Ασφαλή δρόμο για τη συνέχιση της απρόσκοπτης τροφοδοσίας της ΕΕ με ρωσικό φυσικό αέριο αναζήτησαν τα 27 κράτη – μέλη, μέσα στο σκηνικό Βαβέλ που έχει διαμορφωθεί στο εσωτερικό της Ένωσης μετά το διάταγμα του Βλαντίμιρ Πούτιν για αλλαγή του τρόπου πληρωμής.
Λίγο πριν τις 20:00 της Δευτέρας, ολοκληρώθηκε η έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας, στις Βρυξέλλες, όπου εξετάστηκε η ευρωπαϊκή στάση ως προς τις πληρωμές προς την Gazprom για την αγορά φυσικού αερίου. Παράλληλα, το Συμβούλιο κλήθηκε να αποσαφηνίσει το μοντέλο των πληρωμών που δεν παραβιάζει το πλαίσιο των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Αδικαιολόγητη η μονομερής αλλαγή των όρων πληρωμής της Gazprom
Στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου μετά τη Σύνοδο των υπουργών Ενέργειας, η επίτροπος ενέργειας Κ. Σίμπσον δήλωσε πως οι «27» κατέστησαν ξεκάθαρο ότι η πληρωμή που προτείνει η Ρωσία είναι μια μονομερής αλλαγή που δεν δικαιολογείται και πρέπει να απορριφθεί.
Ως προς το τι πρέπει να πράξουν οι εταιρείες που έχουν να καταβάλουν πληρωμές εντός του Μαΐου προς τη Gazprom, η κ. Σίμπσον τόνισε ότι η μέθοδος που προτείνει το διάταγμα Πούτιν αποτελεί παραβίαση των κυρώσεων και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Δεν πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες ότι μπορούμε να βασιστούμε στην καλή θέληση της Ρωσίας, ανέφερε.
Παράλληλα, η ίδια χαρακτήρισε αδικαιολόγητη την απόφαση της Gazprom να διακόψει την παροχή αερίου προς τη Βουλγαρία και την Πολωνία, και δείχνει ότι οποιοδήποτε άλλο κράτος – μέλος μπορεί να είναι το επόμενο.
Παραβίαση η πληρωμή σε ρούβλια
Από την πλευρά της, η προεδρεύουσα του Συμβουλίου γαλλίδα υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Β. Πομπιλί, επιβεβαίωσε ότι υπήρξε συμφωνία από όλα τα κράτη μέλη ότι οι κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας θα πρέπει να εφαρμοστούν και ότι το να πληρωθούν οι συμβάσεις του φυσικού αέριου σε ρούβλια συνιστά παραβίαση των κυρώσεων.
Όπως είπε η κ. Σίμπσον, τις επόμενες ημέρες θα εκδοθούν πιο λεπτομερείς οδηγίες για το τι μπορούν και τι όχι να κάνουν οι εταιρείες σε σχέση με το θέμα της πληρωμής της Gazprom και τι συνιστά παραβίαση των κυρώσεων και τι όχι.
Σύμφωνα με την Επίτροπο Ενέργειας, το 97% των συμβάσεων με τη Gazprom αναφέρει ρητά ότι οι πληρωμές γίνονται σε ευρώ ή δολάρια. Έχουμε κάνει ξεκάθαρο ότι δεν θα πληρώσουμε σε ρούβλια με τον τρόπο που υπαγορεύει το διάταγμα Πούτιν, κατέληξε η Επίτροπος Ενέργειας.
Κερδίζει έδαφος το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο
Την ίδια στιγμή, έδαφος κερδίζει η επιβολή εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο με τη Γερμανία να τάσσεται υπέρ μιας τέτοιας απόφασης, όπως δήλωσε από τις Βρυξέλλες ο υπουργός Οικονομίας και Προστασίας του Κλίματος Ρόμπερτ Χάμπεκ, ζητώντας ταυτόχρονα μια μεταβατική περίοδο μερικών εβδομάδων.
Προειδοποίησε ωστόσο για τον κίνδυνο αύξησης των τιμών ενέργειας τόσο για τη βιομηχανία όσο και για τους καταναλωτές. «Το κράτος δεν μπορεί να αμβλύνει κάθε επιπλέον βάρος», είπε χαρακτηριστικά.
«Δημιουργήσαμε μια κατάσταση στην οποία η Γερμανία μπορεί να επιβάλει εμπάργκο στην εισαγωγή ρωσικού πετρελαίου, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η διακοπή της προμήθειας θα αφήσει τη χώρα ανεπηρέαστη – κυρίως δε τις ανατολικές περιοχές» διευκρίνισε ο κ. Χάμπεκ.
Οπως δήλωσαν πάντως δυο αξιωματούχοι της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενδέχεται να εξαιρέσει την Ουγγαρία και τη Σλοβακία από το εμπάργκο αγοράς ρωσικού πετρελαίου, καθώς η Επιτροπή είναι επιφυλακτική για το πόσο εξαρτημένες είναι αυτές οι δύο χώρες από το ρωσικό αργό πετρέλαιο.
Η Κομισιόν αναμένεται να ολοκληρώσει την Τρίτη τις εργασίες της για το έκτο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας για την εισβολή της στην Ουκρανία, το οποίο θα περιλαμβάνει απαγόρευση αγοράς ρωσικού πετρελαίου, οι εξαγωγές του οποίου αποτελούν σημαντική πηγή εσόδων της Μόσχας.
Η Ουγγαρία, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό πετρέλαιο, έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν θα συνυπογράψει κυρώσεις που θα αφορούν τον τομέα της ενέργειας. Η Σλοβακία είναι επίσης μία από τις χώρες της ΕΕ που εξαρτάται περισσότερο από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.
Για να διατηρήσει ενωμένο το ευρωπαϊκό μπλοκ των «27», η Επιτροπή ενδέχεται να προσφέρει στη Σλοβακία και την Ουγγαρία «εξαίρεση ή μια μακρά μεταβατική περίοδο», δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους.
Το εμπάργκο πετρελαίου είναι πιθανό να εφαρμοστεί σταδιακά ούτως ή άλλως, πιθανότατα να τεθεί σε πλήρη ισχύ μόνο από τις αρχές του επόμενου έτους, έχουν αναφέρει αξιωματούχοι.
Η Ευρώπη είναι ο προορισμός για σχεδόν τις μισές εξαγωγές αργού και πετρελαϊκών προϊόντων της Ρωσίας – παρέχοντας στη Μόσχα μια τεράστια πηγή εσόδων που χώρες όπως η Λετονία και η Πολωνία λένε ότι πρέπει να περικοπεί, για να σταματήσει η Μόσχα να χρηματοδοτεί τη στρατιωτική εισβολή της στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα, τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν πληρώσει στη Ρωσία σχεδόν 20 δισεκατομμύρια ευρώ από τις 24 Φεβρουαρίου, όταν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν διέταξε τη ρωσική στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία σε αυτό που η Μόσχα αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση».
Συνολικά, η ΕΕ εξαρτάται από τη Ρωσία για το 26% των εισαγωγών πετρελαίου της, αλλά αυτή η εξάρτηση ποικίλλει μεταξύ των κρατών μελών.
Τι σημαίνει για την Ελλάδα
Μια τέτοια απόφαση, εμπάργκο δηλαδή του ρωσικού πετρελαίου, δεν θα περάσει αψήφιστα από την Ελλάδα, όπου η εξάρτηση της χώρας δεν είναι αμελητέα.
Σύμφωνα με το MEGA, η Ελλάδα εισάγει από τη Ρωσία το 29% της εγχώριας κατανάλωσης πετρελαίου, που αντιστοιχεί σε 200.000 βαρέλια/ημέρα. Το 2020 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν πάνω από 70%.
Η δεύτερη επίπτωση που ανησυχεί την ελληνική κυβέρνηση είναι πως η απόφαση για εμπάργκο θα δημιουργήσει μεγάλο πρόβλημα στα νοικοκυριά, καθώς θα σημειωθούν αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων.
Η Αθήνα, διά του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, εξέφρασε την ανάγκη άμεσης λήψης συντονισμένων μέτρων σε κεντρικό ευρωπαϊκό επίπεδο για τη στήριξη των ευρωπαίων καταναλωτών, ιδίως των ευάλωτων νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, από τις εκρηκτικές αυξήσεις στο κόστος ενέργειας.
Ο ελληνας υπουργός επανέφερε τις προτάσεις της ελληνικής κυβέρνησης για την επιβολή πλαφόν στις χονδρεμπορικές αγορές ενέργειας και τη σύσταση Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Αλληλεγγύης, για την αντιστάθμιση των επιπτώσεων της διεθνούς ενεργειακής κρίσης και τη σταθεροποίηση των τιμών σε προσιτά επίπεδα.
Ο κ. Σκρέκας μετέφερε τη θέση της Ελλάδας και του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, για αλληλεγγύη προς την Πολωνία και τη Βουλγαρία, στις οποίες έχει διακοπεί η τροφοδοσία με φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Όπως είπε, η Ελλάδα είναι σε ετοιμότητα να στηρίξει τη Βουλγαρία και από την πρώτη ημέρα της διακοπής της τροφοδοσίας έχει ξεκινήσει να διοχετεύει ποσότητες φυσικού αερίου στη γειτονική χώρα.
Συγκεκριμένα, ο Κώστας Σκρέκας, δήλωσε: «Στο σημερινό έκτακτο Συμβούλιο τόνισα στους ομολόγους μου ότι πρέπει άμεσα να αναλάβουμε συλλογική δράση για τη στήριξη των Ευρωπαίων καταναλωτών, οι οποίοι δοκιμάζονται από τη διεθνή ενεργειακή κρίση που εντείνεται από τον αποτρόπαιο πόλεμο στην Ουκρανία. Οι ασφυκτικές πιέσεις που βιώνουν τα ευάλωτα νοικοκυριά και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις από τις εκρηκτικές αυξήσεις στις τιμές ενέργειας απειλούν την κοινωνική συνοχή στην Ευρώπη. Τώρα, είναι πιο αναγκαίο από ποτέ, να συμφωνήσουμε σε μια συλλογική στρατηγική με στοχευμένα μέτρα για τη στήριξη της κοινωνίας. Παράλληλα, πρέπει να εκπέμψουμε ένα ισχυρό μήνυμα ενότητας και αλληλεγγύης για την προστασία της ενεργειακής μας ασφάλειας, των πολιτών και των οικονομιών μας. Κάλεσα τους ομολόγους μου να υιοθετήσουμε μια ρεαλιστική και προσεκτικά σχεδιασμένη στρατηγική για τη σταδιακή απεξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα που δεν θα θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια εφοδιασμού της Ευρώπης με φυσικό αέριο. Η επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης, η υλοποίηση κρίσιμων ενεργειακών υποδομών που θα ενισχύσουν την ενεργειακή μας ανταγωνιστικότητα και η συνεργασία με γειτονικές χώρες για τη διαφοροποίηση των πηγών και οδεύσεων προμήθειας ενέργειας, αποτελούν τη μόνη λύση για να υπερβούμε αυτήν την πρωτόγνωρη κρίση».