Ξεκάθαρη είναι η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διά στόματος της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σχετικά με τη διατήρηση των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας και παράλληλα τη συνέχιση της οικονομικής στήριξης στην Ουκρανία. Η Πρόεδρος της Επιτροπής ανακοίνωσε τα πανευρωπαϊκά μέτρα για τη συντονισμένη δράση του μπλοκ απέναντι στην ενεργειακή ακρίβεια, ενώ παράλληλα μίλησε για την ασπίδα της Ευρώπης ενάντια στην απολυταρχία του Πούτιν.
Ειδικότερα, η Κομισιόν προτείνει την επιβολή πλαφόν στα κέρδη των ηλεκτροπαραγωγών με χαμηλά λειτουργικά κόστη, καθώς και την υποχρεωτική συνεισφορά των εταιρειών ορυκτών καυσίμων από τα κέρδη που αποκτούν χάρη στις υψηλότερες τιμές του φυσικού αερίου. Παράλληλα, θα προτείνει μέτρα με στόχο τη συνολική μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των κρατών μελών του μπλοκ. Τα μέτρα θα εξειδικευτούν από τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν Φρ. Τίμμερμανς και την Επίτροπο Ενέργειας Κ. Σίμπσον.
Τα μέτρα για την ενέργεια
Με δεδομένο ότι υπάρχει ασυμφωνία ανάμεσα στους «27» για την επιβολή πλαφόν στις τιμές του ρωσικού φυσικού αερίου, η πρόεδρος της Κομισιόν στάθηκε σε άλλα μέτρα του «πακέτου»: Τον περιορισμό της κατανάλωσης, την φορολόγηση των υπερκερδών των εταιρειών και την ενίσχυση νοικοκυριών και επιχειρήσεων που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη.
Η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν ανέφερε ότι σήμερα οι αγορές φυσικού αερίου έχουν αλλάξει δραματικά από το φυσικό αέριο αγωγών που είχε παλαιότερα αφθονία σε αυξανόμενες ποσότητες LNG, αλλά η χρήση αναφοράς στην αγορά φυσικού αερίου δεν έχει προσαρμοστεί. «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή θα εργαστεί για τη θέσπιση ενός πιο αντιπροσωπευτικού σημείου αναφοράς για την εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας που θα αντικατοπτρίζει πραγματικά αυτήν την αλλαγή στην αγορά που είδαμε και ταυτόχρονα γνωρίζουμε επίσης ότι οι εταιρείες ενέργειας αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ρευστότητας στις μελλοντικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας», σημείωσε. «Θα συνεργαστούμε με τις ρυθμιστικές αρχές για να διευκολύνουμε αυτά τα προβλήματα τροποποιώντας τους κανόνες λαμβάνοντας μέτρα για τον περιορισμό της αστάθειας των τιμών και θα τροποποιήσουμε το προσωρινό πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων τον Οκτώβριο για να επιτρέψουμε την παροχή κρατικών εγγυήσεων διατηρώντας παράλληλα ίσους όρους ανταγωνισμού. Αυτό είναι πολύ σύνθετο ζήτημα».
Όπως υπογράμμισε η πρόεδρος της Κομισιόν, όλα αυτά είναι έκτακτα και προσωρινά μέτρα. «Εργαζόμαστε για να συμπεριλάβουμε τη συζήτησή μας για τα ανώτατα όρια τιμών του φυσικού αερίου, πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για χαμηλότερες τιμές φυσικού αερίου. Επομένως, αφενός πρέπει να διασφαλίσουμε την ασφάλεια του εφοδιασμού. Από την άλλη πλευρά, πρέπει να διασφαλίσουμε την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα, την ασφάλεια του εφοδιασμού, διότι το αέριο πρέπει ακόμη να έρθει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αφετέρου, εάν είναι πολύ ακριβό, βλάπτει την παγκόσμια ανταγωνιστικότητά μας. Έτσι, θα αναπτύξουμε με τα κράτη-μέλη ένα σύνολο μέτρων για να λάβουμε υπόψη την ιδιαίτερη φύση της σχέσης μας με τους προμηθευτές, που κυμαίνονται από αναξιόπιστους προμηθευτές όπως η Ρωσία έως υπεύθυνους όπως οι Νορβηγοί φίλοι μας για παράδειγμα.
