Ένα δικαστικό και διπλωματικό σίριαλ στο οποίο ενεπλάκησαν το Πεκίνο, η Ουάσινγκτον και η Οτάβα ολοκληρώθηκε σήμερα: η οικονομική διευθύντρια του κινεζικού κολοσσού τηλεπικοινωνιών Huawei, η Μενγκ Ουάνγκζου, αναχώρησε από το Βανκούβερ του Καναδά όπου βρισκόταν επί σχεδόν τρία χρόνια σε κατ’ οίκον κράτηση, έπειτα από συμφωνία που συνήφθη με τις ΗΠΑ, ενώ δύο Καναδοί που κρατούνταν στην Κίνα αφέθηκαν ελεύθεροι.
Η Μεγνγκ, ο πρώην διπλωμάτης Μάικλ Κόβριγκ και ο επιχειρηματίας Μάικλ Σπέιβορ αφέθηκαν ελεύθεροι έπειτα από χρόνια που τελούσαν υπό κράτηση.
Οι δύο Καναδοί συνελήφθησαν τον Δεκέμβριο του 2018 στην Κίνα και κατηγορήθηκαν για κατασκοπεία, βαθαίνοντας την άνευ προηγουμένου διπλωματική κρίση ανάμεσα στην Οτάβα και στο Πεκίνο.
Η σύλληψή τους εκλήφθηκε από τον Καναδά ως μέτρο αντιποίνων των αρχών της Κίνας για τη σύλληψη της Μενγκ κατόπιν αιτήματος των ΗΠΑ την 1η Δεκεμβρίου 2018 στο διεθνές αεροδρόμιο του Βανκούβερ, καθώς το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης ήθελε να δικαστεί κυρίως για «τραπεζική απάτη».
Αυτά «τα τρία τελευταία χρόνια η ζωή μου ανατράπηκε», δήλωσε στους δημοσιογράφους η 49χρονη Μενγκ, που έχει ονομαστεί «η πριγκίπισσα» της Huawei και η οποία πάντα αρνούνταν τις κατηγορίες που της απέδιδαν.
Στη χθεσινή ακροαματική διαδικασία στο Βανκούβερ η κόρη του επικεφαλής της Huawei δήλωσε «αθώα» προτού δικαστής αποφασίσει να την αφήσει ελεύθερη, τερματίζοντας τη διαδικασία έκδοσής της στις ΗΠΑ.
Στη συνέχεια η Μενγκ επιβιβάστηκε σε αεροπλάνο με προορισμό τη Σεντζέν.
Στο δρόμο για το σπίτι της
Από το αεροπλάνο η Μενγκ ανήρτησε ένα μήνυμα στα κινεζικά μέσα δικτύωσης στο οποίο ευχαριστούσε «το κόμμα και την κυβέρνηση». «Αυτή η απόχρωση του λαμπερού, κινεζικού κόκκινου (…) με οδηγεί στον μακρύ δρόμο της επιστροφής», πρόσθεσε.
Λίγο αργότερα ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό ανακοίνωσε την απελευθέρωση των «δύο Μάικλ», όπως τους αποκαλούν στον Καναδά, από την φυλακή στην Κίνα όπου κρατούνταν.
«Πριν από περίπου 12 λεπτά, το αεροσκάφος που μεταφέρει τους Μάικλ Κόβριγκ και Μάικλ Σπέιβορ εγκατέλειψε τον κινεζικό εναέριο χώρο και βρίσκεται εν πτήσει προς τον Καναδά», ανέφερε ο κ. Τριντό κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε εκτάκτως.
Ωστόσο ο Καναδός πρωθυπουργός δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες για τις συνθήκες της απελευθέρωσής τους, διότι «πρόκειται για μια επιχείρηση που βρίσκεται σε εξέλιξη». Ο ίδιος διευκρίνισε ότι οι δύο άνδρες αναμένεται να φτάσουν στον Καναδά σήμερα.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν χαιρέτισε την απόφαση του Πεκίνου να αφήσει ελεύθερους τους δύο Καναδούς μετά την «αυθαίρετη» κράτησή τους.
«Ένα αγκάθι λιγότερο»
Η αναχώρηση της Μενγκ για την Κίνα κατέστη εφικτή έπειτα από μια συμφωνία στην οποία κατέληξαν το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης και η Huawei.
Η δεύτερη στην ιεραρχία του κινεζικού κολοσσού παραδέχθηκε, βάσει των όρων της συμφωνίας, ότι «απέκρυψε την αλήθεια» και «έκανε ψευδείς δηλώσεις» σχετικά με «τις δραστηριότητες της Huawei στο Ιράν» — χώρα που υπόκειται σε αμερικανικές κυρώσεις– στη διάρκεια συνάντησης που είχε με στέλεχος της τράπεζας HSBC στο Χονγκ Κονγκ.
Σε αντάλλαγμα για την παραδοχή αυτή, το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ συμφώνησε να αποσύρει τις κατηγορίες εις βάρος της Μενγκ την 1η Δεκεμβρίου 2022 –τέσσερα χρόνια μετά τη σύλληψή της. Παράλληλα η Ουάσινγκτον πρότεινε στην Οτάβα να απελευθερώσει τη Μεγνκ και υπαναχώρησε από το αίτημά της για την έκδοσή της.
Η συμφωνία επιτεύχθηκε σε μια περίοδο που ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν και ο Κινέζος ομόλογός του Σι Τζινπίνγκ προσπαθούν να περιορίσουν τις κινήσεις δημόσιας έντασης, αν και οι δύο δυνάμεις εξακολουθούν να αντιπαρατίθενται για θέματα όπως η κυβερνοασφάλεια, η κλιματική αλλαγή, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το εμπόριο και οι δασμοί.
Από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ο Μπάιντεν δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι δεν σκοπεύει να ξεκινήσει «έναν δεύτερο Ψυχρό Πόλεμο», ενώ ο Σι τόνισε ότι οι διαφωνίες μεταξύ των χωρών «πρέπει να επιλύονται μέσω του διαλόγου και της συνεργασίας».
Ακόμη κι αν οι σχέσεις μεταξύ Καναδά και Κίνας «πιθανόν δεν θα επιστρέψουν στην πρότερη κατάστασή τους», όπως εκτιμά ο Καναδός πρώην πρεσβευτής στην Κίνα Γκι Σεν-Ζακ, η επίλυση αυτής της διένεξης σημαίνει ότι υπάρχει «ένα αγκάθι λιγότερο» στις διμερείς σχέσεις.
Το γεγονός ότι οι Κόβριγκ και Σπέιβορ αφέθηκαν ελεύθεροι την ίδια ώρα με τη Μενγκ «επιβεβαιώνει» ότι το Πεκίνο επιδιδόταν σε «διπλωματία ομήρων», σχολιάζει ο ίδιος.
Ωστόσο η Λινέτ Ονγκ καθηγήτρια πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο του Τορόντο εκφράζει την ανησυχία ότι «αυτό θα αποτελέσει μάλλον ένα κακό μάθημα για την Κίνα, ότι η διπλωματία των ομήρων λειτουργεί».