιλάτε για την Ελλάδα και για τους Έλληνες;
Τζον Σαρμπάνης: Όταν η Ελλάδα πάει καλά, με κάνει να νιώθω περήφανος και ενθουσιασμένος για τις ευκαιρίες. Μοιραζόμαστε αυτήν την ιστορία, όσοι από εμάς είμαστε πιο συνδεδεμένοι με την Ελλάδα. Μεταξύ των μελών του Κογκρέσου το μοιραζόμαστε αυτό με τους συναδέλφους μας, γιατί πιστεύουμε ότι πρέπει αυτή η θετική ιστορία να γίνει γνωστή. Την ίδια ώρα, γνωρίζουμε ότι συνεχίζουν να υπάρχουν προκλήσεις στην περιοχή και θέλουμε να είμαστε σε εγρήγορση για αυτές και να βεβαιωθούμε ότι οι συνάδελφοί μας κατανοούν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα.
Πώς αξιολογείτε τη συμπεριφορά του Ερντογάν στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο Θάλασσα; Ποια είναι η γνώμη σας για τις υπερπτήσεις και τις κινήσεις εξερεύνησης αερίου της Τουρκίας;
Τζον Σαρμπάνης: Ο Ερντογάν εξακολουθεί να είναι προκλητικός σε όλα τα μέτωπα, με τρόπους που αποσταθεροποιούν την περιοχή. Νομίζω ότι είναι πολύ δίκαιη η κριτική, ότι δεν παίζει δίκαια στην περιοχή. Δεν παίζει δίκαια ούτε στην παγκόσμια σκηνή. Είναι σημαντικό για τις Ηνωμένες Πολιτείες να αναδείξουν την κακή συμπεριφορά του, να την τονίσουν, για να αποδείξουν ότι δεν ανταμείβεται ποτέ η συμπεριφορά που είναι αποσταθεροποιητική. Πρέπει να παρακολουθούμε στενά και συλλογικά τον Ερντογάν και την Τουρκία, γιατί αυτή δεν είναι συμπεριφορά που βοηθά οποιονδήποτε θέλει να είναι εποικοδομητικός παίκτης σε αυτό το μέρος του κόσμου και σε αυτήν την περιοχή.
Είστε αντίθετος με την πώληση των μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Άγκυρα. Κατά τη γνώμη σας, το Κογκρέσο των ΗΠΑ θα δώσει το πράσινο φως σε αυτή την πώληση και υπό ποιες προϋποθέσεις;
Τζον Σαρμπάνης: Έχουμε στείλει πολύ ισχυρά μηνύματα στη διοίκηση, ότι υπάρχει βαθιά ανησυχία και στις δύο πλευρές, δικομματική ανησυχία μεταξύ των μελών του Κογκρέσου, τόσο στη Βουλή των Αντιπροσώπων όσο και στην Αμερικανική Γερουσία, σχετικά με την πώληση προηγμένων όπλων και τεχνολογίας στην Τουρκία, λόγω της συμπεριφοράς της και ειλικρινά, με δεδομένη τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν αυτήν την τεχνολογία με προκλητικό τρόπο, όπως αυτός που μόλις συζητήσαμε. Η Τουρκία, και ιδιαίτερα ο Πρόεδρος Ερντογάν, έχουν αποδείξει ότι δεν είναι άξιοι εμπιστοσύνης.
Μέχρι στιγμής υπάρχει ένα ΟΧΙ στα μαχητικά αεροσκάφη F-16 στην Άγκυρα. Μπορεί η Ελλάδα να ελπίζει σε ένα ΝΑΙ στην περίπτωση των μαχητικών αεροσκαφών F-35;
Τζον Σαρμπάνης: Νομίζω πως ναι. Νομίζω ότι η Ελλάδα το έχει κερδίσει. Και αυτό είναι σίγουρα κάτι που ελπίζουμε να δούμε να αναπτύσσεται τα επόμενα χρόνια. Αν συγκρίνεις τη συμπεριφορά της Ελλάδας ως συμμάχου του ΝΑΤΟ και ως συμμάχου των Ηνωμένων Πολιτειών με τη συμπεριφορά της Τουρκίας, δεν υπάρχει σύγκριση. Πρόσφατα ανακοινώθηκε μια σημαντική ανακάλυψη φυσικού αερίου στην Κύπρο.
Θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως εναλλακτική πηγή ενέργειας για να καλυφθούν οι ευρωπαϊκές ανάγκες; Και πρέπει αυτό το σχέδιο να περιλαμβάνει και την Τουρκία, γιατί η Άγκυρα επιμένει να διεκδικεί μοιρασιά των κερδών;
Τζον Σαρμπάνης: Η Τουρκία θα ήταν ευπρόσδεκτη στο τραπέζι των συνομιλιών και αυτού του είδους της συνεργασίας, εάν προσέλθει με σεβασμό στις διεθνείς αρχές και με διάθεση να συνεργαστεί θετικά. Αυτή, νομίζω ότι ήταν πάντα η θέση της Ελλάδας και της Κύπρου: “ Είμαστε εδώ για να συνεργαστούμε. Εάν είστε πρόθυμοι να δείξετε ότι μπορείτε να πράξετε καλόπιστα”.
Πιστεύετε όμως ότι είναι εφικτή η συνεργασία μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Κύπρου, χωρίς λύση στο Κυπριακό;
Τζον Σαρμπάνης: Είναι πολύ δύσκολο, φυσικά. Και, ξέρετε, ο Πρόεδρος Ερντογάν έχει αποδείξει ότι πολλές φορές χρησιμοποιεί τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται απλώς για να αυξήσει την επιρροή του στην περιοχή. Το ζήτημα της επίλυσης της διχοτομημένης Κύπρου μας απασχολεί εδώ και δεκαετίες. Είναι μια ανοιχτή πληγή. Στην οποία ο Πρόεδρος Ερντογάν ρίχνει συχνά αλάτι.
Επομένως, υπό αυτές τις συνθήκες, πιστεύετε ότι η Τουρκία δεν πρέπει να εμπλακεί σε κανένα ενεργειακό σχέδιο;
Τζον Σαρμπάνης: Νομίζω ότι είναι δύσκολο να τους καλωσορίσουμε σε μια συλλογική προσπάθεια χωρίς μια δέσμευση για σημαντικές αλλαγές σε ορισμένα από αυτά τα θέματα που συζητάμε.
Κατά τη γνώμη σας, θα μπορούσε αυτή η εξέλιξη, η ανακάλυψη φυσικού αερίου στην Κύπρο, να κάνει τις ΗΠΑ να αλλάξουν θέση ως προς τον αγωγό αερίου EastMed;
Τζον Σαρμπάνης: Θα πρέπει να δούμε. Και πάλι, θα δίσταζα να το αποφανθώ ενώ βρισκόμαστε στη μέση αυτής της αλλαγής, όπως ανέφερα, της διαμόρφωσης του ενεργειακού χαρτοφυλακίου. Εννοώ, πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο καθένας είχε το δικό του σχέδιο για την αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων στην περιοχή. Και αυτό ανατράπηκε εντελώς από την παρούσα κρίση. Και νομίζω ότι η σκόνη δεν έχει κάτσει ακόμα για το πώς θα διαμορφωθεί τελικά η νέα ενεργειακή παγκόσμια τάξη στον απόηχο της εισβολής στην Ουκρανία.
Πώς βλέπετε την πρόσφατη αναθέρμανση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ;
Τζον Σαρμπάνης: Οι προσπάθειες να αποκτήσει η Τουρκία μια πιο ορθολογική και προβλέψιμη συμπεριφορά στην ανατολική Μεσόγειο είναι ένας σημαντικός μακροπρόθεσμος στρατηγικός στόχος. Και ελπίζουμε ότι μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τις θερμότερες σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας ώστε η τελευταία να συμπεριφερθεί με τρόπο που θα είναι πιο κοντά στις προσδοκίες μας.