«Αδιανόητη και ακατανόητη» χαρακτήρισε ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος την απόφαση μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, τη στιγμή μάλιστα που υπάρχει πληθώρα λατρευτικών χώρων των μουσουλμάνων στην Κωνσταντινούπολη, στο πλαίσιο ραδιοφωνικής συνέντευξης που παραχώρησε στο BBC και στον δημοσιογράφο Τζούλιαν Μάρσαλ.
Ο θρησκευτικός ηγέτης της Ομογένειας στην Αμερική υπογράμμισε ότι η απόφαση αυτή πληγώνει βαθύτατα το θρησκευτικό συναίσθημα όλων των Ορθοδόξων και όλων των χριστιανών, εν γένει, αλλά και το συναίσθημα εκατομμυρίων άλλων ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο.
«Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό και υπέροχο μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, το οποίο όμως έχει κομβικό χαρακτήρα για όλον τον χριστιανικό κόσμο, ιδιαίτερα μάλιστα για εμάς τους Ορθοδόξους, καθώς η Αγία Σοφία ήταν πάντα στο διάβα της ιστορίας κέντρο της πίστης μας και της Εκκλησίας μας», επισήμανε ο Αρχιεπίσκοπος και υπογράμμισε ότι «μέχρι πριν από μερικές ημέρες ήμασταν όλοι χαρούμενοι γιατί ετύγχανε του σεβασμού όλων των δογμάτων και όλων των θρησκειών και όλων των ανθρώπων».
Όπως χαρακτηριστικά τόνισε, «ο λόγος για τον οποίο ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο ιδρυτής της σύγχρονης κοσμικής Τουρκικής Δημοκρατίας, μετέτρεψε το 1934 την Αγία Σοφία, που τότε λειτουργούσε ως τζαμί, σε μουσείο ήταν διότι επιθυμούσε η Αγία Σοφία να συμβολίζει τη μετάβαση από μια θεοκρατική αυτοκρατορία, που διακατεχόταν από την αντίληψη του κατακτητή, σε ένα κοσμικό κράτος, σε μια κοσμική κοινωνία, της οποίας όλοι οι πολίτες είναι ίσοι, έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις. Το να διακατέχεται κάποιος από την κοσμοθεωρία του κατακτητή, ο οποίος επικαλείται τα δικαιώματα του κατακτητή προκειμένου να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί, αλλάζει πλέον ουσιαστικά τη σχέση του τουρκικού κράτους με τους πολίτες του».
Και συνέχισε: «Είμαι ο ίδιος ένας Τούρκος πολίτης και δεν θέλω η τουρκική πολιτεία να διακατέχεται από αυτήν την αντίληψη, διότι δεν θεωρώ ούτε τον εαυτό μου ούτε τους άλλους Έλληνες της Πόλης μέλος μιας κατακτημένης μειονότητας. Θέλω να αισθάνομαι στη χώρα μου, την Τουρκία, ως ένας ίσος πολίτης ανεξαρτήτως του αν είμαι χριστιανός, ελληνικής καταγωγής ή Αρμένιος, ή Σύρος, ή Εβραίος. Είμαστε όλοι ίσοι πολίτες, αλλά εάν η Πολιτεία υιοθετεί την κοσμοθεωρία του κατακτητή που έχει το δικαίωμα ως κατακτητής να μετατρέπει την Αγία Σοφία σε τζαμί, τότε αυτό είναι ένα επικίνδυνο μονοπάτι που πραγματικά δεν ξέρουμε πού μπορεί να μας οδηγήσει, και αυτό είναι κάτι που φοβάμαι πολύ».
Τέλος, απαντώντας στην παρατήρηση του δημοσιογράφου ότι τίποτε δεν εμποδίζει τον ίδιο και τους Έλληνες Ορθόδοξους να εισέρχονται στο τέμενος, πλέον, της Αγίας Σοφίας και να προσεύχονται σιωπηλά μπροστά στις εικόνες, υπογράμμισε: «Μιλάμε για τη θεία λατρεία, η οποία δεν αποτελεί ατομική προσευχή, και η οποία είναι η Θεία Λειτουργία, η λατρευτική σύναξη των πιστών. Στην Αγία Σοφία ως μουσείο θα μπορούσαμε όλοι να εισερχόμαστε και να προσευχόμαστε όλοι ισότιμα, χωρίς καμία εξαίρεση. Αντίθετα, στην Αγία Σοφία ως τζαμί, κάτι τέτοιο είναι αδύνατον, διότι υπάρχει ένα συγκεκριμένο “τελετουργικό” για να εισέλθει κάποιος σε ένα τζαμί, δηλαδή, πρέπει να βγάλει τα υποδήματά του, να πλύνει τα χέρια του και να είναι μουσουλμάνος στο θρήσκευμα για να μπορεί να προσευχηθεί». Δεν μπορεί κάποιος, ολοκλήρωσε, «να εισέλθει στο Μπλε Τζαμί, για παράδειγμα, και να προσευχηθεί ως χριστιανός».