Μια ωρολογιακή βόμβα στα θε μέλια του κοινωνικού κράτους αποτελούν οι αθρόες εγκρίσεις των αιτημάτων ασύλου, κυρίως διότι γίνονται χωρίς κάποιο σχέδιο ουσιαστικής ένταξης των ανθρώπων αυτών στην ελληνική κοινωνία.
Ο αριθμός όσων δικαιούνται διεθνή προστασία σε συνδυασμό με όσους μεταναστεύουν νόμιμα αυξάνεται γεωμετρικά και η χώρα μας συνεχίζει να διασφαλίζει όσα απαιτούνται για τη διαβίωσή τους μέσω επιδομάτων. Αντίθετα με ό,τι θρυλείται, οι άνθρωποι αυτοί δεν συνεπικουρούνται από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά επιβαρύνουν τον Προϋπολογισμό.
Την ίδια ώρα, δεν υπάρχει κανένα σχέδιο ένταξής τους στον παραγωγικό ιστό και η κυβέρνηση τρέχει πλέον για να ακολουθήσει πρακτικές που εφαρμόζονται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Με επικοινωνιακούς όρους, βεβαίως, είναι δύσκολο να εξηγήσει κανείς στους Έλληνες πώς το ελληνικό κράτος γίνεται να χορηγεί τόσα επιδόματα την ώρα που δεν μπορεί να πληρώσει αξιοπρεπείς συντάξεις σε πολίτες που πλήρωναν μια ζωή. Η περίπτωση με τις ετήσιες εισαγωγές εργατών γης, για να βοηθήσουν στη συγκομιδή, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της απραξίας και της έλλειψης σχεδιασμού. Κάθε χρόνο, χιλιάδες εργάτες γης περνούν τα σύνορα για να κάνουν μεροκάματα στην ελληνική ύπαιθρο. Εκτιμάται ότι μόνο από την Αλβανία εισέρχονται στη χώρα μας περισσότεροι από 10.000 άνθρωποι για να δουλέψουν στα χωράφια.
Πέρυσι, έγινε μια απόπειρα συνεννόησης, προκειμένου να σταλούν άνεργοι πρόσφυγες για να εργαστούν στα χωράφια. Έτσι οι άνθρωποι αυτοί θα αποκτούσαν ένα εισόδημα και θα περιοριζόταν και ο αριθμός των επιδομάτων που πληρώνει το Δημόσιο. Οι επιχειρηματίες αντέδρασαν σε αυτή την προοπτική, καθώς υποστήριξαν ότι η πλειονότητα των προσφύγων δεν είναι εκπαιδευμένοι, ενώ επικαλέστηκαν και τον φόβο τους από την αδυναμία ένταξης στην καθημερινή ζωή της ελληνικής περιφέρειας. Έτσι, οι άνθρωποι αυτοί συνεχίζουν να διαβιούν βασιζόμενοι μόνο σε επιδόματα.
Αν και η αθάνατη ελληνική γραφειοκρατία έχει φροντίσει ώστε πολλοί εκ των δικαιούχων να μην έχουν ακόμη λάβει τα επιδόματα που δικαιούνται, προϊόντος του χρόνου η διαδικασία θα προχωρά ολοένα και πιο γρήγορα. Η υποχρέωση αυτή της χώρας μας προκύπτει από τη Σύμβαση της Γενεύης για τους Πρόσφυγες, την οποία η Ελλάδα έχει κυρώσει από το 1959. Η Σύμβαση προβλέπει πως η χώρα που δίνει το άσυλο παρέχει στους δικαιούχους διεθνούς προστασίας ό,τι και στους υπηκόους της. Δηλαδή επιδόματα. Η Ε.Ε. επιτρέπει χρήση των κονδυλίων της μόνο για αιτούντες άσυλο. Για όσους λαμβάνουν άσυλο, δηλαδή το καθεστώς διεθνούς προστασίας, μεριμνά το κράτος που την παρέχει. Δηλαδή ο κρατικός Προϋπολογισμός.
Ποια είναι τα πέντε κύρια επιδόματα που λαμβάνουν αυτοί που δικαιούνται άσυλο
Τα κύρια επιδόματα που καρπώνονται νομίμως όσοι έχουν λάβει άσυλο αλλά και όσοι έχουν άδεια παραμονής είναι:
Επίδομα τέκνου. Με στοιχεία του 2019, οι αλλοδαποί που δικαιούνται το συγκεκριμένο επίδομα ήταν 84.703. Έκτοτε ο αριθμός φυσικά έχει αυξηθεί.
