«Συνεπή και απόλυτα προβλέψιμο» χαρακτηρίζουν τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν όσοι έχουν μελετήσει τις κινήσεις του. Τούρκοι και Έλληνες διπλωμάτες. Σημειώνουν δε πως αν «διαβάσει» κανείς προσεκτικά τις δηλώσεις του Τούρκου προέδρου θα δει ότι οι κινήσεις του προαναγγέλλονται. Συνεπής και προβλέψιμη, όπως τονίζουν οι ίδιες πηγές είναι και η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας.
Σημειώνουν δε με νόημα ότι ο Ερντογάν δεν έχει καμία πρόθεση να εγκαταλείψει τη «Γαλάζια Πατρίδα», ωστόσο, όπως επισημαίνουν, η τουρκική διπλωματία έχει τις δικές της προτεραιότητες και φροντίζει να κρατάει ισχυρές εφεδρείες.
Κάπως έτσι ερμηνεύουν διπλωμάτες και αναλυτές την προσωρινή αναδίπλωση Ερντογάν σε «ασφαλείς προορισμούς» στην Ανατολική Μεσόγειο και την επιλογή το Αμπντούλ Χαμίντ Χαν να στοχεύσει για αρχή ένα «πηγάδι» στην τουρκική υφαλοκρηπίδα και όχι σε «αμφισβητούμενες περιοχές».
Διαβάζοντας μηνύματα
Ωστόσο για τους επιτελείς του Πενταγώνου, αλλά και τους διπλωμάτες στο Υπουργείο Εξωτερικών, το γεγονός ότι ο Τούρκος πρόεδρος «διάβασε» σωστά τα μηνύματα από τη διεθνή κοινότητα σε αυτή τη συγκυρία δεν σημαίνει ότι θα συνεχίσει να «λογοκρίνει» τους στόχους του. Ή ότι δεν θα τους αναπροσαρμόσει.
Πιο συγκεκριμένα. Ο Τούρκος πρόεδρος επιχειρεί από την αρχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία να εργαλειοποιήσει τη σύγκρουση και να φέρει την Άγκυρα στο επίκεντρο των εξελίξεων. Αναζητά στον πόλεμο της Ουκρανίας τον αναβαθμισμένο ρόλο που πάντα επεδίωκε για την Τουρκία και θεωρεί ότι τώρα μπορεί να του το προσφέρει το ριψοκίνδυνο διπλό παιχνίδι που παίζει, τόσο με το Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, όσο και με τη Δύση.
Από τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ
Ο Ερντογάν απέδειξε τις προθέσεις και την «ευελιξία» του και στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ. Επιβεβαιώνοντας ότι γνωρίζει να κάνει «παζάρι» και να επιστρέφει νικητής, ακόμα και όταν κάποιοι θεωρούν ότι ηττήθηκε. Άλλωστε στο παιχνίδι που έπαιξε στη Μαδρίτη με τη Σουηδία και τη Φινλανδία, έβαλε τέτοιους όρους, ώστε σήμερα να μπορεί να συνεχίζει τον εκβιασμό του και να κρατά όμηρο τόσο το ΝΑΤΟ όσο και το Ελσίνκι και τη Στοκχόλμη.
Για τον Ερντογάν η εξωτερική πολιτική που ακολουθεί δεν ετεροκαθορίζεται. Αντίθετα βαδίζει με διακηρυγμένους στόχους. Και σε αυτό το πλαίσιο δεν περιορίζεται σε Ελλάδα και Κύπρο, αλλά λαμβάνει υπόψη τις ευρύτερες εσωτερικές και εξωτερικές πραγματικότητες της Τουρκίας.
Στην παρούσα κατάσταση ο Ερντογάν εξετάζει τα κέρδη της Τουρκίας ευρύτερα. Με ορίζοντα πάντα και τις εκλογές του 2023. Βλέποντας τη μεγάλη εικόνα της διεθνούς διπλωματίας ο τούρκος πρόεδρος κατανοεί ότι μία πρόκληση σε «αμφισβητούμενα» νερά της Ανατολικής Μεσογείου δεν θα ήταν «συνετή επιλογή».
Ήδη οι επικρίσεις της πολιτικής του στο δυτικό στρατόπεδο περνάνε τα μηνύματα ότι ακόμα και αν και εμφανίζεται ως ο «μεσολαβητής» μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, οι «σύμμαχοι» έχουν αντιληφθεί ότι έχει πρόθεση να συνεχίσει να πατάει σε δύο βάρκες, απολαμβάνοντας οφέλη, με μηδενικό – προς το παρόν – κόστος.
Το διπλό παιχνίδι
Και επιχειρούν να του βάλουν φρένο, με τις «προειδοποιητικές βολές» να έρχονται από παντού. Και κυρίως από τα διεθνή ΜΜΕ, όπου τα δημοσιεύματα για το «διπλό παιχνίδι του Ερντογάν» και το αν θα έπρεπε τελικά να παραμένει εντός ΝΑΤΟ η Τουρκία αυξάνονται.
Ο Ερντογάν θέλει αυτή την περίοδο να δείξει ότι η Τουρκία είναι αυτή που εφαρμόζει τη νομιμότητα. Έστω και αν διαφωνεί με αυτό που οι άλλοι προσπαθούν να της επιβάλλουν. Αποφεύγει θάλασσες στις οποίες η Ελλάδα δηλώνει ότι έχει κυριαρχικά δικαιώματα, αλλά και την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και κλείνει το «Αμπντούλ Χαμίντ» στον κόλπο της Αττάλειας. Προς το παρόν.
Η πρώτη αποστολή, όχι η τελευταία
Άλλωστε ο ίδιος ο τούρκος πρόεδρος είπε ότι αυτή είναι η πρώτη αποστολή για το γεωτρύπανο. Θα ακολουθήσουν κι άλλες. Και οι επόμενοι στόχοι θα υποδειχθούν προφανώς αναλύοντας τις συνθήκες σε άλλο πλαίσιο με την Άγκυρα να μετρά πιθανότητες για κέρδη και απώλειες και αναλόγως να κινείται.
Θα εξαρτηθεί επίσης από τις κινήσεις της Ελλάδας. Καθώς οι διαρροές έχουν ήδη γίνει και είναι σαφείς. Οποιαδήποτε κίνηση πλησίον της Κρήτης που θα σχετίζεται με γεωτρήσεις θα φέρει την τουρκική αντίδραση.
Ορόσημο είναι σύμφωνα με αρμόδιες πηγές και οι ενδιάμεσες εκλογές των ΗΠΑ στις αρχές Νοεμβρίου. Καθώς τότε ο Ερντογάν ανάλογα και με το κλίμα που θα επικρατεί θα αποφασίσει ενδεχομένως εάν θέλει να στείλει ένα μήνυμα στην Ουάσιγκτον. Ο στόχος που αναμένεται να υποδειχθεί εκείνη την περίοδο αναμένεται να είναι στην κυπριακή ΑΟΖ.
Με τους περισσότερους να ποντάρουν σε μία πρόκληση απέναντι στην Ελλάδα το 2023 και όταν ο τούρκος πρόεδρος θα βαδίζει προς τις εκλογές, έχοντας ανάγκη την ενίσχυση του εθνικιστικού του προφίλ. Άλλωστε έχει ήδη ξεκινήσει να καλλιεργεί την ανθελληνική προπαγάνδα, βάζοντας και την αντιπολίτευση στο παιχνίδι, προκειμένου να εμφανίζεται και ως ένας παράγοντας που τον πιέζει και τον σπρώχνει σε «πρωτοβουλίες» εναντίον της Αθήνας αντί να τον συγκρατεί.
Χρυσές εφεδρείες
Ακόμα και αν οι πρωτοβουλίες που θα δείξουν ταύτιση Ερντογάν με την πολιτική του αναθεωρητισμού επί του παρόντος θεωρείται και στην Τουρκία καλό να αποφεύγονται, ο Ερντογάν διατηρεί στις «χρυσές εφεδρείες» του και το ζήτημα της τρομοκρατίας, σε συνδυασμό με το προσφυγικό – μεταναστευτικό.
Με τα επιτελεία στην Αθήνα να παρακολουθούν τις εξελίξεις για μία νέα εργαλειοποίηση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε «ατύχημα». Και περιμένουν την επόμενη κίνηση του Τούρκου προέδρου. Τονίζουν δε ότι οι ελληνικές δυνάμεις και η ελληνική διπλωματία παραμένουν σε διαρκή επαγρύπνηση, με την πολιτική ηγεσία να επιμένει στις ψύχραιμες αντιδράσεις… Αντίστοιχα παραμένει και ο διαρκής και στενός συντονισμός με την Κυπριακή Δημοκρατία, καθώς η Αθήνα θεωρεί ότι η διεθνής κοινότητα πλέον δεν έχει δικαιολογία να αδιαφορεί για την Κύπρο.