Το χτίσιμο ενός διπλού τείχους προστασίας ενόψει του ερχόμενου χειμώνα είναι το μεγάλο στοίχημα που έχουν θέσει οι επιστήμονες και η ηγεσία του υπουργείου Υγείας.
Η προστασία από τον κορωνοϊό αλλά και από την εποχιακή γρίπη, ταυτόχρονα, θεωρείται κομβικής σημασίας, την ώρα μάλιστα που η πανδημία δεν δείχνει να υποχωρεί.
H συνταγογράφηση εμβολίων έναντι της εποχικής γρίπης άρχισε ήδη από την περασμένη εβδομάδα, με τους επιστήμονες να θέτουν φέτος ένα διπλό στοίχημα: αφενός να περιοριστούν οι λοιμώξεις που προκαλεί ο πανδημικός ιός και αφετέρου να μπει ισχυρό φρένο στην κυκλοφορία του ιού της γρίπης στην κοινότητα.
Και προειδοποιούν πως δεν πρέπει να εφησυχάζουμε καθώς υπάρχει μικρή ανοσία στη γρίπη λόγω της περσινής χαμηλής κυκλοφορίας της, την ώρα που η παράλληλη χαλάρωση των μέτρων δημιουργούν συνθήκες αναζωπύρωσης.
Η γρίπη είναι μια μεταδοτική νόσος του αναπνευστικού συστήματος προκαλούμενη από τον ιό της γρίπης. Μπορεί να προκαλέσει ήπια έως σοβαρή νόσο και κάποιες φορές να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο. Οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και άτομα που πάσχουν από ορισμένα χρόνια νοσήματα κινδυνεύουν περισσότερο από σοβαρές επιπλοκές της γρίπης.
Η διαχρονική παρακολούθηση του νοσήματος στην Ελλάδα δείχνει ότι η δραστηριότητα της εποχικής γρίπης συνήθως αρχίζει να αυξάνεται κατά τον Ιανουάριο, ενώ κορυφώνεται κατά τους μήνες Φεβρουάριο – Μάρτιο.
Συγκεκριμένα κατά την περίοδο 2018-2019, στην χώρα μας το επιδημικό κύμα της γρίπης ξεκίνησε την εβδομάδα 52/2018 (24-30 Δεκεμβρίου 2018), κορυφώθηκε την εβδομάδα 6/2019 (04-10 Φεβρουαρίου 2019), ενώ βαθμιαία μειούμενη η δραστηριότητα της γρίπης συνεχίστηκε σε χαμηλά επίπεδα τις επόμενες εβδομάδες μέχρι το τέλος της περιόδου επιτήρησης.
Το στέλεχος της γρίπης που επικράτησε στη χώρα μας κατά την περίοδο 2018-2019 ήταν ο ιός γρίπης τύπου Α σε ποσοστό 98,7%. Όσον αφορά στους υπότυπους του ιού γρίπης 2 τύπου Α, κυκλοφόρησε κυρίως ο υπότυπος Α(H1N1)pdm09 (73,5%), επικρατώντας έναντι του Α(H3N2) (26,5%). Ο χρόνος έναρξης του επιδημικού κύματος της εποχικής γρίπης δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια, συχνά όμως με την έναρξη του παρατηρείται αποδιοργάνωση της επαγγελματικής και της κοινωνικής ζωής, υπέρμετρη αύξηση της κατανάλωσης φαρμάκων και όχι σπάνια, αύξηση της θνησιμότητας.
Σημαντικά μέτρα περιορισμού της εξάπλωσης της γρίπης είναι η συστηματική εφαρμογή μέτρων ατομικής υγιεινής (π.χ. συχνό πλύσιμο χεριών), η απομόνωση των πασχόντων και η αποφυγή συγχρωτισμού σε κλειστούς χώρους.
Ωστόσο, τα μέτρα αυτά έχουν μερική απόδοση και –παρότι σημαντικά– δεν επαρκούν. Ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης είναι ο εμβολιασμός με το αντιγριπικό εμβόλιο, το οποίο, όταν χορηγηθεί σωστά και έγκαιρα, προφυλάσσει από τη μετάδοση του ιού της γρίπης, συμβάλλει στην προστασία από τις σοβαρές επιπλοκές της γρίπης καθώς και κατά επέκταση στη μείωση απουσιών από την εργασία, το σχολείο και κάθε άλλη κοινωνική εκδήλωση.
Όπως κάθε χρόνο και επειδή ο ιός της γρίπης μεταλλάσσεται σε διαφορετικούς υποορότυπους, έτσι και για την περίοδο 2019-2020 η σύνθεση του αντιγριπικού εμβολίου περιέχει τα εγκεκριμένα στελέχη του ιού, σύμφωνα με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).
Για τη φετινή περίοδο μπορεί να συνταγογραφείται σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών οποιοδήποτε αντιγριπικό εμβόλιο (που διαθέτει άδεια κυκλοφορίας), του οποίου η σύνθεση περιέχει τα εγκεκριμένα στελέχη από τον Ελληνικό Οργανισμό Φαρμάκων.
Επισημαίνεται ότι, μέσω των συστημάτων φαρμακοεπαγρύπνισης που λειτουργούν διεθνώς δεν έχουν καταγραφεί σοβαρές συστηματικές παρενέργειες του αντιγριπικού εμβολίου.
Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών της χώρας μας, ο αντιγριπικός εμβολιασμός πρέπει να εφαρμόζεται συστηματικά και κατά προτεραιότητα σε άτομα (ενηλίκους και παιδιά) που ανήκουν στις παρακάτω ομάδες αυξημένου κινδύνου:
1. Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω.
2. Παιδιά (6 μηνών και άνω) και ενήλικοι με έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
-Χρόνια νοσήματα αναπνευστικού, όπως άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
-Καρδιακή νόσο με σοβαρή αιμοδυναμική διαταραχή
-Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη)
-Μεταμόσχευση οργάνων και μεταμόσχευση μυελού των οστών
-Δρεπανοκυτταρική αναιμία (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
-Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
-Χρόνια νεφροπάθεια
-Χρόνιες παθήσεις ήπατος
-Νευρολογικά-νευρομυϊκά νοσήματα
-Σύνδρομο Down.
3. Έγκυες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, λεχωίδες και θηλάζουσες.
4. Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία (Δείκτη Μάζας Σώματος >40Kg/m2) και παιδιά με ΔΜΣ >95ηΕΘ.
5. Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. για νόσο Kawasaki, ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα).
6. Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν ή διαβιούν με άτομα με υποκείμενο νόσημα, που αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών της γρίπης.
7. Κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές (σχολείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων κ.λπ.), νεοσύλλεκτοι, ιδρύματα χρονίως πασχόντων και μονάδες φιλοξενίας ηλικιωμένων, καταστήματα κράτησης.
8. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, λοιποί εργαζόμενοι, φοιτητές επαγγελμάτων υγείας σε κλινική άσκηση) και σε κέντρα διαμονής προσφύγων-μεταναστών.
9. Άστεγοι.
10. Κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πτηνά ή χοίρους.
Πρέπει να χορηγείται έγκαιρα
Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν από την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων γρίπης, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου δύο εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης.
Οπως αναφέρεται στη σχετική εγκύκλιο του υπουργείου Υγείας, κατά προτίμηση ο εμβολιασμός θα πρέπει να ολοκληρώνεται τουλάχιστον 4-6 εβδομάδες προ της ενάρξεως του ετήσιου επιδημικού κύματος της γρίπης στην Ελλάδα (δηλαδή στα μέσα έως το τέλος Νοεμβρίου).
Ο εμβολιασμός συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της εποχικής γρίπης για άτομα για τα οποία ενδείκνυται ο εμβολιασμός και δεν πρόλαβαν να εμβολιαστούν εγκαίρως. Ο αντιγριπικός εμβολιασμός γενικά περιλαμβάνει μόνο μία δόση του εμβολίου ετησίως.
Σε ποιες περιπτώσεις πρέπει να αναβάλλεται η χορήγηση του εμβολίου
Λόγω της εξελισσόμενης πανδημίας οι ειδικοί θέτουν ορισμένους χρονικούς περιορισμούς για τη χορήγηση του αντιγριπικού εμβολίου σε σχέση με τη λοίμωξη COVID-19.
-Ασυμπτωματικοί ή προσυμπτωματικοί ασθενείς με θετικό εργαστηριακό έλεγχο COVID-19 πρέπει να κάνουν το αντιγριπικό εμβόλιο μόλις ολοκληρώσουν την απομόνωσή τους.
-Ασυμπτωματικά άτομα που ήρθαν σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα COVID-19 και έχουν αρνητικό εργαστηριακό έλεγχο μπορούν να εμβολιαστούν κανονικά.
-Συμπτωματικοί ασθενείς με λοίμωξη COVID-19 πρέπει να αναβάλουν τον εμβολιασμό τους μέχρι να ολοκληρωθεί η απομόνωσή τους και να υφεθεί η συμπτωματολογία της νόσου.