Επίδομα γέννησης. Δικαιούχος είναι κάθε μητέρα που διαμένει νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα. Επιπλέον, το δικαιούται όποιος διαμένει μόνιμα στην Ελλάδα τα τελευταία δώδεκα έτη πριν από το έτος γέννησης του παιδιού, ενώ κατ’ εξαίρεση για παιδιά που γεννιούνται στην Ελλάδα κατά τα έτη 2020, 2021, 2022 και 2023 το επίδομα χορηγείται εφόσον η μητέρα τους διαμένει μόνιμα στην Ελλάδα από το 2012 και μετά. Για το συγκεκριμένο επίδο μα δεν υπάρχουν στατιστικά.
Προνοιακά επιδόματα. Τα χορηγεί ο ΟΠΕΚΑ και αφορούν διάφορες παροχές σε χρήμα. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται το επίδομα κίνησης, το διατροφικό επίδομα σε νεφροπαθείς και μεταμοσχευμένους, η οικονομική ενίσχυση σε βαριά ανάπηρους και με νοητική υστέρηση, τα επιδόματα σε τυφλούς και κωφούς κ.ά. Και για τη συγκεκριμένη κατηγορία δεν υπάρχουν στατιστικά.
Ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Χωρίς καμία προϋπόθεση για περίοδο διαμονής στη χώρα, 55.521 πρόσφυγες και νόμιμοι μετανάστες λάμβαναν το συγκεκριμένο επίδομα το 2019. Έκτοτε ο αριθμός των δικαιούχων εκτιμάται ότι έχει αυξηθεί. Για να γίνει αντιληπτή η επιβάρυνση συνολικά στην Ελλάδα, δικαιούχοι του συγκεκριμένου επιδόματος είναι 273.000 νοικοκυριά. Για οικογένειες με αρκετά παιδιά, το ποσό φθάνει τα 5.400 ευρώ ανά εξάμηνο.
Επίδομα στέγασης. Πάντοτε σύμφωνα με στοιχεία του 2019, οι δικαιούχοι του συγκεκριμένου επιδόματος, οι οποίοι προ έρχονται από τρίτες χώρες, ανέρχονταν σε 111.193 μέλη νοικοκυριών. Το ποσό κυμαίνεται από 162 ευρώ για νοικοκυριό με ένα μέλος και φθάνει τα 630 ευρώ μηνιαίως για νοικοκυριό με περισσότερα από 6 μέλη. Παράλληλα, σύμφωνα με το πρόγραμμα «Ηλιος», οι οικογένειες αυτές λαμβάνουν επιπλέον ένα εφάπαξ ποσό για την έναρξη της αυτόνομης διαβίωσης. Το ποσό για οικογένειες με περισσότερα από 6 μέλη ανέρχεται σε 1.490 ευρώ. Συνολικά το πρώτο τρίμηνο του 2021 συνήφθησαν 2.483 νέα μισθωτήρια. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα ενισχύεται και με κονδύλια της Ε.Ε. Κυβερνητικές πηγές με γνώση του Μεταναστευτικού εκτιμούν ότι η επιβάρυνση του κρατικού Προϋπολογισµού για χορήγηση επιδομάτων αναμένεται να αυξηθεί το προσεχές διάστημα για διάφορους λόγους.
Πρώτιστα, διότι ο αριθμός των αιτούντων άσυλο είναι μεγάλος και η επιτάχυνση της διαδικασίας ασύλου σημαίνει πρακτικά ότι σχεδόν ένας στους δύο παίρνει άσυλο. Το αποτέλεσμα είναι να πολλαπλασιάζονται εκείνοι που λαμβάνουν τα βοηθήματα από το κράτος και να μειώνονται εκείνοι που λαμβάνουν παροχές από τα ευρωπαϊκά κονδύλια.
Στο τέλος Μαρτίου διέµεναν σε όλη τη χώρα σχεδόν 60.000 άνθρωποι, αναμένοντας να κριθεί η υπόθεσή τους. Αν και παρατηρείται σαφής μείωση σε σχέση µε ένα έτος πριν, εκτιμάται ότι σχεδόν 30.000 εξ αυτών θα λάβουν άσυλο και φυσικά θα δικαιούνται επιδόματα.