«Πρέπει να μειώσουμε την κατανάλωση ενέργειας στις ώρες αιχμής ώστε να μειωθεί συνολικά η χρήση του ρεύματος», είπε η κα φον ντερ Λάιεν. «Είναι κακό να αποκομίζονται τεράστια οφέλη από εταιρείες, τα κέρδη πρέπει να συγκεντρώνονται και να μοιράζονται σε όσους έχουν πραγματική ανάγκη στήριξης, ώστε να ελαττωθεί το πλήγμα που υφίστανται. Θα αναπτύξουμε με τις χώρες-μέλη ένα σύστημα για να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση, θα εξετάσουμε πώς θα μειώσουμε με συνετό τρόπο την τιμή του φυσικού αερίου». «Θα συνεργαστούμε με τους ρυθμιστές και θα ελέγξουμε τις αυξομειώσεις των τιμών μέσα σε κάθε μέρα, και αυτά είναι μόλις τα πρώτα μας βήματα», σημείωσε.
Φόρο στα υπερκέρδη – Θα φέρουν 140 δισ. για την ενεργειακή κρίση
«Σε αυτούς τους καιρούς είναι λάθος να συγκεντρώνουμε έσοδα και κέρδη ρεκόρ, τα οποία προκύπτουν από τον πόλεμο και σε βάρος των καταναλωτών μας. Σε αυτούς τους καιρούς, τα κέρδη θα πρέπει να μοιραστούν και να διοχετευτούν σε αυτούς που τα χρειάζονται περισσότερο», τόνισε η ίδια ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Όπως τόνισε η πρόεδρος της Κομισιόν κατά την ομιλία της, με τον φόρο στα υπερκέρδη εκτιμάται ότι θα συγκεντρωθούν τουλάχιστον 140 δισ. ευρώ, τα οποία θα δοθούν προς τα κράτη μέλη της Ε.Ε., ώστε να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή κρίση.
Σύμφωνα με την φον ντερ Λάιεν η Ε.Ε. συζητά επιπλέον την θέσπιση πλαφόν στις τιμές ενέργειας, ενώ εξετάζει τον καθορισμό ενός δείκτη αναφοράς της τιμής του φυσικού αερίου «πιο αντιπροσωπευτικού» από το TTF.
Με όχημα τις ΑΠΕ θα αλλάξει η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας
Παράλληλα υπογράμμισε ότι οι καταναλωτές θα πρέπει να αποκομίσουν τα οφέλη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας χαμηλού κόστους. Αυτός πρέπει να είναι ο σκοπός. Πρέπει λοιπόν να αποσυνδέσουμε την κυρίαρχη επιρροή του φυσικού αερίου στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας και αυτός είναι ο λόγος που θα κάνουμε μια βαθιά και ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πρέπει τώρα να επεξεργαστούν τις λεπτομέρειες της πρότασης, την οποία ενδεχομένως θα εγκρίνουν σε συνάντηση των υπουργών Ενέργειας στις 30 Σεπτεμβρίου.
«Συζήτηση-κλειδί της δημοκρατικής διαδικασίας στην ΕΕ»
Σε μήνυμα προς τις πιο αυταρχικές κυβερνήσεις εντός της Ένωσης, είπε πως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα παγώσει τη χρηματοδότηση των κρατών μελών που αψηφούν τις δημοκρατικές αρχές. «Θα συνεχίσουμε να επιμένουμε στη ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και θα προστατεύσουμε τον προϋπολογισμό μας μέσω του μηχανισμού των όρων χρηματοδότησης», είπε. Ιστορικά, η «Kατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης» είναι η ετήσια ομιλία που εκφωνεί κάθε Σεπτέμβριο ο/η εκάστοτε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ενώπιον της Ολομέλειας του ΕΚ και αμέσως μετά συζητείται η δράση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά το περασμένο έτος, παρουσιάζεται το πρόγραμμά της για το προσεχές έτος και, γενικότερα, το όραμά της για το μέλλον.
