Ήταν 12 Οκτωβρίου 1944 όταν στην Αθήνα άρχισαν να ηχούν οι καμπάνες σημαίνοντας ότι οι Γερμανοί έφυγαν. Το προηγούμενο διάστημα είχαν απελευθερωθεί τα προάστια, ωστόσο το κέντρο της Αθήνας παρέμενε υπό γερμανική κατοχή.
Τα ξημερώματα της 12ης Οκτωβρίου ξεκίνησε η αποχώρηση των Γερμανών, αρχικά εγκατέλειψαν την πρωτεύουσα οι γερμανικές φάλαγγες, μέσω της Ιεράς Οδού. Στις 8 το πρωί η γερμανική διοίκηση της πόλης κατέθεσε στεφάνι στον Άγνωστο Στρατιώτη, ενώ στις 9:15 έγινε η υποστολή της ναζιστικής σημαίας από την Ακρόπολη, σημαίνοντας το τέλος της γερμανικής κατοχής, που διήρκεσε 1.624 ημέρες.
Αμέσως μετά την αποχώρηση των Γερμανών εκατοντάδες χιλιάδες Αθηναίοι βγήκαν στους δρόμους πανηγυρίζοντας.
Οι Γερμανοί είχαν συμφωνήσει να μη γίνουν δολιοφθορές σε υποδομές της πρωτεύουσας, με προϋπόθεση την ανεμπόδιστη αποχώρηση των γερμανικών μονάδων και επίσης την προϋπόθεση να «μην ενοχληθούν».
Ο λόγος τους δεν τηρήθηκε, φυσικά. Φεύγοντας ανατίναξαν τμήμα του λιμανιού του Πειραιά, ενώ επιχείρησαν να ανατινάξουν και το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Κερατσίνι. Τελευταία φρικιαστική αγριότητά τους, λίγο πριν την αποχώρησή τους από την Αθήνα, η εκτέλεση των 72 Ελλήνων πατριωτών στο Δαφνί και η εξόντωση των διερμηνέων τους.
Ο απολογισμός της γερμανικής κατοχής πικρός: πάνω από 1.800 εκτελέσεις, 2.000 νεκροί από εμφύλιες συγκρούσεις, 45.000 νεκροί από πείνα.
Σήμερα η επέτειος γιορτάστηκε στην Ακρόπολη, όπως κάθε χρόνο με την έπαρση της ελληνικής σημαίας από τσολιάδες.
Πατούλης: Ημέρα γιορτής, μνήμης, σεβασμού και τιμής
«Η μέρα που απελευθερώθηκε η Αθήνα είναι ημέρα γιορτής, μνήμης, σεβασμού και τιμής για εκείνους που αγωνίστηκαν και θυσίασαν την ίδια τους τη ζωή για την ελευθερία», τονίζει ο περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης στη δήλωσή του για την 78η επέτειο της απελευθέρωσης της Αθήνας από τους Γερμανούς και προσθέτει: «Στη συνείδηση των πολιτών η 12η Οκτωβρίου αποτυπώνει την ελπίδα και την αισιοδοξία για ένα καλύτερο μέλλον. Τιμούμε τους ηρωικούς αγωνιστές μας και στέλνουμε όλοι μαζί ένα ηχηρό μήνυμα πως στη χώρα που γέννησε τη δημοκρατία δεν έχουν θέση φασιστικές και μισαλλόδοξες ιδεολογίες. Ο καλύτερος φόρος τιμής για τους προγόνους μας που θυσιάστηκαν είναι να εργαστούμε όλοι μαζί, ενωμένοι, για μια ισχυρή χώρα και μονιασμένη».
Ο περιφερειάρχης εκφράζει την πίστη πως μόνο μέσα από τη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη μπορούμε να εξασφαλίσουμε την κοινωνική προκοπή που «θα συμβάλει προκειμένου η Αττική μας και συνολικά η Ελλάδα να κατακτήσει τη θέση που της αξίζει σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο» και κλείνει τονίζοντας: «Είναι υποχρέωσή μας να συμβάλουμε με κάθε τρόπο στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και χρέος μας να βοηθήσουμε τους νέους να γνωρίσουν τις τραγικές και ταυτόχρονα ηρωικές στιγμές του λαού μας».