Σε πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα για την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο βρίσκεται η επιχειρησιακή μονάδα BEYOND του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών ( ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ).
Σύμφωνα με το «Κέντρο Επιστημών Παρατήρησης της Γης και Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης BEYOND» η χειμερινή περίοδος 2022-2023 χαρακτηρίζεται από υψηλότερες θερμοκρασίες σε σχέση με τα φυσιολογικά επίπεδα της περιόδου και σχετικά χαμηλό αθροιστικό ύψος βροχής στο σύνολο σχεδόν της επικράτειας. Όπως τονίζει το Κέντρο BEYOND, η παραπάνω διαπίστωση σε συνδυασμό με την αυξητική τάση των καμένων εκτάσεων στη χώρα μας, αποτελούν ενδείξεις για αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς τους επόμενους μήνες. Ειδικότερα, επισημαίνει το Κέντρο BEYOND, ότι στην περιοχή της Αττικής και της Εύβοιας, οι μετεωρολογικές συνθήκες των χειμερινών μηνών (από τον Σεπτέμβριο έως και τον Μάρτιο) θυμίζουν αντίστοιχες συνθήκες ετών, όπου σημειώθηκαν εκτενείς καταστροφές από πυρκαγιές (2000, 2012, 2020, 2021).
«Η αντιπυρική περίοδος του 2023 βρίσκει τις υπηρεσίες του Κέντρου BEYOND αναβαθμισμένες και σε πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα, με στόχο να προσφέρουν την καλύτερη δυνατή υποστήριξη στις αρμόδιες αρχές και τις πολιτειακές υπηρεσίες της χώρας, όσον αφορά στον περιορισμό και την αποτελεσματική διαχείριση των πιθανών επικείμενων καταστροφικών γεγονότων. Οι προσφερόμενες υπηρεσίες του Κέντρου BEYOND αποτελούν ένα ισχυρό εργαλείο στα χέρια της Πολιτείας και παρέχονται ελεύθερα στο Επιχειρησιακό Κέντρο της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας», υπογραμμίζει σε ανακοίνωση του το Κέντρο BEYOND.
Πιο συγκεκριμένα, το Κέντρο BEYOND παρέχει τις παρακάτω πρωτότυπες υπηρεσίες:
– Ανίχνευση πυρκαγιών σε πραγματικό χρόνο, σε όλον τον ελλαδικό χώρο (24/7 Real-Time Fire Monitoring service) και συνεχή παρακολούθηση της εξέλιξης των πύρινων μετώπων, κάθε 5 λεπτά της ώρας σε χωρική ανάλυση 500 μ.
– Υπηρεσία ταχείας δορυφορικής ανίχνευσης ενεργών εστιών πυρκαγιάς και καμένων εκτάσεων για την Ευρώπη, Βόρεια Αφρική, Μέση Ανατολή, Βαλκανική Χερσόνησο και Μαύρη Θάλασσα (Forest Fire Information System in Europe, N. Africa, Middle East, Balkans, Black Sea).
– Μοντελοποίηση και πρόγνωση της διασποράς του καπνού (Smoke Dispersion Service).
– Ημερήσια, εβδομαδιαία και εποχική οριοθέτηση των καμένων εκτάσεων μετά την καταστροφή με αποτίμηση των ζημιών σε υποδομές, περιουσίες πολιτών και φυσικό περιβάλλον (Diachronic Burnt Scar Mapping).
– Υπηρεσία πρόβλεψης κινδύνου δασικής πυρκαγιάς για την επόμενη ημέρα σε υψηλή χωρική ανάλυση 500 μέτρων (Daily Fire Risk Map Prediction). Εν αντιθέσει με τις συνήθεις εκτιμήσεις πρόβλεψης που απεικονίζουν τον κίνδυνο σε αδρή κλίμακα, η συγκεκριμένη υπηρεσία πρωτοτυπεί, καθώς έχει αναπτυχθεί με σύγχρονες τεχνικές τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης, οι οποίες βασίζονται στο ιστορικό αρχείο πυρκαγιών (FireHub) που διατηρούμε από το 1986, σε συνδυασμό με εκτενή μετεωρολογικά και δορυφορικά δεδομένα και δίνει την εκτίμηση κινδύνου δασικών πυρκαγιών σε υψηλή ανάλυση.
Περισσότερες πληροφορίες για την υπηρεσία FireHub: http://beyond-eocenter.eu/index.php/web-services/firehub
Επιπλέον, η Επιχειρησιακή Μονάδα BEYOND του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ, στο πλαίσιο της από 03/2021 Προγραμματικής Σύμβασης με αντικείμενο την «Εκτίμηση κινδύνων σεισμού, πυρκαγιάς & πλημμύρας στην Περιφέρεια Αττικής» που χρηματοδοτεί η Περιφέρεια Αττικής, διενεργεί έρευνα σε επιλεγμένους οικισμούς της περιφέρειας σχετικά με τον κίνδυνο που εμφανίζουν, σε περίπτωση έναυσης και εξάπλωσης πυρκαγιάς.
Η λεπτομερής ανάλυση που πραγματοποιείται, αγγίζει το επίπεδο του οικοδομικού τετραγώνου και αναπτύσσεται σε δύο στάδια, τις εργασίες γραφείου και τις αυτοψίες στο πεδίο. Στο πρώτο στάδιο πραγματοποιούνται α) Η προσομοίωση πολυάριθμων σεναρίων έναυσης-εξάπλωσης πυρκαγιάς, β) Η εκτίμηση και χαρτογράφηση της τρωτότητας και έκθεσης του κάθε οικισμού και γ) Η τελική εκτίμηση του κινδύνου πυρκαγιάς. Κατά το δεύτερο στάδιο πραγματοποιείται διεξοδική καταγραφή των κρίσιμων σημείων και των επικίνδυνων χαρακτηριστικών κάθε οικισμού.
Τέλος, προτείνονται δράσεις και σχέδια διαχείρισης πριν και κατά την διάρκεια εκδήλωσης μίας πυρκαγιάς (οδοί διαφυγής, σειρά εκκένωσης, χώροι καταφυγής, κτλ). Η ερευνητική αυτή διαδικασία αξιοποιεί τεχνολογίες και δεδομένα αιχμής, όπως επί παραδείγματι δορυφορικά δεδομένα, μοντέλα μηχανικής μάθησης κά. Τα παραγόμενα αποτελέσματα συγκεντρώνονται σε ειδικά διαμορφωμένη ηλεκτρονική πλατφόρμα, με τελικούς αποδέκτες την Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Αττικής, την Πυροσβεστική Υπηρεσία, τις τεχνικές υπηρεσίες των δήμων και λοιπούς φορείς.
Σημειώνεται ότι η Επιχειρησιακή Μονάδα BEYOND του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ υποστηρίζει ενεργά την Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας της περιφέρειας, καθώς και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς με διαρκείς ενημερώσεις, εκπαιδεύσεις, εκστρατείες ευαισθητοποίησης, συμμετοχές σε ασκήσεις ετοιμότητας κά.
Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η συμμετοχή της ομάδας BEYOND στον σχεδιασμό και την επιτυχή υλοποίηση της άσκησης για δασική πυρκαγιά «ΑΙΝΕΙΑΣ 2023», που πραγματοποιήθηκε στις 24 Απριλίου 2023, στην τοποθεσία Χαμολιά, του Δήμου Μαρκοπούλου. Η επιλογή της περιοχής και ο σχεδιασμός της άσκησης στηρίχτηκε στα αποτελέσματα της προαναφερθείσας έρευνας.