«Η Δημοκρατία δεν έχει φύγει από τη μόδα, αλλά πρέπει να προσαρμοστεί στην πραγματικότητα, προς νέους ορίζοντες», είπε η κα φον ντερ Λάιεν χρησιμοποιώντας μια δήλωση του αποβιώσαντος φέτος προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νταβίντ Σασόλι.
Υπενθυμίζεται πως εν μέσω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η κ. φον ντερ Λάιεν έκανε έναν απολογισμό των πεπραγμένων του προηγούμενου έτους και παρουσίασε αφενός τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον επόμενο χρόνο και αφετέρου τις ενέργειες στις οποίες προτίθεται να προβεί για την επίτευξη αυτών μέσω νομοθετικών και άλλων πρωτοβουλιών.
«Όλοι θυμόμαστε εκείνο το πρωινό του Φεβρουαρίου όταν ξυπνήσαμε και είδαμε το κακό και τους ήχους από τις σειρές του πολέμου. Δοκιμαζόμαστε απέναντι σε εκείνους που θέλουν να μας διχάσουν. Σήμερα, πρέπει να διασφαλίσουμε πως αυτό που θέλει να κάνει ο Πούτιν δεν θα περάσει. Σήμερα, η τόλμη έχει ένα όνομα. Είναι η Ουκρανία. Έχει ένα πρόσωπο. Είναι αυτών που αντιπαρατίθενται στη ρωσική εισβολή. Η μνήμη των θυμάτων», είπε μεταξύ άλλων η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία ανακοίνωσε πως στην αίθουσα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι και η Ολένα Ζελένκα. Μάλιστα, απευθύνθηκε στη σύζυγο του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, λέγοντας: «Δώσατε σε όλους μας ελπίδα. Ελευθερία στην Ουκρανία!».
Εν συνεχεία, η πρόεδρος της Κομισιόν αναφέρθηκε στη Ρωσία, λέγοντας πως «η οικονομία της έχει πληγεί και η βιομηχανία της είναι σε διάλυση. Το Κρεμλίνο έφερε την οικονομική καταστροφή. Ο Πούτιν είναι υπεύθυνος γι’ αυτή. Θέλω να το ξεκαθαρίσω: Οι κυρώσεις μας στη Ρωσία θα παραμείνουν. Αυτό είναι ξεκάθαρο. Το ίδιο ισχύει και για την οικονομική μας υποστήριξη προς την Ουκρανία», παραθέτοντας και μία σειρά από μέτρα οικονομικής στήριξης στο Κίεβο.
Μάλιστα, η ίδια παραδέχτηκε πως: «ένα μήνυμα από τον πόλεμο αυτό είναι ότι θα έπρεπε να έχουμε ακούσει όσους γνωρίζουν τον Πούτιν. Όλους τους Ρώσους δημοσιογράφους που είχαν εκθέσει τα εγκλήματά του, αλλά εκδιώχτηκαν από αυτόν».
Την ίδια ώρα αναφερόμενη στο φλέγον ζήτημα της ενεργειακής κρίσης, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σημείωσε: «Πρέπει να απαλλαγούμε από την ενεργειακή εξάρτησή μας από τη Ρωσία. Πρέπει να βρούμε τρόπους να προμηθευόμαστε ενέργεια, από αξιόπιστους προμηθευτές, όχι από τη Ρωσία».
Ανοίγει η αγορά υδρογόνου
Ανακοίνωσε ακόμη τη δημιουργία μιας τράπεζας υδρογόνου ώστε να χτιστεί μια αγορά υδρογόνου, προς όφελος και των καταναλωτών και τους περιβάλλοντος στα πλαίσια της Πράσινης Συμφωνίας.
«Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την νέα πραγματικότητα του υψηλότερου δημόσιου χρέους», είπε η πρόεδρος της Κομισιόν, δείχνοντας προς επέκταση της χαλάρωσης των δημοσιονομικών περιορισμών στην Ένωση.
«Χρειαζόμαστε δημοσιονομικούς κανόνες που θα επιτρέπουν τις στρατηγικές επενδύσεις την ώρα που θα διαφυλάττουν τη δημοσιονομική σταθερότητα», είπε, δηλώνοντας ότι τον Οκτώβριο η Επιτροπή θα δημοσιεύσει τις σχετικές της προτάσεις, με προσανατολισμό την ευχέρεια στις χώρες-μέλη για ευελιξία στον χειρισμό του κρατικού χρέους.
«Η ΕΕ θα στηρίξει και την ανόρθωση της οικονομίας και άλλων τομέων της καθημερινότητας στην Ουκρανία: Δεσμεύουμε 100 εκατομμύρια ευρώ για την ανοικοδόμηση των σχολείων της Ουκρανία», ανήγγειλε.
«Δε θα στηρίξουμε μόνο οικονομικά την Ουκρανία αλλά και θα τη βοηθήσουμε να πραγματώσει όλες τις σπουδαίες δυνατότητες», πρόσθεσε, κάνοντας αναφορά στο ταλέντο του ανθρώπινου δυναμικού και στην ποιότητα των εξαγωγών της χώρας. «Θα συνεργαστούμε με την Ουκρανία για εύκολη είσοδο στην κοινή αγορά της Ευρώπη», τόνισε, προαναγγέλλοντας την επίσκεψή της στο Κίεβο εντός της ημέρας για συνεργασία με τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
«Ευελιξία στη μείωση του χρέους των κρατών – μελών»
Η Επίτροπος έκανε ταυτόχρονα λόγο για «εποχή μεγαλύτερων κρατικών χρεών» τονίζοντας παράλληλα πως η Κομισιόν θα ανακοινώσει τον Οκτώβριο μέτρα για την ευελιξία στο δρόμο για τη μείωση του χρέους» αλλά και ένα πακέτο μέτρων για την ανακούφιση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
«Το μέλλον των παιδιών μας χρειάζεται να επενδύσουμε στη βιωσιμότητα αλλά και να επενδύσουμε βιώσιμα. Πρέπει να αναγνωρίσουμε την πραγματικότητα μεγαλύτερων δημόσιων χρεών. Τον Οκτώβρη θα ανακοινώσουμε τις καινούργιες ιδέες για την οικονομική διοίκηση. Τα κράτη μέλη πρέπει να έχουν περισσότερη ευελιξία στο δρόμο για τη μείωση του χρέους. Πρέπει να υπάρχει όμως μεγαλύτερη αξιοπιστία σε ό,τι έχουμε συμφωνήσει. Πρέπει να υπάρχουν πιο απλοί κανόνες που όλοι θα μπορούν να ακολουθήσουν για να δώσουμε στις αγορές την αισιοδοξία που χρειάζεται».
«Ο πληθωρισμός και η αβεβαιότητα χτυπούν τις επιχειρήσεις. Γι αυτό θα εφαρμόσουμε ένα πακέτο ανακούφισης για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Θα περιλαμβάνει έναν ενιαίο φορολογικό κανονισμό για όποιον επιχειρεί στην Ευρώπη. Θα κάνει ευκολότερο το επιχειρείν στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Ανακοίνωσε ακόμη νομοθετική παρέμβαση για τον «Ευρωπαϊκό Έλεγχο των Κρίσιμων Πρώτων Υλών», ώστε να αποφευχθούν στο μέλλον κρίσεις επάρκειας, καθώς και την ενίσχυση της βιομηχανίας της Ευρώπης με τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλληλεγγύης, ώστε η ευρωπαϊκή οικονομία να είναι κατά το δυνατόν αυτόνομη.