Πέρα από την όποια δηµοσιονοµική επιβάρυνση, κυβερνητικές πηγές µε γνώση του θέματος εφιστούν την προσοχή και σε ακόμα έναν παράγοντα. Τα δίκτυα διακινητών εκτιμάται ότι έχουν επιστρατεύσει δικηγόρους ώστε να ολοκληρώνεται άμεσα το αίτημα ασύλου, προκειμένου να δικαιούνται οι πρόσφυγες τα επιδόματα. Τούτου δοθέντος, οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι η οικονομική ενίσχυση που λαμβάνουν από την Πολιτεία θα λειτουργήσει ως παράγων προσέλκυσης περισσότερων προσφυγικών ροών, µε στόχο το άσυλο και τα συνακόλουθα επιδόματα.
Προγράμματα για ουσιαστική ένταξη των ανθρώπων αυτών στην παραγωγική διαδικασία
Η λύση για το συγκεκριμένο «πρόβλημα» µε τον πληθωρισμό των επιδομάτων δεν απαιτεί, φυσικά, να ανακαλύψουμε τον τροχό. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν προγράμματα για την ουσιαστική ένταξη των ανθρώπων αυτών στην παραγωγική διαδικασία. Στη Ελλάδα, καθ’ όλη τη διάρκεια της μεταναστευτικής κρίσης, δεν υπήρχε καμία ανάλογη κρατική μέριμνα. Αφήναν, δηλαδή, τους πρόσφυγες στο καθεστώς αεργίας, απλώς βασιζόμενους στα κρατικά επιδόματα.
Πληροφορίες των «Π» αναφέρουν ότι τις τελευταίες εβδομάδες υπάρχει κινητικότητα στο θέμα και µε τη χρήση διαφόρων κονδυλίων (καθώς προς το παρόν δεν έχει ψηφιστεί το ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης 2021-2027) επιχειρείται να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός επιμόρφωσης και κατανομής τους σε θέσεις εργασίας όπου υπάρχει πραγματική ανάγκη. Οπως στο παράδειγμα µε τους εργάτες γης. Πολλοί εξ αυτών, άλλωστε, έχουν εξειδίκευση σε διάφορους τομείς.
Για παράδειγμα, πολλοί από τους καταγόµενους από τη Συρία είναι ράφτες και θα μπορούσαν να απασχοληθούν στην Ελλάδα. Επίσης, πολλοί εξ αυτών (κυρίως από το Πακιστάν και το Αφγανιστάν) προέρχονται από αγροτικές οικογένειες.
Τη διαδικασία της επιμόρφωσης θα αναλάβουν, φυσικά, Έλληνες εκπαιδευτές, οπότε θα δημιουργηθούν και αρκετές θέσεις εργασίας.
Άλλωστε, το νέο Σχέδιο Δράσης της Κοµισιόν (24/11/2020) απαιτεί πρώιµη δράση και διαδικασία προένταξης για όσους έχουν προσφυγικό προφίλ. Η διαδικασία της ένταξης διευκολύνει και τη διαδικασία των μετεγκαταστάσεων, αφού οι διάφορες χώρες θα δέχονταν υπηκόους τρίτων χωρών που είναι σε θέση να βρουν εργασία. Θα δέχονταν, δηλαδή, ανθρώπους µε γνώση γλώσσας και µε κάποια επαγγελματική δεξιότητα.
Πέραν, φυσικά, της επιμόρφωσης ή της κατανομής, η ένταξη των ανθρώπων αυτών προαπαιτεί και άλλες δράσεις, που επίσης περιλαμβάνονται στο κυβερνητικό σχέδιο για πραγματική ένταξη όσων έχουν δικαίωμα νόμιμης και (κατά περίπτωση) μόνιμής παραμονής στην Ελλάδα.
Το σχέδιο περιλαμβάνει συνοπτικά:
- Εγγύηση ασφάλειας και προστασίας
- Προάσπιση δικαιωμάτων και διασφάλιση πρόσβασης σε υπηρεσίες.
- Διασφάλιση των δικαιωμάτων των παιδιών.
- Προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής.