Αστική υπερθέρμανση, πυρκαγιές, ξηρασία και πλημμύρες είναι οι πιο σοβαρές απειλές που θα αντιμετωπίσει η Αθήνα, εξαιτίας της κλιματικής κρίσης, εφόσον δεν προσαρμοστεί στα νέα επιστημονικά δεδομένα για ένα πιο οικολογικό μέλλον. Σε αυτές τις προκλήσεις αναμένεται να απαντήσει ο Δήμος Αθηναίων με το νέο Σχέδιο Δράσης για το Κλίμα, που αφορά τα έτη 2021-2030, με στόχο μέσα στα επόμενα 15 χρόνια οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα να μειωθούν κατά 61% σε σχέση με το 2018 και, τελικά, να μηδενιστούν έως το 2050. Έτσι η Αθήνα όχι μόνο θα διασφαλίσει ένα βιώσιμο μέλλον για τους πολίτες της, αλλά και θα συμβάλλει στον διεθνή στόχο που προκύπτει από τη Συμφωνία του Παρισιού για τον περιορισμό της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Επιπλέον, ο Δήμος Αθηναίων θέτει ως ποσοτικούς στόχους την αύξηση της προσβασιμότητας και της συνδεσιμότητας σε τέτοιο βαθμό ώστε το 70% του πληθυσμού να έχει πρόσβαση σε 15 λεπτά με τα πόδια σε έναν χώρο πρασίνου και οι πράσινοι χώροι και οι διαπερατές επιφάνειες (δηλαδή επιφάνειες που διαπερνά το νερό) να καταλαμβάνουν το 30% της επιφάνειας της πόλης μέχρι το 2030.
Συμμετέχοντας στο δίκτυο «C40 Cities Climate Leadership Group» (Ηγέτιδες Πόλεις για το Κλίμα), το οποίο αντιπροσωπεύει το 25% της παγκόσμιας οικονομίας και λίγο περισσότερο από το 8% του παγκόσμιου πληθυσμού, οι υπηρεσίες του Δήμου κατάρτισαν ένα επικαιροποιημένο Σχέδιο Δράσης με παρεμβάσεις που θα αυξήσουν την ανθεκτικότητα της Αθήνας απέναντι στις νέες συνθήκες, όπως διαμορφώνονται. Μετά από έρευνα και εκτεταμένη διαβούλευση με επιστημονικούς φορείς, την κοινωνία των πολιτών και την επιχειρηματικότητα της Αθήνας και ακολουθώντας τον χάρτη πορείας για τις πόλεις-μέλη του δικτύου C40 «Deadline 2020» (Προθεσμία 2020), οι ομάδες εργασίας κατέληξαν σε εφτά άξονες, οι οποίοι εξειδικεύονται σε επιμέρους πολιτικές και παρακολούθηση της εφαρμογής τους με βάση συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.
Όπως προκύπτει από τη μελέτη του Δήμου της Αθήνας για τον προσδιορισμό των πολιτικών με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών και της ανθεκτικότητας της πόλης απέναντι στις κλιματικές αλλαγές, το πράσινο, το νερό και τα οικοσυστήματα είναι οι φυσικές της ασπίδες. Στη φιλοσοφία της προστασίας και της ενίσχυσής τους, κάνοντας συμμάχους τους πολίτες στην προσπάθεια για ένα βιώσιμο μέλλον, ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Κώστας Μπακογιάννης αναμένεται να παρουσιάσει το νέο Σχέδιο Δράσης για το Κλίμα άμεσα στο δημοτικό συμβούλιο.
Επτά άξονες δράσης για το Κλίμα
Η στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές μέσω φωτοβολταϊκών συστημάτων και η ενεργειακή αναβάθμιση του δομημένου περιβάλλοντος της πόλης είναι η κεντρική κατεύθυνση σχετικά με την ενέργεια, δηλαδή τον πρώτο άξονα του Σχεδίου Δράσης. Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος, προβλέπεται μεταξύ άλλων, η αξιοποίηση του κτηριακού αποθέματος του Δήμου και η αναβάθμιση των δημοτικών κτιρίων αλλά και ιδιωτικών κτιρίων με όρους πράσινης λειτουργίας.
Για την επιτάχυνση της μετάβασης σε βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα, που είναι ο δεύτερος άξονας, προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η αναβάθμιση και η διαπλάτυνση των πεζοδρομίων της Αθήνας, η επέκταση των δρόμων ήπιας κυκλοφορίας και των πεζοδρομήσεων, η επέκταση της ελεγχόμενης και έξυπνης στάθμευσης σε επιπλέον περιοχές, αλλά και την προώθηση της ηλεκτροκίνησης και της χρήσης δημόσιων συγκοινωνιών.
Ο τρίτος άξονας αφορά την αστική αναζωογόνηση, δηλαδή την ανάπτυξη, ενσωμάτωση και διαχείριση πράσινων και μπλε υποδομών (διαδρομών που συνδέουν πράσινους και πολιτιστικούς χώρους μεταξύ τους, πάρκων, νησίδων κλπ). Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται, μεταξύ άλλων, η ανάπλαση της Πανεπιστημίου, οι πράσινοι διάδρομοι στα Εξάρχεια, την Ακαδημία Πλάτωνος και τη Λαμπρινή, η ανάδειξη του Αδριάνειου Υδραγωγείου, η επέκταση της ανάπλασης του εμπορικού τριγώνου και της πλατείας Θεάτρου, και η δημιουργία νέων χώρων πρασίνου με προμετωπίδα την «Διπλή Ανάπλαση».
Με παρεμφερές αντικείμενο, ο τέταρτος άξονας αφορά την διαχείριση και την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας της πόλης, μέσω της συντήρησης και της αναβάθμισης των υφιστάμενων χώρων πρασίνου, της βιώσιμης διαχείρισης των υδάτων στον Λυκαβηττό αλλά και την αναβάθμιση των υποδομών στον Εθνικό Κήπο, θέτοντας ταυτόχρονα σε καθεστώς προστασίας ευάλωτους πληθυσμούς πανίδας.
Κομβικής σημασίας κρίνεται ο άξονας που αφορά την πρόληψη και αντιμετώπιση κλιματικών κινδύνων, ο οποίος εξειδικεύεται στα πλημμυρικά φαινόμενα, την πυροπροστασία, την ενίσχυση και την ευαισθητοποίηση γύρω από ζητήματα Δημόσιας Υγείας και την αντιμετώπιση του φαινομένου της αστικής υπερθέρμανσης, η οποία αυξάνει την δυσφορία των πολιτών.
Σχετικά με την κυκλικότητα και τη βιώσιμη διαχείριση του νερού και των απορριμμάτων, το Σχέδιο Δράσης του δήμου Αθηναίων περιλαμβάνει πολιτικές για την αξιοποίηση των υπόγειων υδάτων, τις αστικές καλλιέργειες αλλά και για την προώθηση της ανακύκλωσης και της επανάχρησης, για παράδειγμα μέσω τοποθέτησης επιπλέον κόκκινων κάδων για ρούχα, την προώθηση της κομποστοποίησης, μεταξύ άλλων και μέσω της τοποθέτησης περισσότερων καφέ κάδων και την δημιουργία σύγχρονου σταθερού σταθμού μεταφόρτωσης απορριμμάτων για την βελτιστοποίηση της μεταφοράς τους.
Τέλος, ο έβδομος άξονας θέτει ως στόχο την μετάβαση σε μια πράσινη και ψηφιακή πόλη, στην οποία ψηφιακή διακυβέρνηση διευκολύνει την καθημερινότητα των πολιτών, ενώ τα τεχνολογικά εργαλεία συμβάλλουν καταλυτικά στην παρακολούθηση και αξιολόγηση περιβαλλοντικών παραμέτρων και αέριας ρύπανσης. Στο πλαίσιο αυτού του άξονα τίθεται ως επιμέρους στόχος η εκπαίδευση και η διάχυση καλών πρακτικών για το κλίμα.