Ιδιαίτερα ανησυχητικές είναι οι προβλέψεις της Capital Economics για την τουρκική οικονομία, η οποία προειδοποιεί πως η Τουρκία διολισθαίνει προς την επιβολή capital controls. Η λίρα έχει χάσει το 22% της αξίας της έναντι του δολαρίου από τις αρχές του έτους.
Οι νομισματικές κρίσεις που έχουν ταράξει την οικονομία της Τουρκίας, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών που έχει εκτιναχθεί και τα βραχυπρόθεσμα εξωτερικά χρέη στα 180 δισ. δολάρια (22% του ΑΕΠ) καθιστούν τη λίρα ιδιαίτερα ευάλωτη σε σοκ και στην περαιτέρω επιδείνωση της διάθεσης για ρίσκο διεθνώς, τονίζουν οι αναλυτές του οίκου. Η όρεξη για ρίσκο, όπως προσθέτει η Capital Economics, έχει βυθιστεί και οι χρηματοοικονομικές συνθήκες συνεχίζουν να «σφίγγουν» παγκοσμίως, με τις κεντρικές τράπεζες να προχωρούν μαζικά σε αυξήσεις επιτοκίων, όπως για παράδειγμα η αύξηση των επιτοκίων από τη Fed κατά 75 μονάδες βάσης.
Αυτές οι εξελίξεις έχουν πιθανώς επιβαρύνει περισσότερο την τουρκική λίρα από τα άλλα νομίσματα της περιοχής, δεδομένης της ιδιαίτερα ευάλωτης εξωτερικής θέσης της χώρας.
Η απότομη πτώση της λίρας αποτελεί βασική απειλή για το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Τουρκίας, τονίζει ο οίκος, καθώς οι επιχειρήσεις έχουν μεγάλα χρέη σε ξένο νόμισμα και οι τράπεζες παρουσιάζουν υψηλά βραχυπρόθεσμα εξωτερικά χρέη. Μία απάντηση στην πτώση του νομίσματος θα ήταν η αύξηση των επιτοκίων για να μειωθούν οι εισαγωγές, να συρρικνωθεί το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και να έρθουν περισσότερα ξένα κεφάλαια στη χώρα. Όμως, στην Τουρκία αυτό δεν μπορεί να γίνει γιατί ο Ερντογάν δεν είναι πρόθυμος να επιτρέψει αυξήσεις επιτοκίων, εξηγεί η Capital Economics. Συνεπώς, πιθανότατα θα χρειαστεί να περιοριστεί η πρόσβαση σε ξένα νομίσματα, μέσω capital controls, μεταξύ άλλων.
Οι αρχές έχουν ήδη εφαρμόσει κάποια περιοριστικά μέτρα, τα οποία ο οίκος περιγράφει σαν «soft capital controls», όπως η εντολή προς τις τράπεζες να κάνουν πιο δύσκολη την μετακίνηση χρημάτων των πελατών τους εκτός Τουρκίας και τα στοιχήματα κατά της λίρας.
Δεδομένων των υψηλών καταθέσεων σε συνάλλαγμα στο τραπεζικό σύστημα της Τουρκίας, ο οίκος χαρακτηρίζει πολύ πιθανό ότι αξιωματούχοι να λάβουν μέτρα που θα περιορίζουν τις αναλήψεις καταθέσεων σε ξένο νόμισμα.
Η ιστορία έχει δείξει πως το εγχείρημα που ονομάζεται capital controls έχει πετύχει στο παρελθόν. Βασική, βέβαια, προϋπόθεση είναι τα capital controls να συνοδεύονται από προσπάθειες για την ενίσχυση της μακροοικονομικής σταθερότητας. Tο κράτος πρέπει να ασκεί ισχυρό έλεγχο στο χρηματοπιστωτικό σύστημα προκειμένου να αποτρέψει διαρροές και όταν οι έλεγχοι επικεντρώνονται στον περιορισμό της ικανότητας των κατοίκων να βγάζουν χρήματα από τη χώρα. Στην περίπτωση της Τουρκίας, η Capital Economics αμφισβητεί ότι οι αρχές έχουν την εμπειρία ή τις υποδομές να αποτρέψουν τις διαρροές κεφαλαίων.
«Όμως, τουλάχιστον υπό τον πρόεδρο Ερντογάν, φαίνεται πολύ απίθανο να συμβεί κάτι τέτοιο», τονίζουν οι αναλυτές. Έτσι, εάν τα capital controls είναι αποτελεσματικά και στηρίξουν τη λίρα, ο πληθωρισμός θα ανεβάσει την πραγματική ιστορική, επιδεινώνοντας την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και τελικά, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Έτσι, οι πιέσεις στη λίρα στο τέλος θα ενταθούν και το νόμισμα θα πέσει έτσι και αλλιώς, προειδοποιεί η Capital Economics.