Έκανε επίσης λόγο για πρότασή της στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπέρ της δημιουργίας μιας Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, που θα αφορά και ευρωπαϊκές χώρες που δεν έχουν ακόμη ενταχθεί στην ΕΕ. Τέλος έπλεξε το εγκώμιο της Βασίλισσας Ελισάβετ, αποκαλώντας την «θρύλο», και αναφερόμενη στις παρεμβάσεις της από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έως και στην πανδημία.
Μέτρα για την πυροσβεστική ικανότητα με αναφορά στην Ελλάδα
«Σήμερα να ανακοινώσω ότι θα διπλασιάσουμε την πυροσβεστική μας ικανότητα τον επόμενο χρόνο», τόνισε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην ομιλία της για την Κατάσταση της Ένωσης, κάνοντας αναφορά στην Ελλάδα.
Η φον ντερ Λάιεν σημείωσε ότι «πρέπει επίσης να είμαστε καλύτερα εξοπλισμένοι για να χειριστούμε το μεταβαλλόμενο κλίμα» και προσέθεσε ότι «η καταστροφική δύναμη των ακραίων καιρικών συνθηκών είναι πολύ μεγάλη για να μπορέσει οποιαδήποτε χώρα να αγωνιστεί μόνη της».
«Αυτό το καλοκαίρι στείλαμε αεροπλάνα από την Ελλάδα, τη Σουηδία και την Ιταλία για την καταπολέμηση των πυρκαγιών στη Γαλλία και τη Γερμανία. Αλλά καθώς οι καταστροφές γίνονται πιο συχνές και πιο έντονες, η Ευρώπη θα χρειαστεί περισσότερη δυναμικότητα», υπογράμμισε η Πρόεδρος της Επιτροπής.
Millions of Europeans need support to pay their energy bills.
Some companies produce electricity at low cost and make great margins.⁰
We propose a cap on their revenues that will raise more than €140 billion.
And we will deeply reform our electricity market. pic.twitter.com/qDRzlh18nT— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) September 14, 2022
Επισήμανε ότι «η ΕΕ θα αγοράσει άλλα 10 ελαφρά αμφίβια αεροσκάφη και τρία ελικόπτερα για να προσθέσει στον στόλο. Αυτή είναι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στην πράξη».
Τέλος έπλεξε το εγκώμιο της Βασίλισσας Ελισάβετ, αποκαλώντας την «θρύλο», και αναφερόμενη στις παρεμβάσεις της από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έως και στην πανδημία.
Η φετινή ομιλία κρίνεται ως σημαντική, καθώς μία σειρά από θέματα απαιτούν λύσεις και απαντήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως «η ανταπόκριση της ΕΕ στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, η κλιματική αλλαγή, τα μέτρα της ΕΕ για την αντιμετώπιση του αυξανόμενου κόστους ζωής, η ενεργειακή κρίση και το κράτος δικαίου». Επιπλέον, «οι προτεραιότητες που παρουσίασε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατά την περσινή συζήτηση για την Κατάσταση της ΕΕ παραμένουν επίκαιρες, καθώς η ΕΕ συνεχίζει τις προσπάθειές της για την καταπολέμηση της πανδημίας του κορωνοϊού και για τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό». Σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση, «Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ακολουθώντας τις προτάσεις των πολιτών σχετικά με τις αλλαγές στην ΕΕ, που εγκρίθηκαν στη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, αναμένει από την ΕΕ να ακούσει τα αιτήματα των πολιτών και να προχωρήσει σε φιλόδοξες πολιτικές, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης».
Η ομιλία της προέδρου της Κομισιόν, έγινε παρουσία της πρώτης κυρίας της Ουκρανίας, Ολένα Ζελένσκα, προς τιμήν της οποίας η Φον ντερ Λάιεν ντύθηκε στα χρώματα της ουκρανικής σημαίας.
Δείτε την ομιλία της Φον ντερ Λάιεν: