Κλείνει από το επόμενο ακαδημαϊκό έτος 2022 – 2023 η Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Βελλάς Ιωαννίνων, που λειτουργούσε αδιάλειπτα από το 1911, όταν ακόμα η Ήπειρος βρισκόταν κάτω από τον οθωμανικό ζυγό, ύστερα από νόμο που ψηφίστηκε στη Βουλή την Παρασκευή. Το ίδιο συμβαίνει και με την αντίστοιχη Ακαδημία της Θεσσαλονίκης. Πλέον από τις τέσσερις Ανώτατες Εκκλησιαστικές Ακαδημίες της χώρας θα λειτουργούν, σύμφωνα με το άρθρο 169 του νομοσχεδίου, μόνο δύο: η Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών (Ριζάρειος) και η Ανώτατη Πατριαρχική Ακαδημία Κρήτης. Η υπουρός Παιδείας κυρία Κεραμέως ήταν ανυποχώρητη. Οι όψιμες και αναιμικές αντιδράσεις των βουλευτών του νομού Ιωαννίνων, του περιφερειάρχη κύριου Καχριμάνη και του δημάρχου Πωγωνίου κύριου Καψάλη, ο οποίος μάλιστα είναι απόφοιτος της σχολής, δεν εισακούστηκαν. Το ίδιο έγινε και με τις αντιδράσεις των κατοίκων της περιοχής. Παρολα αυτά, η ηγεσία της Εκκλησίας υποστήριξε την απόφαση της κυρίας Κεραμέως και των συμβούλων της.
Βελλά: μια ιστορική πόλη της Ηπείρου
«Βελλά: πόλη, αξιόλογη στο παρελθόν και φρούριο, τα ερείπια του οποίου ακόμα (1856) σώζονται. Στη βυζαντινή εποχή η πόλη αυτή άκμαζε και είχε και τίτλο Επισκοπής, που διατηρήθηκε μέχρι τώρα(1856) και αναβαθμίστηκε το 1833 σε αρχιεπισκοπή, η οποία το 1843 συγχωνεύτηκε με τη μητρόπολη των Ιωαννίνων. Μετά την πλήρη ερήμωση της Βελλάς, που έγινε πριν από 100 χρόνια περίπου (σημ: μέσα 18ου αιώνα), καθώς στις αρχές του 18ου αιώνα η Βελλά ήταν κωμόπολη, σύμφωνα με τον Μελέτιο, ο επίσκοπος πήγε στην Κόνιτσα και οι λίγοι κάτοικοι εγκαταστάθηκαν στο χωριό Άνω Σουδενά(σημ. Άνω Πεδινά, ένα από τα Ζαγοροχώρια). Η πόλη της Βελλάς βρισκόταν σ’ ένα λόφο περιτειχισμένο από παντού και απείχε (ενν. από το 1856) 6 χλμ. από τα Ιωάννινα. Δυτικά από τον λόφο περνά ο ποταμός Καλαμάς, οι πηγές του οποίου βρίσκονται σε πολύ μικρή απόσταση από τη Βελλά, βορειοδυτικά από αυτήν. Ίσως κτήτορας ή καλλωπιστής της ήταν κάποιος Σλάβος ηγεμόνας Βελλάς(Φωτίκη Γ’ 92.100 Δ’ 89). Πρώτος αρχιεπίσκοπός της ήταν ο Μανουήλ (1233). Η αρχιεπισκοπή Βελλά έχει στη δικαιοδοσία της αρκετά μοναστήρια, αξιολογότερα από τα οποία είναι της Βελλάς, της Παλιουρής, της Αρτσίστας και το μοναστήρι του Σπηλαίου».
Η Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Βελλάς
Η Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία (ΑΕΑ) Βελλάς Ιωαννίνων αποτελεί συνέχεια της Ανωτέρας Εκκλησιαστικής Σχολής Βελλάς Ιωαννίνων, που υπήρξε η εκπαιδευτική συνέχεια του ιεροδιδασκαλείου Βελλάς Ιωαννίνων.
Ιδρύθηκε το 1911 από τον μητροπολίτη Βελλάς και Κονίτσης Σπυρίδωνα Βλάχο, ο οποίος στη συνέχεια έγινε μητροπολίτης Ιωαννίνων και έπειτα (1949 – 1956) αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος. Θυμίζουμε ότι το 1911 η περιοχή όπου βρίσκεται η Βελλά ήταν υπόδουλη στους Οθωμανούς και απελευθερώθηκε το1913. Σκοπός της ίδρυσής της ήταν η μόρφωση Ιερέων και Διδασκάλων για την εξυπηρέτηση κατά κύριο λόγο της Ηπείρου και των ακριτικών περιοχών γενικότερα. Ξεκίνησε τη λειτουργία της ως ιερατική σχολή Βελλάςαπό το 1911 ως το 1924 με τετραετές πρόγραμμα σπουδών (τύπος ιεροδιδασκαλείου). Ακολούθησαν διάφορες αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας της σχολής. Τη σημερινή της μορφή έλαβε το 2006, οπότε έγινε Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Βελλάς Ιωαννίνων με οκτώ εξάμηνα σπουδών πανεπιστημιακού επιπέδου και με δύο προγράμματα σπουδών:α) πρόγραμμα ιερατικών σπουδών και β) πρόγραμμα εκκλησιαστικής μουσικής και ψαλτικής. Η προσφορά της Ακαδημίας Βελλά είναι τεράστια και οι απόφοιτοί της χιλιάδες.
Να σημειώσουμε ότι η σχολή απέχει 32 χλμ. από τα Γιάννενα (περίπου μισή ώρα με αυτοκίνητο) και τρία χιλιόμετρα περίπου από το ιστορικό Καλπάκι. Εξυπηρετείται συγκοινωνιακά από τα λεωφορεία του ΚΤΕΛ Ιωαννίνων που διέρχονται από την εθνική οδό Ιωαννίνων -Κακαβιάς.
Γιατί κλείνει η Σχολή; — Οι συνέπειες της απόφασης
«Η βάση εισαγωγής των Εκκλησιαστικών Ακαδημιών και η απορρόφηση των αποφοίτων τους είναι ιδιαίτερα προβληματικές», ήταν το βασικό της επιχείρημα. Αυτό είναι τόσο δύσκολο να το λύσει το υπουργείο; Πρέπει να κλείσουν δύο Εκκλησιαστικές Ακαδημίες γι’ αυτόν τον λόγο; Γνωρίζει κυρία η κυρία Κεραμέως και οι σύμβουλοί της ότι η μητρόπολη Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης έχει ελάχιστους ιερείς; Γνωρίζουν ότι ένας ιερέας μπορεί να λειτουργεί και να τελεί μυστήρια σε 5 – 10 χωριά; Γνωρίζουν ότι το Πάσχα η περιφορά του Επιταφίου στα ακριτικά χωριά του Πωγωνίου ξεκινά από τις 5 μ. μ. σ’ ένα χωριό, συνεχίζεται στις 6 μ. μ. στο επόμενο κλπ. με τον ιερέα και τον ψάλτη να μετατρέπονται σε… Χάμιλτον στους κακοτράχαλους δρόμους της ελληνοαλβανικής μεθορίου; Το ίδιο βέβαια γίνεται και το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου. Στην Ήπειρο ο Χριστός ανασταίνεται εδώ και χρόνια νωρίς το απόγευμα. Αντί να φροντίσουν να λύσουν αυτό το μείζον πρόβλημα, καθώς οι ακρίτες της Ηπείρου (καλώς ή κακώς) είναι πιστοί χριστιανοί και απογοητεύονται και από την έλλειψη ιερέων στην περιοχή, κλείνουν την Ακαδημία Βελλά.
Συνέπειες όμως και μάλιστα σοβαρές, υπάρχουν και για τους διδάσκοντες της Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Βελλά. Καθώς αυτή συγχωνεύεται με την Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία της Αθήνας, θα πρέπει πολλοί να μετακομίσουν στην πρωτεύουσα. Κάποιος δηλαδή που μένει στα Γιάννενα και πηγαινοέρχεται καθημερινά στην Βελλά, θα πρέπει να έρθει στην Αθήνα. Αν έχει οικογένεια τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Κι αν κάποιος έχει ιδιόκτητο σπίτι στα Γιάννενα, θα πρέπει να νοικιάσει σπίτι στην Αθήνα.
Επιπλέον, η λειτουργία του προγράμματος εκκλησιαστικής μουσικής και ψαλτικής της Ακαδημίας Βελλά, μεταφέρεται και συγχωνεύεται με το αντίστοιχο πρόγραμμα της Πατριαρχικής Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Κρήτης με έδρα το Ηράκλειο. Αυτό δημιουργεί προβλήματα σε εναν Γιαννιώτη οικογενειάρχη που διδάσκει στο πρόγραμμα αυτό και πρέπει να μετακομίσει στην Κρήτη. Βέβαια υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις και με κάποιες προϋποθέσεις μπορούν ορισμένοι από τους διδάσκοντες στην Ακαδημία να αιτηθούν διορισμό ως μέλη ΔΕΠ σε Α.Ε.Ι. εκτός Αττικής. Όσο για το διοικητικό προσωπικό των Ακαδημιών Βελλάς και Θεσσαλονίκης μεταφέρεται στα πανεπιστήμια Ιωαννίνων και Μακεδονίας αντίστοιχα μετά από συνεδρίαση των πρυτανικών συμβουλίων αυτών των Α.Ε.Ι. και με προϋποθέσεις.
Οι «αντιδράσεις» – Η ακατανόητη στάση της ιεραρχίας
Αν και το θέμα ήταν γνωστό εδώ και μήνες, μόλις τον τελευταίο καιρό άρχισαν να αντιδρούν ο περιφερειάρχης Ηπείρου, κύριος Αλέξανδρος Καχριμάνης και ο δήμαρχος Πωγωνίου, κύριος Καψάλης, απόφοιτος της Ακαδημίας Βελλά. Για 6,5 ολόκληρους μήνες οι κάτοικοι των ακριτικών χωριών του νομού Ιωαννίνων δεν έβλεπαν λεωφορείο του ΚΤΕΛ. Πριν από ένα περίπου μήνα περίπου και μετά τα άρθρα που δημοσιεύτηκαν στο protothema.gr , ξεκίνησαν τα δρομολόγια (εβδομαδιαία βέβαια) με μικρά λεωφορεία. Μετά από διαμαρτυρίες των κατοίκων τελικά δρομολογήθηκαν λεωφορεία των 50 θέσεων.